Viêm Da Là Bệnh Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Lương Y Bác sĩ Bùi Thị Thu Hằng

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Viêm da là tình trạng viêm nhiễm trên bề mặt da, thường biểu hiện qua các triệu chứng như ngứa, đỏ và sưng. Đây là bệnh lý phổ biến ảnh hưởng đến nhiều người, gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Các yếu tố như di truyền, môi trường và dị ứng có thể góp phần gây ra viêm da. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng của bệnh này sẽ giúp người bệnh phát hiện sớm và điều trị hiệu quả.

Viêm da là gì?

Viêm da là một thuật ngữ chung dùng để chỉ tình trạng viêm nhiễm ở da. Khi bị viêm da, da sẽ xuất hiện các triệu chứng như đỏ, sưng, ngứa, có thể nổi mụn nước, vảy hoặc đóng vảy. Viêm da có nhiều loại khác nhau, mỗi loại có nguyên nhân và biểu hiện riêng.

Dưới đây là một số loại viêm da phổ biến:

Viêm da cơ địa

Đây là một loại viêm da mãn tính thường gặp ở trẻ em nhưng cũng có thể xuất hiện ở người lớn. Người bệnh sẽ có các dấu hiệu như ngứa dữ dội, da khô, bong tróc và phát ban đỏ. Các vết thương có thể chảy dịch khi gãi nhiều. Nguyên nhân gây bệnh thường liên quan đến yếu tố di truyền, môi trường và hệ thống miễn dịch.

Viêm da tiếp xúc

Bệnh thường xảy ra khi da tiếp xúc với chất kích thích hoặc dị nguyên gây viêm. Triệu chứng nhận biết bệnh thông qua các nốt phát ban đỏ, ngứa, rát và có thể có mụn nước. Nguyên nhân gây viêm da tiếp xúc là do làn da của người bệnh tiếp xúc trực tiếp với hóa chất, mỹ phẩm, kim loại như nickel hoặc thực vật như cây thường xuân độc.

Viêm da tiết bã

Viêm da tiết bã là một loại viêm da mãn tính ảnh hưởng đến những vùng da dầu như da đầu, mặt và ngực. Người bệnh khi bị viêm da tiết bã sẽ xuất hiện các triệu chứng như da đỏ, bong tróc, có vảy nhờn vàng hoặc trắng, thường xuất hiện trên da đầu. Nguyên nhân gây bệnh thường liên quan đến nấm men trên da, stress và thay đổi thời tiết.

Viêm da thần kinh

Viêm da thần kinh là một tình trạng viêm da mãn tính do ngứa ngáy dữ dội và gãi liên tục, dẫn đến da dày lên và sần sùi. Người bệnh xuất hiện các triệu chứng như ngứa dữ dội ở một hoặc vài vùng da. Vùng da bị tổn thương trở nên dày, sẫm màu, sần sùi, có thể thấy các vết xước do gãi liên tục. Nguyên nhân gây bệnh là do stress, lo lắng, phản ứng thần kinh hoặc các tình trạng da liễu khác.

Viêm da ứ đọng

Viêm da ứ đọng là một dạng viêm da mãn tính xảy ra do tuần hoàn máu kém, thường gặp ở chân, nhất là ở người lớn tuổi. Người bệnh có dấu hiệu da sưng đỏ và ngứa chân, thay đổi màu da, da trở nên sẫm màu hoặc thâm, có thể hình thành loét chân nếu không được điều trị. Nguyên nhân gây ra bệnh da liễu này là do suy tĩnh mạch, tiểu đường hoặc bệnh lý tim mạch.

Viêm da dị ứng

Viêm da dị ứng xảy ra khi da tiếp xúc với một chất mà hệ miễn dịch nhận diện là dị nguyên, dẫn đến phản ứng dị ứng. Dấu hiệu điển hình của bệnh viêm da này là xuất hiện các nốt ban đỏ, nổi mẩn, ngứa ngáy, có thể có các mụn nước bị rỉ dịch, sưng tấy, khô da, bong tróc. Nguyên nhân tác động tới tình trạng này là do người bệnh bị dị ứng với mỹ phẩm, nước hoa, thuốc nhuộm, kim loại, nhựa cây hoặc phấn hoa,…

Triệu chứng của bệnh viêm da

Bệnh viêm da có nhiều dạng khác nhau, mỗi dạng có những triệu chứng đặc trưng riêng. Tuy nhiên, có một số triệu chứng điển hình mà hầu hết các loại viêm da thường biểu hiện. 

Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến mà bạn có thể gặp khi bị viêm da:

Ngứa

Ngứa là triệu chứng thường gặp nhất và có thể rất dữ dội, làm ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày. Ngứa có thể khiến người bệnh gãi liên tục, làm tổn thương thêm lớp da.

Phát ban

Da có thể xuất hiện các mảng phát ban đỏ, thường nổi lên bề mặt da. Phát ban có thể lan rộng hoặc chỉ khu trú ở một vùng nhất định, tùy thuộc vào loại viêm da.

Da khô và bong tróc

Da có thể trở nên khô, nứt nẻ và bong tróc, đặc biệt là trong viêm da cơ địa hoặc viêm da tiếp xúc mãn tính. Tình trạng này có thể dẫn đến nứt nẻ và chảy máu nếu không được dưỡng ẩm đầy đủ.

Mụn nước hoặc bọng nước

Có thể xuất hiện mụn nước nhỏ hoặc bọng nước lớn, thường xảy ra trong viêm da tiếp xúc hoặc viêm da dị ứng. Mụn nước có thể vỡ ra, rỉ dịch và hình thành vảy cứng sau khi khô.

Sưng tấy và đỏ

Vùng da bị viêm thường sưng tấy và đỏ, do phản ứng viêm của cơ thể. Da có thể ấm khi chạm vào, do sự tăng cường lưu lượng máu đến vùng viêm.

Dày da và sần sùi

Da có thể trở nên dày và sần sùi do gãi liên tục, đặc biệt là trong viêm da thần kinh. Da dày lên và thay đổi màu sắc, trở nên sẫm màu hơn.

Thay đổi màu da

Sau khi lành, vùng da bị viêm có thể để lại dấu hiệu tăng hoặc giảm sắc tố, khiến da bị tối màu hoặc sáng màu hơn bình thường.

Loét da

Trong một số trường hợp viêm da nghiêm trọng, như viêm da ứ đọng, có thể xuất hiện loét da do tuần hoàn máu kém và nhiễm trùng.

Nguyên nhân gây viêm da

Viêm da là một tình trạng viêm nhiễm da phổ biến, có nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm da:

Yếu tố di truyền:

• Viêm da cơ địa: Đây là loại viêm da phổ biến nhất, có liên quan chặt chẽ đến yếu tố di truyền.
• Viêm da tiết bã: Cũng có yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng.

Môi trường:

• Chất kích ứng: Tiếp xúc với các chất như xà phòng, mỹ phẩm, chất tẩy rửa, kim loại, chất bảo quản,… có thể gây kích ứng da và gây viêm.
• Dị nguyên: Phấn hoa, lông động vật, mạt bụi nhà, thức ăn,… có thể gây ra tình trạng dị ứng và kích thích da.
• Thời tiết: Khí hậu khô, lạnh hoặc nóng ẩm đều có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm da.
• Ô nhiễm môi trường: Khói bụi, hóa chất độc hại trong không khí có thể gây kích ứng da.

Nhiễm trùng:

• Vi khuẩn: Nhiễm khuẩn Staphylococcus aureus là một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm da.
• Nấm: Nấm Malassezia có thể gây viêm da tiết bã.
• Virus: Ví dụ như virus varicella-zoster gây thủy đậu có thể dẫn đến viêm da.

Các yếu tố khác:

• Rối loạn hệ miễn dịch: Là một rối loạn hệ miễn dịch, khiến da phản ứng quá mức với các tác nhân kích thích.
• Stress: Căng thẳng thần kinh có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm da.
• Một số bệnh lý khác: Bệnh tiểu đường, bệnh thận, bệnh gan,… có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm da.
• Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây viêm da như thuốc kháng sinh, thuốc lợi tiểu,…

Bệnh viêm da có gây nguy hiểm không?

Viêm da là một tình trạng da phổ biến và thường không đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm của viêm da phụ thuộc vào loại viêm da, mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, và cách quản lý tình trạng bệnh. 

Dưới đây là những ảnh hưởng của viêm da đối với sức khỏe người bệnh:

• Ngứa ngáy khó chịu: Đây là triệu chứng thường gặp nhất, gây mất ngủ, mệt mỏi và ảnh hưởng đến công việc, học tập.
• Nhiễm trùng da: Việc gãi liên tục có thể làm vỡ các mụn nước, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng.
• Rối loạn sắc tố da: Để lại sẹo, vết thâm, làm mất thẩm mỹ.
• Ảnh hưởng tâm lý: Viêm da có thể gây tự ti, mặc cảm, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội.
• Biến chứng: Trong một số trường hợp, viêm da có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn như viêm da mãn tính, chàm hóa da, hoặc các bệnh lý da khác.

Khi nào cần đi gặp bác sĩ?

• Viêm da ngày càng trở nên nghiêm trọng hoặc không cải thiện.
• Các triệu chứng không thuyên giảm sau khi điều trị tại nhà.
• Xuất hiện các dấu hiệu nhiễm trùng như đỏ, sưng, nóng, đau.
• Viêm da ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Điều trị bệnh viêm da 

Điều trị bệnh viêm da tập trung vào việc giảm triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tái phát. Các phương pháp được sử dụng tùy thuộc vào loại viêm da và mức độ nghiêm trọng của bệnh.  

Dùng thuốc Tây y

Điều trị viêm da bằng thuốc Tây y là một trong những phương pháp phổ biến và hiệu quả để kiểm soát các triệu chứng và cải thiện tình trạng da. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả cao nhất.

Kem corticosteroid

Đây là loại thuốc bôi ngoài da phổ biến nhất, có tác dụng giảm viêm, giảm ngứa và làm dịu da. Tuy nhiên, việc sử dụng corticosteroid kéo dài có thể gây ra một số tác dụng phụ như teo da, giãn mạch, nổi mụn.

Thuốc kháng histamine

Giúp giảm ngứa bằng cách ức chế histamin, một chất hóa học trong cơ thể gây ra phản ứng dị ứng. Thuốc kháng histamine được dùng dưới dạng viên uống hoặc kem bôi.

Thuốc ức chế calcineurin

Đây là một loại thuốc bôi ngoài da có tác dụng ức chế hệ miễn dịch tại chỗ, giảm viêm và ngứa. Thuốc này thường được sử dụng cho những trường hợp viêm da không đáp ứng với corticosteroid.

Thuốc kháng sinh

Khi viêm da đã bị nhiễm trùng (thường do gãi nhiều gây vỡ mụn nước, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập). Bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh để tiêu diệt các loại vi khuẩn gây bệnh.

Thuốc ức chế miễn dịch

Thuốc ức chế miễn dịch là một nhóm thuốc đặc biệt thường được sử dụng để điều trị các trường hợp viêm da nặng, mãn tính, không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường khác. Nhóm thuốc này hoạt động bằng cách làm giảm phản ứng quá mức của hệ miễn dịch, từ đó làm giảm viêm và các triệu chứng của bệnh.

Mẹo dân gian

Điều trị viêm da bằng mẹo dân gian có thể hữu ích như một phương pháp hỗ trợ để giảm triệu chứng nhẹ hoặc làm dịu da. 

Sử dụng dầu dừa

Dầu dừa có đặc tính chống viêm và giữ ẩm, giúp làm dịu và bảo vệ da.

Cách sử dụng:

• Thoa một lớp mỏng dầu dừa nguyên chất lên vùng da bị viêm sau khi tắm, khi da còn ẩm.
• Sử dụng thường xuyên để giữ ẩm và cải thiện tình trạng da.

Lô hội 

Lô hội có tính chất làm dịu, kháng viêm, và giúp lành vết thương.

Cách sử dụng:

• Cắt lá lô hội và lấy phần gel trong suốt bên trong.
• Thoa trực tiếp gel lên vùng da bị viêm, để khô tự nhiên.
• Sử dụng 2-3 lần mỗi ngày.

Dấm táo

Dấm táo có khả năng cân bằng pH da và kháng khuẩn, giúp giảm viêm và ngứa.

Cách sử dụng:

• Pha loãng dấm táo với nước lọc theo tỷ lệ 1:1.
• Dùng bông gòn thấm vào dung dịch và thoa lên vùng da bị viêm.
• Sau 15-20 phút rửa lại vết thương bằng nước ấm. Lưu ý không dùng trên da hở hoặc quá nhạy cảm.

Bột yến mạch

Bột yến mạch có tính chất chống viêm và làm dịu da, giảm ngứa và khô da.

Cách sử dụng:

• Nghiền nhuyễn bột yến mạch thành bột mịn.
• Cho bột yến mạch vào bồn tắm nước ấm và ngâm mình trong 15-20 phút.
• Tắm lại với nước sạch, lau khô nhẹ nhàng và thoa kem dưỡng ẩm.

Lá trà xanh

Lá trà xanh chứa chất chống oxy hóa và chống viêm, giúp làm dịu da và giảm sưng.

Cách sử dụng:

• Đun sôi lá trà xanh trong nước, để nguội.
• Dùng khăn sạch thấm nước trà xanh và đắp lên vùng da bị viêm.
• Áp dụng 1-2 lần mỗi ngày.

Viêm da nên ăn gì, kiêng gì?

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và điều trị viêm da. Dưới đây là những thực phẩm nên ăn và cần tránh khi bị viêm da để giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục:

Thực phẩm nên ăn

• Thực phẩm giàu omega-3: Bao gồm cá hồi, cá thu, cá ngừ, hạt chia, hạt lanh, quả óc chó. Omega-3 có đặc tính chống viêm, giúp giảm viêm và ngứa.
• Trái cây và rau xanh: Bao gồm cà rốt, rau bina, bông cải xanh, ớt chuông, cam, táo, dâu tây. Nhóm thực phẩm này cung cấp vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ da.
• Thực phẩm giàu kẽm: Bao gồm hạt bí ngô, hạt điều, đậu, thịt bò, thịt gà. Kẽm giúp tăng cường hệ miễn dịch và chữa lành tổn thương da. 
• Thực phẩm chứa probiotic: Bao gồm sữa chua, kefir, kimchi, dưa cải bắp. Probiotics giúp cải thiện sức khỏe đường ruột và có thể giảm viêm da.

Thực phẩm cần tránh

• Thực phẩm gây dị ứng: Bao gồm hải sản, trứng, đậu phộng, sữa (nếu không dung nạp lactose), lúa mì. Những thực phẩm này có thể gây dị ứng, kích ứng cho da.
• Thực phẩm chế biến sẵn: Bao gồm đồ ăn nhanh, đồ hộp, xúc xích, snack. Nhóm thực phẩm thứa nhiều chất bảo quản, màu nhân tạo, và đường có thể kích thích viêm.
• Đường và tinh bột tinh chế: Bao gồm bánh kẹo, bánh mì trắng, nước ngọt có gas. Bởi đường và tinh bột có thể làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể.
• Thực phẩm chứa chất béo bão hòa: Bao gồm thức ăn chiên rán, mỡ động vật, bánh quy công nghiệp. Các loại chất béo này có thể làm tăng phản ứng viêm trên da.

Phòng ngừa bệnh viêm da

Phòng ngừa và kiểm soát viêm da là rất quan trọng để giảm triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tái phát. 

Dưỡng ẩm da:

• Sử dụng kem dưỡng ẩm: Thoa kem dưỡng ẩm ít nhất 2 lần mỗi ngày, đặc biệt sau khi tắm.
• Chọn sản phẩm phù hợp: Sử dụng sản phẩm không chứa hương liệu và hóa chất mạnh để tránh kích ứng da.

Tránh dùng các chất kích thích và dị ứng:

• Hạn chế tiếp xúc với hóa chất: Tránh sử dụng xà phòng mạnh, chất tẩy rửa và các sản phẩm chứa hóa chất có thể gây kích ứng.
• Sử dụng găng tay bảo vệ: Khi làm việc với hóa chất hoặc các chất gây kích ứng, nên đeo găng tay để bảo vệ da.

Thay đổi thói quen sinh hoạt:

• Tắm đúng cách: Tắm nước ấm thay vì nước nóng, thời gian tắm không quá 10-15 phút.
• Mặc quần áo thoáng mát: Chọn quần áo làm từ vải cotton thoáng khí, tránh các loại vải tổng hợp gây bí bách.

Giảm căng thẳng:

• Thực hiện các kỹ thuật thư giãn: Yoga, thiền định hoặc các bài tập thở có thể giúp giảm căng thẳng, góp phần giảm triệu chứng viêm da.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc giúp cơ thể hồi phục và cải thiện hệ miễn dịch.

Ăn uống lành mạnh:

• Ăn nhiều trái cây và rau xanh: Cung cấp vitamin và chất chống oxy hóa giúp bảo vệ da.
• Uống đủ nước: Giữ cho cơ thể và làn da luôn đủ nước.

Tránh gãi ngứa:

• Sử dụng thuốc bôi giảm ngứa: Có thể dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để giảm ngứa.
• Giữ móng tay ngắn: Để hạn chế tổn thương da khi gãi.

Tránh các yếu tố gây tái phát:

• Nhận biết tác nhân gây dị ứng: Ghi chép và nhận biết các yếu tố gây kích thích da để tránh tái phát.
• Theo dõi phản ứng cơ thể: Quan sát các thay đổi trên da khi tiếp xúc với thực phẩm hoặc sản phẩm mới.

Không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời:

• Sử dụng kem chống nắng: Thoa kem chống nắng ít nhất 15 phút trước khi ra ngoài và chọn loại không gây kích ứng.
• Đeo kính râm và đội mũ: Để bảo vệ da mặt khỏi tác hại của tia UV.

Dùng sản phẩm chăm sóc da có thành phần phù hợp:

• Đọc kỹ nhãn sản phẩm: Chọn sản phẩm không chứa cồn, hương liệu hoặc các hóa chất dễ gây kích ứng.
• Thử nghiệm trước khi dùng: Thử sản phẩm mới trên một vùng da nhỏ trước khi sử dụng rộng rãi.

Dù bệnh viêm da có thể gây khó chịu nhưng chỉ cần chăm sóc da và điều trị đúng cách thì các triệu chứng hoàn toàn có thể kiểm soát hiệu quả. Duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh và tránh các tác nhân gây kích ứng sẽ giúp bạn cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa biến chứng.