Viêm Da Cơ Địa Ở Chân: Nguyên Nhân Và Cách Chữa Hiệu Quả 

Đặt lịch hẹn

×

Lương Y Bác sĩ Bùi Thị Thu Hằng

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Viêm da cơ địa ở chân là tình trạng da liễu mãn tính gây ra nhiều phiền toái và khó chịu cho người bệnh. Bệnh lý này không chỉ ảnh hưởng đến vẻ ngoài mà còn gây ngứa, đau rát và dễ dẫn đến nhiễm trùng nếu không được chăm sóc đúng cách. Bài viết dưới đây hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng cũng như các biện pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả. 

Viêm da cơ địa ở chân là gì?

Viêm da cơ địa ở chân là một dạng của viêm da cơ địa (chàm eczema). Đây là một bệnh lý da liễu viêm mạn tính, thường xuất hiện ở những người có cơ địa dị ứng. Bệnh gây ra hiện tượng viêm, ngứa, mẩn đỏ, bong tróc và thường gặp ở các vùng da gấp như phía sau đầu gối, mắt cá chân và các vùng da khác ở chân.

Bệnh có tính chất tái phát với các đợt bùng phát xen kẽ với các giai đoạn tạm lắng. Nguyên nhân chính xác của viêm da cơ địa chưa rõ ràng. Tuy nhiên tình trạng này có thể bị kích thích bởi các yếu tố như thay đổi thời tiết, căng thẳng, mồ hôi, tiếp xúc với các chất gây dị ứng hoặc kích ứng.

Nguyên nhân gây viêm da cơ địa ở chân

Nguyên nhân gây bệnh viêm da cơ địa ở chân khá phức tạp và chưa được hiểu rõ hoàn toàn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã xác định một số yếu tố liên quan đến sự phát triển của bệnh này. 

Dưới đây là các yếu tố chính:

Yếu tố di truyền:

• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người mắc viêm da cơ địa, hen suyễn hoặc dị ứng, nguy cơ mắc bệnh ở các thành viên khác cũng cao hơn.
• Gen: Một số gen liên quan đến hệ miễn dịch và chức năng bảo vệ da đã được phát hiện có liên quan đến viêm da cơ địa. Ví dụ, gen filaggrin (FLG) đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hàng rào bảo vệ da.

Hàng rào bảo vệ trên da bị rối loạn:

• Da khô và mất nước: Sự giảm khả năng giữ nước của da dẫn đến tình trạng da khô và dễ bị tổn thương.
• Tăng tính thấm của da: Lớp biểu bì bị tổn thương làm tăng tính thấm của da, tạo điều kiện cho các tác nhân gây dị ứng, vi khuẩn và các chất kích ứng xâm nhập.

Yếu tố miễn dịch:

• Phản ứng miễn dịch quá mức: Hệ thống miễn dịch của người bị viêm da cơ địa thường phản ứng quá mức với các tác nhân từ môi trường, dẫn đến viêm và ngứa.
• Tăng cytokine viêm: Các tế bào miễn dịch sản xuất ra các chất gây viêm như cytokine, làm tăng tình trạng viêm da.

Yếu tố môi trường:

• Chất gây dị ứng: Các chất gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật, mạt bụi và một số thực phẩm có thể kích thích triệu chứng viêm da cơ địa.
• Điều kiện thời tiết: Thời tiết khô, lạnh hoặc độ ẩm cao cũng có thể làm tình trạng da trở nên xấu hơn.
• Tiếp xúc với các chất kích ứng: Xà phòng mạnh, chất tẩy rửa, nước hoa và một số hóa chất khác có thể gây kích ứng da.

Yếu tố lối sống và tâm lý:

• Căng thẳng: Tâm lý căng thẳng có thể làm tăng triệu chứng viêm da cơ địa.
• Chế độ ăn uống: Một số thực phẩm có thể kích thích triệu chứng ở những người có cơ địa nhạy cảm.

Nguyên nhân khác:

• Vi khuẩn và nấm: Nhiễm trùng da do vi khuẩn hoặc nấm có thể làm tình trạng viêm da trở nên nghiêm trọng hơn.
• Thay đổi nội tiết tố: Nội tiết tố nữ thay đổi trong thời kỳ mang thai, kinh nguyệt hoặc mãn kinh, có thể làm bùng phát hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm da cơ địa.
• Thuốc men: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) và một số loại thuốc kháng sinh, có thể làm bùng phát hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm da cơ địa.

Dấu hiệu nhận biết viêm cơ địa trên bàn chân

Viêm da cơ địa ở chân có thể được nhận biết qua một số dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng. Dưới đây là những triệu chứng của bệnh điển hình:

• Ngứa: Ngứa là triệu chứng phổ biến nhất và thường rất dữ dội. Ngứa có thể trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm và gây khó chịu lớn cho người bệnh.
• Đỏ da: Da ở khu vực bị viêm thường đỏ và sưng. Màu đỏ có thể trở nên rõ ràng hơn khi da bị kích thích hoặc khi gãi nhiều.
• Khô da: Da trở nên khô, thô ráp và bong tróc. Da khô dễ bị nứt nẻ và có thể xuất hiện các mảng vảy.
• Mụn nước: Các mụn nước nhỏ có thể xuất hiện và khi vỡ ra, có thể chảy dịch. Sau khi khô, mụn nước có thể tạo thành các vảy cứng.
• Da dày lên và sạm màu: Việc gãi liên tục có thể làm da dày lên (lichen hóa) và vùng da bị viêm có thể sạm màu hơn so với vùng da xung quanh.
• Vết nứt da: Các vết nứt nhỏ có thể xuất hiện trên da, đặc biệt là ở các vùng chịu áp lực hoặc ma sát nhiều như gót chân và ngón chân.
• Vết trầy xước: Do ngứa và gãi nhiều, da có thể xuất hiện các vết trầy xước hoặc tổn thương.
• Nhiễm trùng thứ cấp: Da bị viêm dễ bị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm, gây ra các triệu chứng như đau, sưng và dịch mủ.
• Vị trí phổ biến: Viêm da cơ địa thường xuất hiện ở các khu vực gấp của chân như phía sau đầu gối, mắt cá chân và có thể lan ra các vùng da khác ở chân.

Mức độ nghiêm trọng của tình trạng này

Viêm da cơ địa ở chân không phải là một tình trạng đe dọa tính mạng, nhưng nó có thể gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là những vấn đề mà viêm da cơ địa ở chân có thể gây ra:

• Ngứa và khó chịu: Ngứa dữ dội có thể gây khó chịu và làm giảm chất lượng giấc ngủ, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và công việc.
• Nhiễm trùng thứ cấp: Do gãi nhiều, da có thể bị tổn thương và dễ bị nhiễm trùng bởi vi khuẩn hoặc nấm. Nhiễm trùng da có thể dẫn đến sưng, đỏ, đau và dịch mủ và trong một số trường hợp nặng có thể cần điều trị bằng kháng sinh.
• Tăng nguy cơ biến chứng da: Viêm da mãn tính có thể dẫn đến lichen hóa và nứt nẻ da, gây đau đớn và khó chịu.
• Ảnh hưởng tâm lý: Tình trạng da kéo dài và các triệu chứng khó chịu có thể gây stress, lo lắng và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và cảm xúc của người 
• Hạn chế vận động: Viêm da ở chân có thể gây khó chịu khi đi lại, đứng lâu hoặc tham gia các hoạt động thể thao, làm giảm khả năng vận động và hoạt động thể chất.
• Khó khăn trong điều trị: Viêm da cơ địa thường tái phát và khó điều trị dứt điểm. Việc quản lý bệnh đòi hỏi sự kiên nhẫn và tuân thủ chặt chẽ các chỉ định điều trị của bác sĩ.

Điều trị viêm da cơ địa ở chân

Viêm da cơ địa ở chân là bệnh lý da liễu mãn tính, không thể chữa khỏi hoàn toàn. Do đó quá trình điều trị sẽ tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa bệnh bùng phát.

Thuốc Tây y điều trị viêm da cơ địa ở chân

Việc điều trị viêm da cơ địa ở chân bằng thuốc Tây y thường bao gồm các loại thuốc sau đây:

Kem và thuốc mỡ corticoid

Nhóm thuốc này bao gồm Hydrocortisone, Betamethasone, Cclobetasol. Thuốc có tác dụng giảm ngứa và sưng. Người bệnh sử dụng thuốc dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ như mỏng da, rạn da.

Thuốc kháng histamin

Bao gồm các thuốc như Cetirizine, Loratadine, Diphenhydramine. Thuốc có tác dụng ức chế histamin, giảm ngứa. Một số loại có thể gây buồn ngủ do đó bạn nên dùng thuốc vào buổi tối.

Kem và thuốc mỡ ức chế calcineurin

Một số loại thuốc phổ biến bao Tacrolimus (Protopic), Pimecrolimus (Elidel). Nhóm thuốc này giúp giảm viêm mà không gây tác dụng phụ như corticoid. Nhóm thuốc này chỉ nên sử dụng khi corticoid không hiệu quả hoặc không thể sử dụng.

Kem dưỡng ẩm  

Kem có chứa các thành phần như ceramide, glycerin, urea hoặc petrolatum. Sản phẩm này có tác dụng dưỡng ẩm, ngăn ngừa khô da, bong tróc và ngứa ngáy. Người bệnh dùng mỗi ngày ít nhất 1 lần sau khi tắm để đạt hiệu quả cao.

Thuốc kháng sinh

Bao gồm các loại thuốc bôi như mupirocin và thuốc uống như amoxicillin, cephalexin. Nhóm thuốc này có tác dụng điều trị nhiễm trùng da thứ cấp. Người bệnh chỉ sử dụng thuốc khi có dấu hiệu nhiễm trùng và dùng theo chỉ định của bác sĩ.

Thuốc ức chế miễn dịch

Các loại thuốc phổ biến bao gồm Cyclosporine, Methotrexate, Azathioprine. Thuốc có tác dụng làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch, giảm viêm. Người bệnh cần sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ và theo dõi chặt chẽ các tác dụng phụ.

Mẹo dân gian chữa chân bị viêm da cơ địa

Việc sử dụng các mẹo dân gian để cải thiện viêm da cơ địa ở chân sẽ giúp cải thiện các triệu chứng ngứa ngáy, bong tróc và làm dịu da.

Dầu dừa

Đây là một trong những phương pháp cải thiện viêm da cơ địa ở chân phổ biến nhất nhờ đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm và dưỡng ẩm. Bạn có thể bôi dầu dừa nguyên chất lên vùng da bị viêm hai lần mỗi ngày để làm dịu và bảo vệ da khỏi tình trạng khô và nứt nẻ.

Bột yến mạch

Bột yến mạch cũng là một lựa chọn tốt cho việc làm dịu da và giảm ngứa. Bạn có thể thêm bột yến mạch vào nước tắm ấm và ngâm chân trong khoảng 15-20 phút. Sau đó, người bệnh rửa sạch chân và lau khô. Việc tắm bột yến mạch thường xuyên giúp làm mềm da và giảm các triệu chứng viêm da.

Nha đam

Nha đam là nguyên liệu tự nhiên có đặc tính chống viêm và làm dịu da. Người bệnh có thể bôi gel nha đam tươi lên vùng da bị viêm hai lần mỗi ngày. Gel nha đam không chỉ giúp giảm viêm mà còn cung cấp độ ẩm cho da, giúp da mềm mại hơn.

Giấm táo

Giấm táo có khả năng cân bằng pH của da và giảm ngứa. Pha loãng dấm táo với nước theo tỉ lệ 1:1 và dùng bông tẩm dung dịch này để thoa lên vùng da bị viêm. Để nguyên trên da khoảng 15 phút rồi rửa sạch bằng nước ấm. Nguyên liệu tự nhiên này có tác dụng giúp làm sạch da và giảm triệu chứng viêm.

Mật ong

Mật ong có tính kháng khuẩn và dưỡng ẩm, được sử dụng phổ biến để cải thiện bệnh viêm da cơ địa ở chân. Bạn thoa một lớp mật ong mỏng lên vùng da bị viêm, giữ trên da khoảng 20-30 phút rồi rửa sạch. Mật ong giúp giảm viêm và ngứa, đồng thời thúc đẩy quá trình phục hồi trên da.

Dầu tràm trà

Dầu tràm trà cũng có đặc tính kháng khuẩn và kháng viêm mạnh mẽ. Sử dụng dầu tràm trà giúp giảm các triệu chứng viêm và ngứa, đồng thời ngăn ngừa nhiễm trùng da. Bạn pha loãng dầu tràm trà với dầu dừa hoặc dầu oliu theo tỉ lệ 1:10 sau đó thoa lên da 10-15 phút mỗi ngày.

Phòng ngừa tái phát viêm da cơ địa ở chân

Để phòng ngừa tái phát viêm da cơ địa ở chân, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau đây:

• Dưỡng ẩm da đều đặn: Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm hàng ngày sau khi tắm. Chọn sản phẩm không chứa hương liệu và chất gây kích ứng để giữ da luôn mềm mại và ngăn ngừa khô da.
• Tránh các yếu tố kích thích: Tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng như xà phòng mạnh, chất tẩy rửa, nước hoa và các hóa chất khác. Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da có thành phần dịu nhẹ, không hương liệu.
• Giữ vệ sinh cá nhân: Tắm rửa hàng ngày với nước ấm, tránh tắm nước quá nóng vì nước nóng có thể làm khô da. Sau khi tắm, lau khô da nhẹ nhàng rồi mới mặc quần áo.
• Mặc quần áo thoáng mát: Chọn quần áo rộng rãi, thoáng mát và làm từ các chất liệu tự nhiên như cotton để giảm ma sát và kích ứng da. Tránh mặc quần áo quá chật, bót sát vào chân gây bí da.
• Hạn chế căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ tái phát viêm da cơ địa. Người bệnh hạn chế stress lo âu bằng cách tập yoga, thiền hoặc tập thể dục đều đặn để giảm căng thẳng.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý, giàu vitamin và khoáng chất. Tránh các thực phẩm có thể gây dị ứng hoặc kích ứng cho da.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Duy trì môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát và không bụi bặm. Sử dụng máy lọc không khí để giảm các chất gây dị ứng trong không khí.
• Tránh gãi và cào: Gãi ngứa có thể làm tổn thương da và dẫn đến nhiễm trùng. Do đó cần tránh dùng tay để gãi ngứa trên da.
• Theo dõi và điều trị sớm các đợt tái phát: Khi nhận thấy các dấu hiệu ban đầu của viêm da cơ địa, hãy áp dụng các biện pháp điều trị ngay lập tức để kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển.
• Thăm khám định kỳ: Thăm khám bác sĩ chuyên khoa da liễu định kỳ để được tư vấn và theo dõi tình trạng da, điều chỉnh phương pháp điều trị nếu cần thiết.

Viêm da cơ địa ở chân dù không đe dọa tính mạng nhưng có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, áp dụng các biện pháp điều trị và phòng ngừa thích hợp sẽ giúp giảm thiểu tác động của bệnh. Hãy luôn chăm sóc da đúng cách, tránh các yếu tố kích thích và duy trì thói quen sống lành mạnh để bảo vệ làn da của bạn.