Đau Nhức Xương Khớp Mùa Lạnh: Nguyên Nhân Và Cách Chữa

Đặt lịch hẹn

×

Lương Y Lương Y Phùng Hải Đăng

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Đau nhức xương khớp mùa lạnh là một tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải và gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa, điều trị hiệu quả. Từ đó, giúp bạn trang bị thêm kiến thức chủ động bảo vệ sức khỏe xương khớp trong mùa đông.

Đau nhức xương khớp mùa lạnh là gì?

Đau nhức xương khớp mùa lạnh là hiện tượng đau nhức, cứng khớp và khó chịu ở các khớp xương khởi phát hoặc trở nên tồi tệ hơn khi thời tiết trở lạnh. Đây là một hiện tượng phổ biến, gây khó khăn trong vận động, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và giảm chất lượng cuộc sống.

Các khớp thường dễ bị đau nhức vào mùa đông bao gồm:

• Khớp gối: Đây là khớp thường xuyên chịu áp lực từ trọng lượng cơ thể, dễ bị tổn thương và đau nhức khi trời lạnh. Triệu chứng bao gồm sưng, đau, nóng ấm và hạn chế khả năng vận động.
• Khớp háng: Khớp háng cũng thường bị đau nhức trong mùa lạnh, đặc biệt là khi thực hiện các động tác như bước đi, xoay người hoặc đứng lên ngồi xuống.
• Khớp bàn chân: Lòng bàn chân, gót chân và các ngón chân có thể bị đau, rát, cứng khớp và tê ngứa khi thời tiết trở lạnh, gây khó khăn trong việc đi lại.
• Cột sống thắt lưng: Vùng thắt lưng thường xuyên bị đau nhức trong mùa lạnh, đặc biệt khi thời tiết lạnh và mưa ẩm. Cơn đau lan xuống hông và chân, gây tê bì và mất cảm giác.

Nhóm đối tượng người dễ bị đau nhức xương khớp mùa lạnh

Bất cứ ai cũng có khả năng bị đau nhức xương khớp khi thời tiết chuyển lạnh, nhưng những đối tượng dưới đây sẽ có nguy cơ cao hơn:

• Người cao tuổi: Do quá trình lão hóa, sụn khớp bị bào mòn làm tăng nguy cơ đau nhức.
• Người mắc bệnh lý xương khớp: Những người bị viêm khớp, thoái hóa khớp, gút,… sẽ cảm nhận rõ rệt hơn các triệu chứng khi trời lạnh.
• Người làm việc nặng: Người thường xuyên vận động mạnh hoặc làm việc trong môi trường lạnh sẽ dễ bị đau nhức xương khớp hơn.
• Phụ nữ tuổi mãn kinh: Do sự suy giảm hormone sinh dục ở giai đoạn mãn kinh làm giảm mật độ xương, điều này khiến chị em bị đau khi thời tiết thay đổi.

Nguyên nhân dẫn đến nhức đau xương khớp mùa lạnh

Chuyên gia phân tích nguyên nhân tại sao mùa lạnh khiến cơn đau nhức xương khớp khởi phát hoặc nghiêm trọng hơn:

• Nhiệt độ thấp gây giảm lưu thông máu: Khi trời lạnh, mạch máu co lại để giữ nhiệt cho cơ thể, dẫn đến giảm lưu thông máu đến các khớp. Điều này làm giảm cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho sụn khớp và các mô xung quanh, gây đau và cứng khớp.
• Giảm độ nhờn của dịch khớp: Thời tiết lạnh cũng khiến cho dịch khớp trở nên kém linh hoạt hơn, làm giảm khả năng bôi trơn và bảo vệ khớp, dẫn đến đau nhức và cứng khớp.
• Thay đổi áp suất không khí: Khi áp suất không khí trong mùa lạnh sẽ giảm, các mô xung quanh khớp giãn nở, gây áp lực lên khớp và dây thần kinh, dẫn đến cảm giác đau nhức.
• Co rút gân cơ: Độ ẩm cao và nhiệt độ thấp trong mùa lạnh làm co rút gân và cơ bắp xung quanh khớp, gây cứng khớp và hạn chế vận động.
• Ít vận động: Trong mùa lạnh, nhiều người có xu hướng ít vận động hơn do cảm giác lạnh và khó chịu. Việc giảm hoạt động thể chất này làm giảm độ linh hoạt của cơ và khớp, dẫn đến cứng khớp và tăng cảm giác đau nhức.
• Tăng độ nhạy cảm với đau: Cơ thể con người thường trở nên nhạy cảm hơn với cảm giác đau khi tiếp xúc với lạnh. Điều này khiến cho cơn đau khớp trở nên rõ rệt hơn.
• Bệnh lý xương khớp tiềm ẩn: Người mắc các bệnh lý xương khớp mạn tính như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, gout,… thường có triệu chứng đau nhức trầm trọng hơn vào mùa lạnh do phản ứng với sự thay đổi thời tiết.
• Thiếu vitamin D: Vào mùa đông, ánh nắng mặt trời yếu hơn, khiến cơ thể khó tổng hợp đủ vitamin D, gây cản trở hấp thụ canxi, góp phần làm tăng nguy cơ đau nhức xương khớp.
• Các yếu tố khác: Bao gồm tuổi tác cao, béo phì, chấn thương cũ, căng thẳng tâm lý cũng làm tăng nguy cơ đau nhức xương khớp mùa lạnh.

Triệu chứng đau nhức xương khớp mùa lạnh phổ biến

Các triệu chứng đau nhức xương khớp mùa lạnh biểu hiện đa dạng và mức độ nghiêm trọng khác nhau tùy từng cá nhân. 

• Đau buốt khớp: Xuất hiện cảm giác đau nhức tại các khớp, đôi khi nhói buốt khó chịu.
• Khớp kêu lục cục: Khớp phát ra những tiếng kêu lục cục khi vận động mạnh hoặc thay đổi tư thế đột ngột.
• Cứng khớp: Cảm giác cứng khớp rõ ràng hơn vào buổi sáng hoặc khi nằm lâu, cơn cứng khớp kéo dài từ vài phút đến hàng giờ.
• Sưng khớp: Một số người thấy các khớp sưng nhẹ, đặc biệt là ở các khớp ngón tay và khớp gối.
• Tê và nhói: Cảm giác tê hoặc nhói ở các khớp bị ảnh hưởng.
• Mệt mỏi toàn thân: Cảm giác đau nhức liên tục có thể dẫn đến mệt mỏi toàn thân, làm giảm chất lượng cuộc sống.

Nguy hiểm tiềm ẩn do đau nhức xương khớp mùa lạnh gây ra

Đau nhức xương khớp mùa lạnh mặc dù là một hiện tượng phổ biến, nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống nếu không được quan tâm và xử lý đúng cách.

• Làm trầm trọng các bệnh lý xương khớp: Khiến các bệnh lý sẵn có như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, gout,… trở nên nặng hơn, gây tổn thương khớp nghiêm trọng và khó phục hồi.
• Hạn chế vận động: Các khớp bị đau nhức và cứng làm giảm phạm vi chuyển động, khiến việc thực hiện các hoạt động hàng ngày như leo cầu thang, đi bộ hoặc cầm nắm đồ vật trở nên khó khăn.
• Ảnh hưởng giấc ngủ: Đau nhức vào ban đêm gây khó ngủ hoặc làm gián đoạn giấc ngủ, dẫn đến mệt mỏi và giảm khả năng hồi phục cơ thể. 
• Tăng nguy cơ té ngã: Cứng khớp và đau nhức làm giảm sự linh hoạt và khả năng giữ thăng bằng, tăng nguy cơ té ngã, đặc biệt ở người cao tuổi sẽ dẫn đến gãy xương hoặc chấn thương khác.
• Ảnh hưởng đến tâm lý: Đau nhức kéo dài gây ra căng thẳng, lo âu, trầm cảm, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi gặp các tình trạng sau liên quan đến đau nhức xương khớp mùa lạnh:

• Đau dữ dội, không thuyên giảm: Nếu cơn đau xương khớp quá mạnh, không giảm bớt sau khi áp dụng các biện pháp giảm đau thông thường như chườm ấm, nghỉ ngơi hay sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn.
• Đau kéo dài: Nếu tình trạng đau kéo dài hơn bình thường, thậm chí còn tiếp diễn sau khi thời tiết ấm lên hoặc kéo dài hơn vài tuần.
• Kèm triệu chứng bất thường: Nếu đau xương khớp đi kèm với sốt, sưng tấy nhiều, đỏ da, biến dạng khớp hoặc các triệu chứng bất thường khác như tê bì, yếu cơ, giảm cảm giác.
• Nghi ngờ bệnh lý tiềm ẩn: Nếu bạn nghi ngờ đau nhức xương khớp có thể liên quan đến các bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, gout…

Việc đi khám bác sĩ kịp thời giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau và có phương pháp điều trị phù hợp, tránh để tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn và gây ra các biến chứng nguy hiểm.

Phương pháp đau nhức xương khớp mùa lạnh hiệu quả

Bác sĩ gợi ý những phương pháp hiệu quả được áp dụng nhằm giảm đau nhức xương khớp trong mùa lạnh như sau:

Dùng mẹo dân gian

Những mẹo dân gian này tuy đơn giản nhưng có thể mang lại hiệu quả trong việc giảm đau nhức xương khớp mùa lạnh. 

Chườm ngải cứu nóng:

• Cách làm: Ngải cứu tươi hoặc khô được rang nóng cùng muối hạt to, sau đó bọc vào một chiếc khăn sạch và chườm lên vùng khớp bị đau. 
• Công dụng: Hơi nóng từ ngải cứu kết hợp với muối giúp giảm đau, lưu thông khí huyết và làm dịu cơn nhức mỏi.

Dùng rượu gừng hoặc rượu nghệ:

• Cách làm: Gừng hoặc nghệ tươi giã nát, ngâm với rượu trắng trong 1 – 2 tuần. Dùng rượu này xoa bóp lên vùng khớp bị đau mỗi ngày, đặc biệt vào buổi tối trước khi đi ngủ.
• Công dụng: Rượu gừng hoặc rượu nghệ có tính nóng, giúp giảm đau, làm ấm khớp và tăng cường lưu thông máu.

Đắp lá lốt:

• Cách làm: Lá lốt tươi được rửa sạch, giã nát và đắp trực tiếp lên vùng khớp bị đau. Ngoài ra, lá lốt có thể kết hợp với muối để chườm nóng.
• Công dụng: Lá lốt có tác dụng chống viêm, giảm đau và làm ấm cơ thể, rất hữu ích trong điều trị đau nhức xương khớp mùa lạnh.

Ngâm chân bằng muối gừng:

• Cách làm: Đun sôi nước với một lượng muối hạt và gừng tươi đã được giã nát. Sau đó, để nước nguội bớt rồi ngâm chân trong khoảng 15 – 20 phút trước khi đi ngủ.
• Công dụng: Ngâm chân bằng nước muối gừng giúp làm ấm cơ thể, tăng cường tuần hoàn máu, giảm đau nhức khớp ở chân, đặc biệt là vào mùa lạnh.

Sử dụng thuốc Tây

Để điều trị đau nhức xương khớp trong mùa lạnh, bác sĩ thường kê đơn các nhóm thuốc khác nhau tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Thuốc chống viêm không steroid:

• Tác dụng: Thuốc mang hiệu quả chống viêm giảm đau như có thể gây tác dụng phụ như đau dạ dày, loét dạ dày và tăng nguy cơ bệnh tim mạch nếu sử dụng lâu dài.
• Thuốc phổ biến: Ibuprofen, Naproxen, Diclofenac, Aspirin.

Thuốc giảm đau:

• Tác dụng: Giảm đau mà không có tác dụng chống viêm, được bào chế dạng uống hoặc dạng gel bôi tại chỗ.
• Thuốc phổ biến: Dạng uống như Paracetamol (Acetaminophen), dạng gel bôi gồm Diclofenac, Capsaicin cream, Menthol, Methyl salicylate.

Thuốc giãn cơ:

• Tác dụng: Thuốc giãn cơ thường được sử dụng trong trường hợp đau do co thắt cơ bắp.
• Thuốc phổ biến: Cyclobenzaprine, Baclofen, Tizanidine.

Thuốc corticosteroids:

• Tác dụng: Corticosteroids có hiệu quả cao trong việc giảm viêm và đau, nhưng chỉ được sử dụng ngắn hạn hoặc trong những đợt cấp tính.
• Thuốc phổ biến: Prednisone, Methylprednisolone, Hydrocortisone.

Viên uống bổ sung chất Glucosamine và Chondroitin:

• Tác dụng: Hỗ trợ tái tạo sụn khớp, giảm đau và cải thiện chức năng khớp. Hiệu quả thường không nhanh nhưng an toàn và có thể sử dụng lâu dài.
• Thuốc phổ biến: Glucosamine sulfate, Chondroitin sulfate.

Thuốc ức chế thần kinh trung ương:

• Tác dụng: Giảm đau bằng cách tác động lên hệ thần kinh trung ương, thường dùng trong các trường hợp đau nặng.
• Thuốc phổ biến: Gabapentin, Pregabalin.

Phòng ngừa đau nhức xương khớp mùa lạnh hiệu quả

Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả giúp bạn phòng ngừa đau nhức xương khớp khi thời tiết trở lạnh:

Giữ ấm cơ thể:

• Mặc đủ ấm: Lựa chọn quần áo ấm áp, sử dụng khăn quàng cổ, mũ len, găng tay và tất chân để bảo vệ cơ thể khỏi gió lạnh. Đặc biệt chú ý đến việc giữ ấm các vùng dễ bị lạnh như cổ, ngực, tay, chân và các khớp lớn.
• Tắm nước ấm: Tắm nước ấm giúp thư giãn cơ bắp, giảm đau và cải thiện tuần hoàn máu. Tuy nhiên, tránh tắm nước quá nóng vì sẽ gây khô da và làm tình trạng đau nặng hơn.
• Sử dụng thiết bị sưởi ấm: Trong nhà, bạn nên sử dụng điều hòa, lò sưởi hoặc đệm điện để giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vào ban đêm.

Vận động hợp lý:

• Tập thể dục thường xuyên: Duy trì thói quen tập luyện các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, thái cực quyền, bơi lội,… giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện sự linh hoạt của khớp và giảm đau.
• Tránh duy trì lâu một tư thế: Thường xuyên thay đổi tư thế và vận động nhẹ nhàng để tránh cứng khớp và đau mỏi cơ.
• Khởi động kỹ trước khi tập: Khởi động kỹ trước khi tập luyện và giãn cơ sau khi tập để làm nóng cơ thể, tăng tính linh hoạt của khớp và giảm nguy cơ chấn thương.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý:

• Bổ sung canxi và vitamin D: Có nhiều trong các thực phẩm như sữa, sữa chua, phô mai, cá hồi, lòng đỏ trứng, rau xanh đậm.
• Tăng cường magie: Magie giúp thư giãn cơ bắp và giảm đau. Bạn có thể tìm thấy magie trong các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh đậm và chuối.
• Ăn nhiều thực phẩm giàu omega-3: Omega-3 có tác dụng chống viêm, giảm đau khớp. Cá hồi, cá thu, hạt lanh, quả óc chó là những nguồn cung cấp omega-3 dồi dào.

Kiểm soát các bệnh lý nền:

• Nếu bạn mắc các bệnh mạn tính như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, gout…, hãy tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để kiểm soát bệnh và giảm nguy cơ đau nhức mùa lạnh.
• Định kỳ kiểm tra sức khỏe: Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về xương khớp và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Đau nhức xương khớp mùa lạnh tuy không phải là bệnh lý nguy hiểm cấp tính nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nếu không được quan tâm đúng mức. Việc chủ động phòng ngừa và điều trị kịp thời là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe xương khớp và duy trì chất lượng cuộc sống.

Xem Thêm:

• Đau Xương Khớp Khi Có Kinh Nguyệt: Nguyên Nhân, Cách Xử Lý