Bệnh Viêm Xoang Là Gì? Nguyên Nhân Và Cách Chữa Hiệu Quả

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CK2 Thầy thuốc ưu tú, Bác sĩ CKII Lê Phương

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Bệnh viêm xoang là một trong những bệnh lý về đường hô hấp phổ biến, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Tình trạng viêm nhiễm trong các xoang mũi không chỉ gây ra đau đớn, khó chịu mà còn làm giảm khả năng hô hấp, gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Hiểu rõ về bệnh viêm xoang và cách phòng ngừa, điều trị là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Bệnh viêm xoang là gì?

Bệnh viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở các xoang cạnh mũi, thường là do nhiễm trùng vi khuẩn, virus hoặc nấm. Các xoang này là những hốc rỗng nằm xung quanh mũi, có chức năng làm ẩm và lọc không khí trước khi đi vào phổi. Khi bị viêm, niêm mạc xoang bị sưng lên, gây tắc nghẽn đường dẫn lưu dịch nhầy, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn phát triển gây nhiễm trùng.

Các dạng viêm xoang hiện nay:

• Viêm xoang hàm: Viêm xoang ở khu vực má và hàm trên.
• Viêm xoang trán: Viêm xoang ở vùng trán.
• Viêm xoang sàng: Gồm sàng trước và sàng sau, ảnh hưởng đến vùng giữa hai mắt.
• Viêm xoang bướm: Viêm xoang ở vùng sau mắt, trong hộp sọ.

Các dạng viêm xoang có thể là cấp tính (dưới 4 tuần) hoặc mãn tính (trên 12 tuần) và điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng.

Hiểu rõ nguyên nhân gây viêm xoang giúp bạn phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả hơn. Nếu bạn nghi ngờ mình bị viêm xoang, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp.

Triệu chứng bệnh viêm xoang

Bệnh viêm xoang có nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào vị trí xoang bị viêm và mức độ nặng nhẹ của bệnh. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến nhất của viêm xoang:

Triệu chứng tại chỗ:

• Đau nhức: Đau nhức vùng mặt, trán, má hoặc quanh mắt, đặc biệt khi cúi đầu hoặc ấn vào vùng xoang bị viêm. Vị trí đau có thể thay đổi tùy theo xoang bị ảnh hưởng.
• Nghẹt mũi: Khó thở qua mũi do tắc nghẽn xoang.
• Chảy nước mũi: Chảy dịch nhầy đặc, có màu vàng hoặc xanh từ mũi xuống họng (chảy dịch mũi sau).
• Giảm hoặc mất khứu giác: Khó ngửi hoặc mất khả năng ngửi.

Triệu chứng toàn thân:

• Ho: Ho khan hoặc có đờm, đặc biệt vào ban đêm do dịch nhầy chảy xuống họng.
• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi, khó chịu do tình trạng viêm nhiễm.
• Sốt: Sốt nhẹ hoặc cao tùy theo mức độ nhiễm trùng.
• Đau đầu: Đau đầu âm ỉ hoặc đau dữ dội.
• Hôi miệng: Do vi khuẩn tích tụ trong xoang và dịch nhầy chảy xuống họng.
• Đau họng: Do dịch nhầy chảy xuống cổ họng gây kích ứng.
• Sưng mặt: Ít gặp, thường chỉ xảy ra khi viêm xoang nặng.

Nguyên nhân gây viêm xoang

Viêm xoang do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, bao gồm:

• Vi khuẩn: Vi khuẩn xâm nhập vào xoang qua đường mũi họng, thường là sau khi bị cảm lạnh hoặc cúm. Một số loại vi khuẩn thường gây viêm xoang là Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae và Moraxella catarrhalis.
• Virus: Virus cũng có thể gây viêm xoang, thường là sau khi bị nhiễm trùng đường hô hấp trên. Viêm xoang do virus thường tự khỏi sau vài ngày.
• Nấm: Ít gặp hơn, nhưng nấm cũng có thể gây viêm xoang, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc bệnh tiểu đường.
• Phản ứng dị ứng: Khi tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng như phấn hoa, bụi, lông động vật hoặc nấm mốc, hệ miễn dịch phản ứng quá mức, gây viêm niêm mạc xoang và tắc nghẽn đường dẫn lưu dịch nhầy.
• Polyp mũi: Các khối u lành tính phát triển trong mũi hoặc xoang, gây cản trở đường thở và dẫn lưu dịch nhầy.
• Vẹo vách ngăn mũi: Vách ngăn mũi bị lệch sang một bên, gây cản trở đường thở và dẫn lưu dịch nhầy.
• Khối u: Hiếm gặp, nhưng khối u trong mũi hoặc xoang cũng có thể gây tắc nghẽn và dẫn đến viêm xoang.
• Hút thuốc: Hút thuốc lá làm tổn thương niêm mạc xoang và lông chuyển, giảm khả năng chống lại nhiễm trùng và dẫn lưu dịch nhầy.
• Hệ miễn dịch yếu: Những người có hệ miễn dịch yếu, như người già, trẻ em hoặc người mắc bệnh mãn tính, dễ bị viêm xoang hơn.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Acid dạ dày trào ngược lên thực quản có thể gây kích ứng và viêm xoang.
• Thay đổi áp suất không khí: Đi máy bay hoặc lặn sâu có thể gây thay đổi áp suất không khí, ảnh hưởng đến xoang và gây viêm.
• Bơi lội: Nước hồ bơi có chứa clo có thể gây kích ứng niêm mạc xoang.
• Ô nhiễm không khí: Tiếp xúc với không khí ô nhiễm có thể gây kích ứng và viêm xoang.

Viêm xoang có nguy hiểm không?

Bệnh viêm xoang có thể gây nguy hiểm, đặc biệt nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Mặc dù đa số trường hợp viêm xoang cấp tính do virus thường tự khỏi sau một thời gian. Nhưng viêm xoang mạn tính hoặc viêm xoang do vi khuẩn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Một số biến chứng nguy hiểm của viêm xoang bao gồm:

• Nhiễm trùng lan rộng: Viêm xoang có thể lan sang các khu vực lân cận như mắt, tai, não, gây ra các bệnh lý nguy hiểm như:
• Viêm màng não: Viêm nhiễm màng bao bọc não và tủy sống, có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
• Áp xe não: Tình trạng tích tụ mủ trong não, gây tổn thương não nghiêm trọng và có thể dẫn đến tử vong.
• Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang: Viêm nhiễm các tĩnh mạch dẫn máu từ não về tim, gây tắc nghẽn dòng máu và có thể dẫn đến đột quỵ hoặc tử vong.
• Viêm xương tủy xương: Viêm nhiễm xương sọ, có thể gây đau đớn và biến dạng khuôn mặt.
• Viêm tai giữa: Viêm nhiễm tai giữa, có thể gây đau tai, giảm thính lực, thậm chí điếc.
• Viêm hốc mắt: Viêm nhiễm các mô xung quanh mắt, có thể gây giảm thị lực, thậm chí mù lòa.
• Suy giảm chất lượng cuộc sống: Viêm xoang mạn tính gây ra các triệu chứng kéo dài như đau đầu, nghẹt mũi, mệt mỏi, ảnh hưởng đến giấc ngủ, công việc và các hoạt động hàng ngày.
• Tăng nguy cơ hen suyễn: Viêm xoang mạn tính có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng hen suyễn hoặc kích hoạt cơn hen.

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Chẩn đoán bệnh viêm xoang thường bao gồm các bước sau:

• Hỏi bệnh sử và triệu chứng: Bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về các triệu chứng như đau nhức, nghẹt mũi, chảy nước mũi và ho để xác định dấu hiệu viêm xoang.
• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng mặt, mũi và cổ để tìm kiếm các dấu hiệu như sưng, đau khi ấn vào các xoang.
• Nội soi mũi: Một ống nội soi mỏng được đưa vào mũi để quan sát trực tiếp các xoang, tìm dấu hiệu viêm nhiễm, tắc nghẽn, hoặc dị vật.
• Chụp X-quang hoặc CT scan: Sử dụng hình ảnh để kiểm tra cấu trúc xoang, xác định mức độ tắc nghẽn và phát hiện các bất thường.
• Xét nghiệm dịch mũi: Trong một số trường hợp, mẫu dịch mũi có thể được lấy để xác định vi khuẩn hoặc nấm gây viêm xoang, giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Việc chẩn đoán chính xác giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả, giảm thiểu các biến chứng liên quan đến viêm xoang.

Điều trị bệnh viêm xoang

Điều trị bệnh viêm xoang như thế nào còn phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Các phương pháp bao gồm:

Thuốc Tây y

Việc điều trị viêm xoang thường bao gồm nhiều loại thuốc khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là một số loại thuốc thường được sử dụng để điều trị viêm xoang:

Thuốc giảm đau và hạ sốt:

• Paracetamol: Có tác dụng giúp làm giảm đau, hạ sốt.
• Ibuprofen: Hỗ trợ giảm đau, hạ sốt và kháng viêm.
• Aspirin: Giúp giảm đau, hạ sốt và kháng viêm, nhưng không nên dùng cho trẻ em dưới 16 tuổi.
• Thuốc giảm đau tại chỗ: Dạng xịt hoặc gel có chứa lidocaine hoặc các chất gây tê khác, giúp giảm đau tạm thời.

Thuốc thông mũi:

• Thuốc xịt mũi co mạch: Giúp làm co mạch máu trong mũi, giảm nghẹt mũi tạm thời. Tuy nhiên, không nên sử dụng quá 3-5 ngày liên tục vì có thể gây lệ thuộc thuốc.
• Thuốc xịt mũi chứa corticosteroid: Giúp giảm viêm niêm mạc mũi, giảm nghẹt mũi, chảy nước mũi và hắt hơi. Có tác dụng lâu dài hơn thuốc co mạch nhưng cần thời gian để phát huy hiệu quả (khoảng 1-2 tuần).

Các loại thuốc khác:

• Thuốc kháng histamine đường uống hoặc xịt mũi: Giúp giảm các triệu chứng dị ứng như chảy nước mũi, ngứa mũi và hắt hơi. Thường được sử dụng khi viêm xoang có liên quan đến dị ứng.
• Thuốc kháng sinh: Chỉ được sử dụng khi viêm xoang do vi khuẩn gây ra. Loại kháng sinh cụ thể sẽ do bác sĩ chỉ định dựa trên loại vi khuẩn gây bệnh và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.
• Thuốc làm loãng dịch nhầy: Giúp làm loãng dịch nhầy, dễ dàng đào thải ra ngoài.
• Thuốc chống nấm: Được sử dụng khi viêm xoang do nấm gây ra.

Mẹo dân gian

Ngoài việc sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, một số mẹo dân gian cũng có thể giúp hỗ trợ điều trị viêm xoang và giảm nhẹ các triệu chứng khó chịu:

Xông hơi:

• Xông hơi bằng nước nóng: Đun sôi nước, cho vào một bát lớn, trùm khăn kín đầu và hít thở sâu hơi nước nóng. Bạn có thể thêm một vài giọt tinh dầu như khuynh diệp, bạc hà hoặc gừng để tăng hiệu quả thông mũi và kháng viêm.
• Xông hơi bằng các loại thảo dược: Sử dụng các loại thảo dược như lá tía tô, lá ngải cứu, kinh giới hoặc lá bưởi để xông hơi cũng có tác dụng tương tự.

Nước muối sinh lý rửa mũi:

• Dùng bình rửa mũi hoặc dụng cụ chuyên dụng: Pha nước muối sinh lý theo hướng dẫn, nhẹ nhàng rửa mũi để làm sạch dịch nhầy và giảm viêm nhiễm.
• Dùng nước muối loãng để nhỏ mũi: Nếu không có dụng cụ rửa mũi, bạn có thể dùng nước muối loãng để nhỏ mũi, giúp làm thông thoáng đường thở.

Chườm ấm:

• Dùng khăn ấm: Nhúng khăn vào nước ấm, vắt khô và chườm lên vùng xoang bị đau nhức, giúp giảm đau và giảm viêm.
• Dùng túi chườm nóng: Nếu có, bạn có thể sử dụng túi chườm nóng để thay thế khăn ấm.

Sử dụng thảo dược:

• Tỏi: Tỏi có tính kháng khuẩn và kháng viêm cực mạnh. Bạn có thể ăn tỏi sống, uống nước ép tỏi hoặc sử dụng tỏi để xông hơi.
• Gừng: Gừng có tính ấm, giúp làm thông thoáng đường thở và giảm nghẹt mũi. Bạn có thể uống trà gừng, ngậm một lát gừng tươi hoặc sử dụng gừng để xông hơi.
• Mật ong: Mật ong có tính chất kháng khuẩn và giúp làm dịu cổ họng. Bạn có thể pha mật ong với một ít nước ấm hoặc chanh để uống.
• Nghệ: Nghệ có khả năng kháng viêm và chống oxy hóa. Bạn có thể uống sữa nghệ hoặc sử dụng nghệ để chế biến món ăn.

Lưu ý khi điều trị viêm xoang

Khi điều trị viêm xoang cần chú ý những điều sau để đảm bảo hiệu quả và tránh biến chứng:

• Tuân thủ phác đồ điều trị: Dùng thuốc đúng liều lượng và thời gian theo chỉ định của bác sĩ. Không tự ý ngừng thuốc, ngay cả khi triệu chứng đã giảm, để tránh bệnh tái phát hoặc trở nên mãn tính.
• Giữ vệ sinh mũi hàng ngày: Rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý ít nhất 2 lần/ngày. Điều này giúp làm sạch dịch nhầy, vi khuẩn và giảm tình trạng viêm nhiễm trong xoang.
• Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng: Tránh tiếp xúc với bụi bẩn, khói thuốc lá, phấn hoa, hóa chất hoặc các yếu tố gây kích ứng khác. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ kích ứng và làm nặng thêm tình trạng viêm xoang.
• Duy trì độ ẩm không khí: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng, đặc biệt là trong mùa đông hoặc ở môi trường khô hanh. Không khí ẩm giúp niêm mạc mũi không bị khô, giảm đau và khó chịu.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt: Uống nhiều nước để làm loãng dịch nhầy, giúp dễ dàng thoát ra ngoài. Hạn chế các thực phẩm có thể gây dị ứng hoặc làm tăng tiết dịch như sữa, đồ ăn cay, nóng. Nghỉ ngơi đầy đủ, giảm căng thẳng để cơ thể có đủ năng lượng chống lại nhiễm trùng.
• Thăm khám định kỳ: Theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ với bác sĩ để đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh nếu cần thiết. Nếu có dấu hiệu nghiêm trọng như đau đầu dữ dội, sốt cao hoặc thay đổi thị lực, cần đến gặp bác sĩ ngay.
• Sử dụng các liệu pháp hỗ trợ: Ngoài thuốc bạn có thể sử dụng thêm các biện pháp như xông mũi bằng tinh dầu bạc hà, bạch đàn hoặc xoa bóp bấm huyệt để giảm triệu chứng.

Mặc dù bệnh viêm xoang không phải là bệnh lý đe dọa tính mạng. Nhưng nếu không được điều trị kịp thời, căn bệnh này có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy luôn chú trọng đến việc chăm sóc sức khỏe và tham khảo ý kiến chuyên gia khi cần thiết để phòng tránh và điều trị viêm xoang một cách tốt nhất.