Viêm amidan ở người lớn: Bệnh nguy hiểm đừng coi thường!

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CK2 Thầy thuốc ưu tú, Bác sĩ CKII Lê Phương

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Viêm amidan ở người lớn thường có biểu hiện đau rát họng, khó nuốt, sốt cao, mệt mỏi, hơi thở có mùi hôi, vòm họng sưng đỏ… Tuy ít gặp nhưng bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến cuộc sống và sức khỏe người bệnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin cần thiết về căn bệnh này để người bệnh có thể nhận biết và xử lý đúng cách căn bệnh này.

Bệnh viêm amidan ở người lớn là gì? Có nguy hiểm không?

Viêm amidan là tình trạng sưng viêm, sung huyết và xuất tiết của các khối amidan do vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân bên ngoài xâm nhập và gây bệnh. Bình thường, amidan hoạt động như “hàng rào” bảo vệ vùng ngã ba hầu họng, giúp ngăn ngừa và tiêu diệt các tác nhân xâm nhập sâu vào bên trong và gây bệnh. Khi bị vi khuẩn, virus tấn công, chúng thường trở nên sưng, nóng, đỏ, đau, gây cản trở hoạt động ăn uống và nói chuyện. Amidan bị viêm còn có nguy cơ trở thành ổ nhiễm trùng, gây bệnh cho các cơ quan lân cận nếu không được điều trị sớm.

Viêm amidan thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trong độ tuổi dưới 15 tuổi. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bệnh sẽ không xuất hiện ở người lớn. Tuy với tỷ lệ thấp hơn nhưng viêm amidan ở người lớn cũng gây ra những triệu chứng và biến chứng nguy hiểm tương tự ở trẻ. 

Tùy theo mức độ viêm nhiễm và phản ứng của cơ thể, viêm amidan ở người lớn có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như:

• Biến chứng tại chỗ: Nếu quá trình viêm chỉ khu trú tại chỗ, 2 khối amidan có thể sưng phòng gây loét khe amidan, áp xe amidan, viêm họng…
• Biến chứng lân cận: Xảy ra khi tình trạng viêm nhiễm lan rộng hơn khiến amidan trở thành ổ viêm nguy hiểm, gây biến chứng viêm hạch cổ, viêm tai giữa, viêm mũi xoang, viêm thanh – khí – phế quản, viêm phổi.
• Biến chứng xa: Nhiễm khuẩn huyết xảy ra khi vi khuẩn đi từ ổ amidan vào máu. Trường hợp người bệnh điều trị chậm trễ hoặc cơ thể không đáp ứng với kháng sinh có thể gây sốc nhiễm trùng và tử vong.
• Biến chứng do nhiễm liên cầu: Viêm amidan ở người lớn do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A có thể gây ra các biến chứng viêm khớp cấp, thấp tim, viêm cầu thận cấp, viêm não và màng não…

Không giống như trẻ em, hệ miễn dịch ở người lớn gần như đã được hoàn thiện hơn nhiều. Do vậy, các biểu hiện viêm amidan ở người lớn thường được tiên lượng tốt hơn, có thể điều trị hiệu quả hơn. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, bệnh cũng gây ra vô số phiền toàn, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, đôi khi là sức khỏe và tính mạng người bệnh.  

Triệu chứng viêm amidan ở người lớn

Các triệu chứng viêm amidan ở người lớn thường khá rõ ràng, dễ nhận biết nhưng ít rầm rộ hơn so với trẻ nhỏ. Người bệnh có thể nhận biết bệnh thông qua một số triệu chứng sau:

• Amidan sưng đỏ, tăng kích thước so với bình thường, xuất hiện những mảng trắng hoặc màng trên bề mặt.
• Đau rát họng, khô họng, đau tăng dần khi nuốt và nói chuyện
• Viêm họng, ho khan hoặc có đờm
• Hôi miệng, biến đổi giọng nói
• Đau nhức tai, đau đầu
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ hoặc dưới hàm
• Sốt, mệt mỏi, ngủ ngáy

Trong đó, sốt amidan ở người lớn thường là sốt cao, có thể lên tới 39 – 40 độ C, kèm theo cảm giác rét run, ớn lạnh, sởn gai.

Trong trường hợp viêm amidan mãn tính, các cơn sốt thường xuất hiện vào buổi chiều, sốt nhẹ và vừa. Bên cạnh các đợt cấp tính với dấu hiệu như trên, người lớn bị viêm amidan mãn tính thường có thể trạng gầy yếu, xanh xao. Đôi khi người bệnh đến khám và phát hiện viêm amidan mãn tính vì các dấu hiệu ho dai dẳng, khàn tiếng, cảm giác có dị vật trong cổ họng, nuốt vướng, hôi miệng, ngủ ngáy…

Nguyên nhân gây bệnh viêm amidan ở người lớn

Các yếu tố dưới đây có thể là nguyên nhân gây bệnh viêm amidan ở người lớn:

• Vi khuẩn, virus: bao gồm các vi khuẩn như liên cầu tan huyết β nhóm A, phế cầu khuẩn, tụ cầu, xoắn khuẩn, các chủng vi khuẩn ái khí, yếm khí khác và một số virus như cúm, sởi, ho gà… 
• Cơ địa dị ứng, đề kháng kém
• Thời tiết thay đổi: Đặc biệt là khi nhiệt độ chuyển đột ngột từ nóng sang lạnh
• Môi trường sống và sinh hoạt bị ô nhiễm
• Vệ sinh răng miệng, vệ sinh cá nhân kém
• Đang có các bệnh nhiễm khuẩn khác như viêm họng, sâu răng, viêm lợi, viêm xoang, viêm mũi…
• Sinh hoạt không lành mạnh: Hút thuốc lá, lạm dụng chất kích thích, uống nhiều nước lạnh, thường xuyên ăn đồ cay nóng…

Cách chữa bệnh viêm amidan ở người lớn

Có nhiều cách điều trị viêm amidan, tùy thuộc vào từng tình trạng bệnh, mức độ viêm nhiễm, nguyên nhân gây bệnh và cơ địa mỗi người bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ phù hợp nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất. Do đó, người bệnh cần đến khám trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và xác định chính xác tình trạng bệnh trước khi điều trị.

Một số phương pháp chữa viêm amidan ở người lớn được áp dụng phổ biến hiện nay gồm:

1. Điều trị nội khoa bằng thuốc Tây

Thuốc điều trị viêm amidan ở người lớn bao gồm:

• Thuốc kháng sinh: Penicillin G, Amoxicillin (Augmentin), Ampicillin, Cefuroxim (Zinnat), Cephalexin,… Kháng sinh chỉ được sử dụng trong trường hợp viêm amidan do vi khuẩn hoặc có đe dọa biến chứng.
• Thuốc chống viêm, giảm sưng: Alphachymotrypsin, Amitase, Prednisolon, Methylprednisolon…
• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Paracetamol, Ibuprofen…
• Thuốc trị ho: Terpin Codein, Dextromethorphan, Neo Codion…
• Thuốc long đờm: N – Acetylcystein, Bromhexin…
• Thuốc súc họng: NaCl 0,9%, Betadine, Oropivalone, Lysopaine,…

Lưu ý: Người bệnh chỉ nên dùng thuốc khi có sự chỉ định, kê đơn của bác sĩ sau khi đã chẩn đoán viêm amidan. Không nên tự ý mua và sử dụng thuốc tại nhà vì có thể làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ của thuốc, làm bệnh nặng hơn và gây ra các biến chứng nguy hiểm. 

2. Cắt amidan 

Phẫu thuật cắt amidan ở người lớn được chỉ định trong các trường hợp điều trị nội khoa không còn tác dụng. Phương pháp này hiện nay khá phổ biến, tuy nhiên cần được chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.

Các trường hợp có thể cân nhắc cắt amidan:

• Viêm amidan mạn tính, tái phát thường xuyên 5 – 6 lần/năm
• Viêm amidan ở người lớn có biến chứng
• Kích thước amidan quá to, gây cản trở ăn uống và hoạt động hít thở của người bệnh

Lưu ý: Trong và sau quá trình cắt amidan, người bệnh có thể gặp một số tai biến như chảy máu, đột quỵ, thậm chí tử vong do nhiều nguyên nhân. Người lớn trên 45 tuổi và các trường hợp có bệnh lý nền như tim mạch, huyết áp, đái tháo đường… cần hạn chế cắt amidan vì có nguy cơ tái biến cao.

3. Chữa viêm amidan bằng các bài thuốc dân gian

Viêm amidan ở người lớn cũng có thể được chữa trị bằng các bài thuốc dân gian. Các bài thuốc này sử dụng nguyên liệu tự nhiên, dễ kiếm, dễ làm, hiệu quả an toàn và khá tiết kiệm. 

Người bệnh có thể tham khảo:

• Bài thuốc chữa viêm amidan từ mật ong: Nuốt chậm và từ từ 2 – 3 thìa cà phê mật ong nguyên chất mỗi ngày. Hoặc pha mật ong với nước ấm và uống vào buổi sáng và buổi tối, liên tục trong nhiều ngày.
• Bài thuốc chữa viêm amidan từ lá hẹ: Chuẩn bị 1 lá hẹ tươi, rửa sạch, cắt nhỏ và cho vào bát. Đem đi hấp cách thủy cùng 2 – 3 thìa cà phê đường phèn trong khoảng 10 -15 phút. Chờ cho hỗn hợp nguội bớt thì ăn cả cái lẫn nước, mỗi ngày 2 – 3 lần sau các bữa ăn.
• Bài thuốc từ tỏi và mật ong: Chuẩn bị 1 củ tỏi đem bóc vỏ, rửa sạch và băm nhuyễn. Trộn cùng 1 thìa mật ong nguyên chất. Ngậm và nuốt từ từ hỗn hợp này mỗi ngày 2 – 3 lần.

Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng nghệ tươi, bột nghệ, lá đinh lăng, lược vàng… để chữa viêm amidan tại nhà.

Lưu ý: Phương pháp này chỉ phù hợp với những trường hợp bệnh nhẹ, nhằm hỗ trợ cải thiện triệu chứng. Với các trường hợp viêm vừa và nặng, người bệnh nên tới các cơ sở y tế để được khám và điều trị đúng cách.

4. Thuốc Đông y chữa viêm amidan ở người lớn

Theo quan điểm của Đông y, bệnh viêm amidan gây ra bởi các yếu tố phong hàn, nhiệt độc và tà khí bên ngoài tấn công, gây tổn thương phế khí, hao tổn tân dịch, hư hỏa, uẩn nhiệt và gây bệnh. Dựa trên nguyên nhân gây bệnh này, cơ chế điều trị của các bài thuốc đông y chữa viêm amidan ở người lớn là:

• Bổ chính khu tà
• Thanh phế, tiêu viêm, chỉ khái, bổ tỳ, hóa đờm
• Thanh nhiệt, giải độc, lương huyết

Người lớn bị viêm amidan kiêng gì, ăn gì? 

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong hiệu quả điều trị và phòng ngừa viêm amidan. Tình trạng viêm amidan ở người lớn có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu người bệnh sử dụng các thực phẩm, đồ uống kích thích niêm mạc hầu họng. Ngược lại, chế độ ăn hợp lý có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng bệnh hiệu quả hơn.

Người lớn bị viêm amidan kiêng gì?

• Thức ăn khô, cứng và khó nuốt: Bánh mì sấy, rau củ sấy, các loại hạt như đậu phộng, hạnh nhân, hạt hướng dương…
• Thực phẩm chứa dầu mỡ và gia vị
• Cà phê và bia rượu và các chất kích thích khác
• Thực phẩm chứa nhiều axit như chanh, tắc, cóc, me, giấm,…

Nên ăn gì?

• Thực phẩm giàu vitamin C: Cam, quýt, bưởi, dâu tây, chanh dây, thanh long, lựu,… 
• Tăng cường bổ sung rau xanh, đặc biệt là các loại rau chứa nhiều nước và dễ tiêu hóa như dưa leo, rau mồng tơi, cải thảo, bắp cải, rau đay, rau khoai,…
• Thực phẩm giàu kẽm như ngao, hàu, thịt bò, óc chó, rong biển, hạt kiều mạch, gan,…
• Thực phẩm giàu protein
• Uống nhiều nước

Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên thực hiện một số biện pháp chăm sóc và điều trị tại nhà để giúp bệnh chóng lành hơn như:

• Luôn giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng ngực, cổ khi thời tiết trở lạnh, độ ẩm cao.
• Hạn chế đến những khu vực ô nhiễm, nhiều khói bụi, hơi hóa chất, khói thuốc….
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc đến những khu vực ô nhiễm
• Ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya
• Cân bằng cảm xúc, giữ trạng thái lạc quan, thoải mái, hạn chế các cảm xúc tiêu cực, stress…
• Nói năng nhẹ nhàng, không nói to quá mức vì có thể làm tổn thương niêm mạc vùng hầu họng
• Thường xuyên tập luyện thể dục, thể thao, yoga, đi bộ,… giúp cơ thể khỏe mạnh, sức đề kháng tốt, chống lại bệnh tật

Tuy ít gặp hơn nhưng viêm amidan ở người lớn lại gây ra rất nhiều phiền toái, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe của người bệnh. Do đó, người bệnh cần chú ý giữ vệ sinh vùng hầu họng chủ động thăm khám sớm khi có các dấu hiệu của bệnh và tuân thủ điều trị để hạn chế các biến chứng nguy hiểm của bệnh.