Viêm Da Tiết Bã Da Dầu

Đặt lịch hẹn

×

Lương Y Bác sĩ Bùi Thị Thu Hằng

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Viêm da tiết bã da đầu là một tình trạng da phổ biến, gây ra sự khó chịu với các triệu chứng như đỏ, bong tróc và ngứa ngáy. Mặc dù không nguy hiểm, tình trạng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống và sự tự tin. Việc hiểu rõ về nguyên nhân và cách điều trị viêm da tiết bã là cần thiết để kiểm soát hiệu quả các triệu chứng.

Viêm da tiết bã da đầu là gì?

Viêm da tiết bã da đầu là một tình trạng viêm da mãn tính ảnh hưởng chủ yếu đến các vùng da nhiều tuyến bã nhờn, đặc biệt là da đầu. Đây là một loại viêm da phổ biến, gây ra các triệu chứng như ngứa, đỏ, bong tróc da và gàu. Viêm da tiết bã có thể ảnh hưởng đến người lớn, trẻ em và thậm chí là trẻ sơ sinh (thường được gọi là “cứt trâu” ở trẻ nhỏ).

Bệnh gây ra nhiều triệu chứng khó chịu làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Viêm da tiết bã không chỉ ảnh hưởng đến da đầu mà còn có thể lan ra các vùng da khác trên cơ thể, bao gồm:

• Khuôn mặt: Các vùng như lông mày, mũi, má, và cằm có thể bị đỏ, bong tróc và ngứa.
• Tai: Vùng sau tai và bên trong tai có thể bị viêm và ngứa.
• Ngực và lưng: Các vùng da trên ngực và lưng cũng có thể bị viêm, đỏ và bong tróc.

Nguyên nhân gây viêm da tiết bã da đầu

Nguyên nhân gây viêm da tiết bã da đầu có thể rất đa dạng, bao gồm các yếu tố di truyền, môi trường, và các yếu tố nội tiết. Nguyên nhân chính bao gồm:

• Di truyền: Có bằng chứng cho thấy viêm da tiết bã có thể di truyền trong gia đình. Nếu cha mẹ hoặc người thân trực tiếp của bạn mắc viêm da tiết bã, nguy cơ bạn mắc bệnh này sẽ cao hơn.
• Tăng tiết bã nhờn: Viêm da tiết bã thường xuất hiện ở những vùng da có nhiều tuyến bã nhờn. Sự tăng tiết dầu nhờn trên da có thể tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển, gây viêm da.
• Nấm Malassezia: Đây là một loại nấm men tự nhiên trên da, có thể phát triển quá mức trong môi trường dầu nhờn, gây kích ứng và viêm da. Nấm Malassezia được cho là một yếu tố quan trọng trong viêm da tiết bã.
• Phản ứng miễn dịch bất thường: Ở những người bị viêm da tiết bã, hệ thống miễn dịch có thể phản ứng quá mức với sự hiện diện của nấm Malassezia, dẫn đến viêm và kích ứng da.
• Thay đổi nội tiết: Hormone có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến bã nhờn. Thay đổi hormone trong cơ thể, chẳng hạn như trong tuổi dậy thì, mang thai, hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt, có thể làm tăng nguy cơ viêm da tiết bã.
• Thời tiết: Thời tiết lạnh và khô có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng viêm da tiết bã. Ngược lại, điều kiện nóng ẩm cũng có thể kích thích tình trạng này.
• Ô nhiễm: Tiếp xúc với các tác nhân gây ô nhiễm môi trường có thể làm da dễ bị viêm và kích ứng hơn.
• Căng thẳng: Căng thẳng tinh thần và thể chất có thể ảnh hưởng đến sức khỏe da và làm trầm trọng thêm triệu chứng viêm da tiết bã.
• Chế độ ăn uống: Một chế độ ăn uống không cân đối, thiếu dinh dưỡng cũng có thể góp phần vào sự phát triển của viêm da tiết bã.
• Sử dụng mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc tóc: Một số sản phẩm chứa hóa chất mạnh hoặc không phù hợp với loại da của bạn có thể gây kích ứng da đầu và dẫn đến viêm da tiết bã.
• Bệnh lý khác: Những người mắc các bệnh lý như HIV/AIDS, Parkinson hoặc các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch có nguy cơ cao hơn bị viêm da tiết bã.

Triệu chứng nhận biết viêm da tiết bã da đầu

Dưới đây là các triệu chứng phổ biến của viêm da tiết bã da đầu:

Gàu

• Đặc điểm: Gàu là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của viêm da tiết bã da đầu. Gàu có thể xuất hiện dưới dạng vảy trắng hoặc vàng nhờn, bong tróc từ da đầu.
• Tình trạng: Gàu có thể nhiều và khó kiểm soát, đặc biệt là khi da đầu bị ngứa và gãi nhiều.

Da đầu đỏ và viêm

• Đặc điểm: Vùng da đầu bị ảnh hưởng thường trở nên đỏ và viêm, có cảm giác nóng rát.
• Phạm vi: Tình trạng đỏ và viêm có thể lan rộng từ da đầu đến các vùng da lân cận như mặt (trán, mũi, và lông mày), tai, và cổ.

Ngứa ngáy

• Đặc điểm: Ngứa là một triệu chứng phổ biến và khó chịu, thường đi kèm với tình trạng gàu.
• Cường độ: Ngứa có thể nhẹ hoặc nặng, gây khó chịu và làm tăng nguy cơ trầy xước, nhiễm trùng do gãi.

Vảy da

• Đặc điểm: Da đầu có thể xuất hiện các mảng vảy nhờn, dính và đôi khi có mùi khó chịu. Vảy có thể dễ dàng bong ra hoặc bám chặt vào da đầu.
• Kích thước: Các mảng vảy có thể nhỏ hoặc lớn, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của viêm da.

Rụng tóc

• Đặc điểm: Viêm da tiết bã có thể gây rụng tóc do da đầu bị viêm và yếu đi. Tóc có thể rụng thành từng mảng nhỏ hoặc lan rộng.
• Tình trạng: Rụng tóc có thể tạm thời hoặc kéo dài, tùy thuộc vào tình trạng viêm da và cách điều trị.

Da đầu nhờn

• Đặc điểm: Do tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, da đầu thường có cảm giác nhờn và bết dính.
• Mức độ: Da đầu nhờn có thể làm cho tóc nhanh bị bẩn và khó giữ sạch.

Kích ứng và đau

• Đặc điểm: Tình trạng viêm da có thể gây kích ứng và đau đớn, đặc biệt khi da đầu bị trầy xước hoặc nhiễm trùng thứ cấp.
• Cảm giác: Cảm giác đau có thể nhẹ hoặc nặng, tùy thuộc vào mức độ tổn thương của da.

Viêm da tiết bã da đầu gây nguy hiểm không?

Viêm da tiết bã da đầu thường không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên nó có thể gây ra nhiều phiền toái và làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Để hiểu rõ hơn về mức độ nguy hiểm của viêm da tiết bã da đầu, chúng ta cần xem xét các yếu tố sau:

• Tính chất kéo dài: Viêm da tiết bã thường là một tình trạng mãn tính, nghĩa là nó có thể kéo dài và tái phát trong thời gian dài. Mặc dù không đe dọa đến tính mạng, nhưng tình trạng mãn tính có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Kích thích và ngứa ngáy: Triệu chứng ngứa và kích ứng có thể gây khó chịu nghiêm trọng và làm giảm sự tự tin của người mắc phải.
• Vấn đề thẩm mỹ: Mảng đỏ và bong tróc da có thể gây lo lắng về vẻ ngoài và ảnh hưởng đến tâm lý, đặc biệt là khi tình trạng này xảy ra ở vùng dễ thấy như da đầu.
• Tổn thương da: Viêm da tiết bã có thể dẫn đến tổn thương da đầu và làm suy yếu sức khỏe của tóc. Mặc dù tình trạng này không trực tiếp gây rụng tóc, nhưng sự kích ứng có thể làm tóc trở nên yếu và dễ gãy.
• Nhiễm trùng thứ phát: Nếu da đầu bị viêm và gãi nhiều, có thể tạo ra các vết nứt hoặc tổn thương, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn hoặc nấm.
• Yếu tố di truyền và môi trường: Viêm da tiết bã có thể liên quan đến yếu tố di truyền và yếu tố môi trường, như thời tiết khô, căng thẳng, hoặc thói quen chăm sóc tóc không đúng cách. Những yếu tố này có thể làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
• Yếu tố kích thích: Sử dụng các sản phẩm chăm sóc tóc không phù hợp hoặc có chứa hóa chất có thể làm tình trạng viêm da tiết bã trầm trọng hơn.

Chẩn đoán viêm da tiết bã da đầu

Viêm da tiết bã da đầu là một tình trạng da phổ biến, nhưng việc chẩn đoán chính xác là rất quan trọng để điều trị hiệu quả. Dưới đây là các bước và phương pháp thường được sử dụng để chẩn đoán bệnh viêm da tiết bã:

Khám lâm sàng

• Tiền sử bệnh lý: Bác sĩ hỏi về tiền sử bệnh lý của người bệnh, bao gồm các triệu chứng hiện tại, thời gian xuất hiện và các yếu tố có thể kích thích hoặc làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
• Khám trực tiếp: Bác sĩ sẽ kiểm tra da đầu để tìm các dấu hiệu đặc trưng của viêm da tiết bã, bao gồm: Mảng đỏ, vảy và bong tróc, kích ứng và ngứa.

Xét nghiệm

• Lấy mẫu da đầu: Bác sĩ có thể lấy mẫu da đầu để phân tích dưới kính hiển vi, giúp xác định các tế bào viêm, nấm, hoặc ký sinh trùng.
• Xét nghiệm nấm da đầu: Nếu có nghi ngờ về sự hiện diện của nấm, bác sĩ có thể thực hiện xét nghiệm nấm để xác định nguyên nhân.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu không thường xuyên được sử dụng để chẩn đoán viêm da tiết bã nhưng có thể hữu ích trong việc loại trừ các bệnh lý khác hoặc xác định tình trạng viêm tổng quát.

Chẩn đoán loại trừ

• Viêm da cơ địa: Viêm da cơ địa cũng có thể gây ra tình trạng da đầu ngứa và đỏ, nhưng thường xuất hiện ở các vùng khác của cơ thể và có yếu tố di truyền rõ rệt.
• Bệnh vẩy nến: Psoriasis có thể gây ra các mảng đỏ và bong tróc trên da đầu giống như viêm da tiết bã, nhưng thường có các triệu chứng đi kèm như đau và vảy dày.
• Nhiễm trùng: Các nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm có thể gây triệu chứng tương tự và cần được phân biệt qua xét nghiệm.
• Nhiễm nấm da đầu: Có thể gây ngứa và vảy da, nhưng thường kèm theo các triệu chứng khác như nổi mụn nước, mủ.

Phương pháp chữa trị viêm da tiết bã da đầu

Viêm da tiết bã da đầu có thể được điều trị hiệu quả bằng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm:

Thuốc Tây y trị viêm da tiết bã da đầu

Điều trị bằng thuốc Tây giúp kiểm soát các triệu chứng và giảm tình trạng viêm. Dưới đây là các loại thuốc bôi và thuốc uống phổ biến:

Thuốc chống nấm dạng bôi

Viêm da tiết bã có thể liên quan đến nấm Malassezia, vì vậy các thuốc chống nấm thường được sử dụng để kiểm soát tình trạng này.

• Ketoconazole: Là một thuốc chống nấm phổ biến được sử dụng dưới dạng dầu gội hoặc kem bôi. Ketoconazole giúp giảm sự phát triển của nấm và giảm các triệu chứng viêm.
• Clotrimazole: Cũng là một thuốc chống nấm có thể được sử dụng để điều trị viêm da tiết bã dưới dạng kem hoặc dầu gội.

Thuốc Corticosteroid

Corticosteroid là nhóm thuốc giúp giảm viêm và ngứa hiệu quả.

• Hydrocortisone: Đây là một corticosteroid nhẹ, thường được dùng dưới dạng kem hoặc lotion. Nó giúp giảm viêm và kích ứng trên da đầu.
• Betamethasone: Một corticosteroid mạnh hơn, thường được dùng khi tình trạng viêm nghiêm trọng. Thường được bào chế dưới dạng kem hoặc dung dịch để bôi lên da đầu.

Thuốc làm dịu da

Các sản phẩm làm dịu da giúp giảm ngứa và kích ứng.

• Dầu gội: Có chứa Ketoconazole, selenium sulfide, zinc pyrithione, coal tar, acid salicylic,… giúp làm giảm bong tróc và ngứa, đồng thời kiểm soát sự phát triển của tế bào da.
• Selenium sulfide: Thường được sử dụng trong dầu gội để giảm nấm và giảm triệu chứng viêm.

Thuốc điều trị toàn thân

Trong một số trường hợp nặng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc uống để điều trị viêm da tiết bã.

• Thuốc chống nấm uống (như itraconazole hoặc fluconazole): Được chỉ định nếu điều trị tại chỗ không hiệu quả hoặc tình trạng viêm lan rộng.
• Corticosteroid toàn thân: Có thể được sử dụng trong các trường hợp viêm da tiết bã rất nghiêm trọng hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
• Thuốc kháng Histamin (như Diphenhydramine hoặc loratadine): Giúp giảm ngứa và khó chịu do viêm da tiết bã, đặc biệt là khi ngứa là triệu chứng chính.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Được sử dụng phổ biến là Cyclosporin,  giúp giảm phản ứng viêm của hệ miễn dịch. Thuốc được chỉ định trong trường hợp bệnh nặng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.

Mẹo dân gian trị viêm da tiết bã da đầu

Bên cạnh việc sử dụng thuốc Tây y, nhiều người tìm đến các mẹo dân gian để làm giảm triệu chứng.

Dầu dừa

Dầu dừa có tính chất chống viêm và dưỡng ẩm, giúp làm dịu da và giảm bong tróc.

Cách sử dụng:

• Làm ấm một ít dầu dừa.
• Thoa dầu dừa lên da đầu.
• Massage thật nhẹ nhàng.
• Để dầu dừa trên da đầu khoảng 30 phút rồi gội sạch bằng dầu gội nhẹ.

Giấm táo

Giấm táo có tính axit nhẹ giúp làm giảm ngứa và cân bằng độ pH của da đầu.

Cách sử dụng:

• Pha giấm táo với nước lọc.
• Thoa dung dịch lên da đầu và để khoảng 15 phút.
• Xả sạch bằng nước ấm và gội đầu bằng dầu gội nhẹ.

Lô hội

• Gel lô hội giúp làm dịu da, giảm viêm và cung cấp độ ẩm cho da đầu.
• Cách sử dụng:
• Lấy gel từ lá lô hội tươi.
• Thoa gel lên da đầu và để khoảng 30 phút.
• Xả sạch bằng nước ấm và gội đầu bằng dầu gội nhẹ.

Nước cốt chanh

Nước cốt chanh giúp làm sạch da đầu, cân bằng độ pH và giảm ngứa.

Cách sử dụng:

• Vắt nước cốt từ 1 quả chanh.
• Thoa nước cốt chanh lên da đầu và để khoảng 10 phút.
• Xả sạch bằng nước ấm và gội đầu bằng dầu gội nhẹ.

Trà xanh

Trà xanh có chứa các chất chống oxy hóa và chống viêm, giúp làm dịu da đầu.

Cách sử dụng:

• Pha một cốc nước trà xanh và để nguội.
• Thoa trà xanh lên da đầu và massage nhẹ nhàng.
• Để trong khoảng 15 phút rồi gội sạch bằng nước ấm.

Lưu ý trong quá trình điều trị viêm da tiết bã da đầu

Viêm da tiết bã là một tình trạng da mãn tính, đòi hỏi sự kiên nhẫn và tuân thủ đúng phác đồ điều trị để đạt hiệu quả tốt nhất. Một vài lưu ý bao gồm:

Tuân thủ chỉ định của bác sĩ:

• Không tự ý mua thuốc: Mỗi người có một tình trạng bệnh khác nhau, việc tự ý mua thuốc có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn.
• Sử dụng đúng liều lượng, đúng cách: Thực hiện theo đúng hướng dẫn của bác sĩ về cách sử dụng thuốc, thời gian điều trị và liều lượng.
• Không bỏ ngang liệu trình: Ngay cả khi các triệu chứng đã thuyên giảm, bạn vẫn cần tiếp tục điều trị theo đúng chỉ định để ngăn ngừa bệnh tái phát.

Chăm sóc da đầu đúng cách:

• Gội đầu thường xuyên: Sử dụng dầu gội đặc trị theo khuyến cáo của bác sĩ.
• Tránh gãi: Gãi làm tình trạng viêm nặng hơn và có thể gây nhiễm trùng.
• Bảo vệ da đầu khỏi tác nhân kích thích: Tránh tiếp xúc với hóa chất, nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp.
• Sử dụng lược chải tóc mềm: Tránh sử dụng lược chải tóc cứng hoặc chải tóc quá mạnh.

Chế độ ăn uống:

• Hạn chế đồ ăn cay nóng, chất kích thích: Các thực phẩm này có thể làm tình trạng viêm nặng hơn.
• Uống đủ nước: Giúp làn da luôn được cấp ẩm.
• Bổ sung vitamin và khoáng chất: Giúp gia tăng sức đề kháng cho cơ thể.

Giữ tinh thần thoải mái:

• Căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
• Thư giãn: Tìm những hoạt động giúp bạn thư giãn như yoga, thiền định.

Theo dõi tình trạng bệnh:

• Kiểm tra da đầu thường xuyên: Để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
• Thăm khám bác sĩ định kỳ: Để theo dõi tiến trình điều trị và điều chỉnh phác đồ nếu cần.

Viêm da tiết bã da đầu có thể gây phiền toái, tuy nhiên việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách sẽ làm giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và chăm sóc da đầu đúng cách để kiểm soát tình trạng này. Nếu triệu chứng nghiêm trọng hoặc không cải thiện, hãy tìm đến bác sĩ da liễu để được hỗ trợ kịp thời.