Viêm Da Dị Ứng Ở Mặt: Triệu Chứng, Cách Chữa Trị Và Phòng Tránh

Đặt lịch hẹn

×

Lương Y Bác sĩ Bùi Thị Thu Hằng

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Viêm da dị ứng ở mặt là vấn đề da liễu phổ biến gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả. Từ đó, bạn sẽ trang bị thêm kiến thức hữu ích để chăm sóc và bảo vệ làn da của bản thân.

Viêm da dị ứng ở mặt là gì?

Viêm da dị ứng ở mặt còn gọi là viêm da tiếp xúc dị ứng ở mặt. Đây là một phản ứng viêm của da do tiếp xúc với các chất gây dị ứng. Đây là một tình trạng phổ biến và có thể gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Thông thường, người bị dị ứng ở mặt sẽ xuất hiện phản ứng tại các khu vực như mũi, cằm, trán và hai bên má. Đối với một số trường hợp khác, dị ứng mặt có thể lan tới tai, da đầu và cả cổ.

Nguyên nhân gây viêm da dị ứng ở mặt điển hình

Nguyên nhân chính xác của viêm da dị ứng ở mặt chưa được xác định rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến các yếu tố sau:

Tiếp xúc chất gây dị ứng

• Mỹ phẩm: Kem dưỡng da, trang điểm, sữa rửa mặt có chứa các thành phần hóa học gây dị ứng.
• Thực phẩm: Một số thực phẩm khi tiếp xúc trực tiếp với da hoặc qua đường tiêu hóa cũng có thể gây phản ứng dị ứng.
• Chất tẩy rửa: Xà phòng, nước rửa chén, chất tẩy quần áo chứa chất kiềm mạnh có thể làm khô da và gây kích ứng.
• Dược phẩm: Một số loại thuốc bôi ngoài da hoặc thuốc uống gây ra phản ứng dị ứng.
• Kim loại: Trang sức hoặc các vật dụng tiếp xúc với da mặt có chứa kim loại như niken, vàng hoặc bạc.
• Chất trong không khí: Bụi, khói và các chất ô nhiễm khác trong không khí.
• Thời tiết: Thay đổi thời tiết đột ngột, đặc biệt là khi trời quá khô hoặc quá ẩm.

Yếu tố bên trong

• Di truyền: Nếu trong gia đình có người bị viêm da dị ứng thì khả năng bạn mắc bệnh sẽ cao hơn.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Khi hệ miễn dịch suy yếu, cơ thể dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây dị ứng dẫn đến viêm da.
• Một số bệnh lý khác: Bệnh gan, tiểu đường, bệnh thận,… cũng làm tăng nguy cơ mắc viêm da dị ứng mặt.

Triệu chứng viêm da dị ứng ở mặt thường gặp

Dưới đây là các triệu chứng phổ biến của viêm da dị ứng ở mặt:

• Ngứa: Người bệnh có cảm giác ngứa râm ran hoặc ngứa dữ dội, cảm giác ngứa ngáy đặc biệt nghiêm trọng khi thời tiết thay đổi hoặc sau khi tắm.
• Mẩn đỏ, phát ban: Da mặt trở nên đỏ, xuất hiện mụn nhỏ hoặc các mảng da đỏ lan rộng trên toàn bộ khuôn mặt.
• Khô và bong tróc da: Da trở nên khô và bong tróc, vùng da bị ảnh hưởng có cảm giác căng tức và thô ráp.
• Sưng và phù nề: Da mặt bị sưng, đặc biệt là xung quanh mắt, môi và má. Sưng phù nề thường đi kèm với cảm giác đau hoặc khó chịu.
• Bong bóng nước: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, các vết mẩn đỏ phát triển thành các bong bóng nước nhỏ, chứa dịch. Khi các bong bóng này vỡ ra, có thể gây rỉ nước hoặc dịch.
• Cảm giác nóng rát: Người bệnh có thể cảm thấy da mặt nóng rát, đặc biệt là ở vùng da bị viêm. Cảm giác này tồi tệ hơn khi tiếp xúc nhiệt độ cao hoặc ánh nắng mặt trời.
• Da dày lên: Khi bị viêm da dị ứng kéo dài, vùng da này trở nên dày và cứng hơn so với da bình thường, do tình trạng viêm mạn tính và gãi liên tục.

Viêm da dị ứng ở mặt nguy hiểm không?

Viêm da dị ứng ở mặt thường không gây nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên lại gây ra ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Cụ thể như sau:

• Ảnh hưởng đến thẩm mỹ: Các triệu chứng như đỏ, ngứa, bong tróc khiến làn da mất đi vẻ mịn màng, tự tin.
• Gây khó chịu: Cảm giác ngứa ngáy, rát bỏng khiến người bệnh khó chịu, mất tập trung trong công việc và học tập.
• Để lại sẹo: Viêm da dị ứng kéo dài dẫn đến tổn thương da mạn tính, gây ra sự thay đổi cấu trúc da như da dày lên, khô và nứt nẻ. Điều này làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn và có thể dẫn đến sẹo vĩnh viễn.
• Ảnh hưởng tâm lý: Viêm da dị ứng ở mặt có thể khiến người bệnh cảm thấy tự ti, mặc cảm, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội.
• Nhiễm trùng thứ phát: Gãi và chà xát vùng da bị viêm có thể làm tổn thương lớp bảo vệ da, tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm xâm nhập, dẫn đến nhiễm trùng thứ phát. Nhiễm trùng da có thể gây đau đớn, mủ và các triệu chứng nghiêm trọng khác.
• Ảnh hưởng đến các cơ quan khác: Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng viêm và nhiễm trùng có thể lan rộng và ảnh hưởng đến các cơ quan khác như mắt, gây viêm kết mạc hoặc các vấn đề thị lực.

Khi nào cần khám bác sĩ?

Một số trường hợp viêm da dị ứng ở mặt có thể tự khỏi sau 1 thời gian ngắn. Tuy nhiên, một số trường hợp được khuyến cáo đến cơ sở y tế để thăm khám bác sĩ như sau: 

• Triệu chứng không thuyên giảm: Dù đã thử các biện pháp tự chăm sóc tại nhà nhưng tình trạng viêm da vẫn không cải thiện.
• Bệnh nghiêm trọng hơn: Da đỏ, ngứa ngáy, sưng tấy, bong tróc nhiều hơn, xuất hiện mụn nước, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày.
• Xuất hiện biến chứng: Da bị nhiễm trùng, nổi mụn mủ, loét hoặc xuất hiện các vết sẹo.
• Viêm da lan rộng: Vùng da bị viêm lan rộng ra các vùng khác trên cơ thể.

Phương pháp chẩn đoán viêm da dị ứng mặt

Kết quả chẩn đoán viêm da dị ứng ở mặt thường dựa trên sự kết hợp của việc đánh giá lâm sàng và các phương pháp xét nghiệm dưới đây:

Khám lâm sàng:

• Kiểm tra da: Quan sát các đặc điểm của tổn thương da như hình dạng, màu sắc, kích thước, và sự phân bố trên khuôn mặt.
• Trao đổi tiền sử bệnh lý: Hỏi về các triệu chứng, thời gian xuất hiện và diễn tiến của bệnh. Hỏi tiền sử dị ứng của bệnh nhân và các yếu tố kích thích khác.

Phương pháp xét nghiệm

• Xét nghiệm dị ứng da (Patch test): Phương pháp này giúp xác định chất gây dị ứng cụ thể bằng cách đặt các miếng dán chứa chất gây dị ứng lên da và theo dõi phản ứng sau 48-72 giờ.
• Xét nghiệm máu: Đo mức độ IgE tổng số và IgE đặc hiệu để xác định các phản ứng dị ứng. Các xét nghiệm như RAST hoặc ELISA để phát hiện dị nguyên.
• Sinh thiết da: Trong một số trường hợp phức tạp hoặc không điển hình, bác sĩ có thể lấy mẫu da để phân tích dưới kính hiển vi.
• Xét nghiệm loại trừ: Loại trừ các nguyên nhân khác gây viêm da, chẳng hạn như nhiễm trùng da, bệnh tự miễn, hoặc các bệnh lý da khác.
• Một số xét nghiệm khác: Có thể yêu cầu các xét nghiệm bổ sung như cấy vi khuẩn, nấm hoặc virus nếu nghi ngờ nhiễm trùng.

Tìm hiểu 3 phương pháp chữa viêm da dị ứng ở mặt

Tùy từng tình trạng bệnh, sau khi có kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ chỉ định cách chữa viêm da tiếp xúc dị ứng ở mặt phù hợp như sau:

Cách trị viêm da dị ứng ở mặt tại nhà

Những trường hợp viêm da dị ứng mặt ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể sử dụng một số nguyên liệu tự nhiên dưới đây để cải thiện triệu chứng.

Mật ong:

• Tác dụng: Mật ong có tính kháng khuẩn, chống viêm và dưỡng ẩm, giúp làm dịu da bị viêm dị ứng.
• Cách dùng: Thoa một lớp mỏng mật ong nguyên chất lên mặt, để trong khoảng 20 phút rồi rửa lại bằng nước ấm.

Cách điều trị viêm da dị ứng ở mặt với nha đam

• Tác dụng: Các hoạt chất trong nha đam có tác dụng làm dịu cảm giác ngứa ngáy, dưỡng ẩm, ngăn ngừa khô ráp và giúp lành da nhanh hơn.
• Cách dùng: Lấy gel từ lá nha đam tươi và thoa trực tiếp lên vùng da bị viêm. Để khô trong 20 phút rồi rửa lại bằng nước ấm sạch.

Dầu cây trà (Tea Tree Oil):

• Tác dụng: Dầu cây trà có tính kháng khuẩn, kháng viêm mạnh mẽ, ngăn ngừa tình trạng viêm da dị ứng trên mặt lan rộng hoặc bị nhiễm trùng.
• Cách dùng: Pha loãng dầu cây trà với một dầu dẫn như dầu dừa (1 – 2 giọt dầu cây trà pha với 1 thìa dầu dừa) rồi thoa lên vùng da bị viêm.

Dấm táo:

• Tác dụng: Cách chữa viêm da dị ứng ở mặt với dấm táo giúp cân bằng độ pH của da, kháng khuẩn và chống viêm.
• Cách dùng: Pha loãng dấm táo với nước ấm theo tỷ lệ 1:1, dùng bông gòn thấm dung dịch và thoa lên vùng da mặt bị viêm da dị ứng

Thuốc trị viêm da dị ứng ở mặt

Những trường hợp viêm da mức độ trung bình đến nặng thường được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc để giảm viêm, ngứa và phục hồi làn da hiệu quả hơn.

Thuốc Corticosteroid bôi ngoài: 

• Tác dụng: Nhóm thuốc bôi viêm da dị ứng ở mặt này có tác dụng giảm viêm, ngứa, đỏ và sưng nhanh chóng. Nhưng có thể gây mỏng da, giãn mao mạch nếu sử dụng lâu dài hoặc liều cao. 
• Các thuốc thường dùng: Hydrocortisone, Triamcinolone, Mometasone…

Chất ức chế calcineurin: 

• Tác dụng: Thuốc ức chế hệ miễn dịch, giảm viêm. Nhóm thuốc này ít gây tác dụng phụ trên da so với corticosteroid. 
• Các thuốc thường dùng: Pimecrolimus (Elidel), Tacrolimus (Protopic).

Thuốc kháng histamin: 

• Tác dụng: Có khả năng kháng lại histamin – chất gây ngứa, giảm ngứa và các triệu chứng dị ứng khác. 
• Các thuốc thường dùng: Cetirizine, Loratadine, Desloratadine,…

Thuốc ức chế miễn dịch: 

• Tác dụng: Ức chế hệ miễn dịch, dùng trong trường hợp bệnh nặng, không đáp ứng với các loại thuốc khác. 
• Các thuốc thường dùng: Methotrexate, Cyclosporin.

Thuốc kháng sinh: 

• Tác dụng: Sử dụng trong trường hợp bị viêm da dị ứng ở mặt có dấu hiệu nhiễm trùng.
• Các thuốc thường dùng: Erythromycin, Clindamycin.

Liệu pháp ánh sáng

Những trường hợp viêm da dị ứng ở mặt không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác sẽ được chỉ định áp dụng liệu pháp ánh sáng. Đây là phương pháp điều trị sử dụng các tia cực tím (UV) từ mặt trời hoặc từ các nguồn nhân tạo để điều trị viêm da. Có hai loại tia UV được sử dụng chính:

• UVB (Ultraviolet B): Đây là loại ánh sáng phổ biến nhất trong quang liệu pháp. Nó có tác dụng làm chậm sự phát triển của tế bào da và giảm viêm.
• UVA (Ultraviolet A): Thường được sử dụng kết hợp với một loại thuốc gọi là psoralen, làm tăng độ nhạy của da với ánh sáng (liệu pháp PUVA).

Lợi ích của liệu pháp ánh sáng như sau:

• Ánh sáng UV có khả năng giảm viêm và ngứa.
• Giúp kiểm soát tình trạng da bị viêm và các vết phát ban.
• Kích thích sản xuất vitamin D và các yếu tố tăng trưởng, giúp da lành nhanh hơn.

Cách phòng ngừa viêm da dị ứng ở mặt

Phòng ngừa viêm da dị ứng ở mặt là một quá trình đòi hỏi sự chú ý và thay đổi trong thói quen hàng ngày như sau:

Chăm sóc da hàng ngày

• Dưỡng ẩm thường xuyên: Sử dụng kem dưỡng ẩm dành cho da nhạy cảm hàng ngày để giữ cho da luôn mềm mại và tránh tình trạng khô da.
• Làm sạch nhẹ nhàng: Chọn sữa rửa mặt dịu nhẹ, không chứa xà phòng để làm sạch da mà không gây kích ứng.
• Tẩy trang kỹ lưỡng: Nếu bạn sử dụng mỹ phẩm, hãy tẩy trang sạch sẽ trước khi đi ngủ để loại bỏ bụi bẩn và dầu thừa.
• Bảo vệ da mặt khỏi ánh nắng: Sử dụng kem chống nắng chỉ số SPF phù hợp để bảo vệ da trước tác hại của tia UV.
• Tránh cọ xát mạnh: Khi lau mặt, hãy dùng khăn mềm và thấm nhẹ nhàng thay vì cọ xát mạnh.

Tránh các yếu tố kích ứng

• Xác định chất gây dị ứng: Ghi lại những thực phẩm, mỹ phẩm hoặc các yếu tố môi trường khiến da bạn bị kích ứng để tránh tiếp xúc.
• Hạn chế tiếp xúc với hóa chất: Tránh tiếp xúc với các chất tẩy rửa mạnh, hóa chất độc hại.
• Giữ nhà cửa sạch sẽ: Lau chùi nhà cửa thường xuyên để giảm thiểu bụi bẩn và mạt bụi.
• Tránh ô nhiễm không khí: Hạn chế tiếp xúc với khói bụi và ô nhiễm. Nếu sống trong môi trường ô nhiễm, hãy đeo khẩu trang và rửa mặt kỹ sau khi ra ngoài.

Điều chỉnh lối sống

• Dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất qua chế độ ăn uống hàng ngày để tăng cường sức đề kháng cho da.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Thay và giặt vỏ gối, khăn mặt thường xuyên để tránh vi khuẩn và các chất gây dị ứng.
• Giảm stress: Thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, hoặc tập thể dục để giảm căng thẳng, vì stress có thể làm tình trạng dị ứng trở nên tồi tệ hơn.

Viêm da dị ứng ở mặt không phải là một căn bệnh quá nghiêm trọng, nhưng nó ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống. Với những thông tin đã được cung cấp, hy vọng bạn sẽ có những kiến thức cần thiết để phòng ngừa và điều trị hiệu quả căn bệnh này.