Phác Đồ Điều Trị Viêm Xoang Bộ Y Tế Chi Tiết Chuẩn Nhất

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CK2 Thầy thuốc ưu tú, Bác sĩ CKII Lê Phương

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Phác đồ điều trị viêm xoang Bộ Y tế là sự kết hợp giữa các phương pháp điều trị nội khoa và ngoại khoa. Phác đồ này không chỉ giúp giảm nhanh các triệu chứng mà còn ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Việc hiểu rõ và tuân thủ theo hướng điều trị của bác sĩ sẽ giúp đạt được kết quả cao, đồng thời bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Phác đồ điều trị viêm xoang Bộ Y tế

Phác đồ điều trị viêm xoang Bộ Y tế Việt Nam đưa ra thường bao gồm các bước điều trị cụ thể, tùy thuộc vào loại viêm xoang (cấp tính, mạn tính) và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là một phác đồ điều trị chung dựa trên hướng dẫn từ Bộ Y tế và các tài liệu y khoa uy tín:

Điều trị nội khoa

Điều trị viêm xoang bằng phương pháp nội khoa bao gồm các loại thuốc sau đây:

Thuốc kháng sinh

Chỉ định: Dùng cho viêm xoang do nhiễm khuẩn, đặc biệt là khi có dấu hiệu của nhiễm trùng như sốt cao, mủ đặc, hoặc bệnh kéo dài trên 10 ngày.

Loại kháng sinh: Các loại thuốc kháng sinh thường được sử dụng bao gồm:

• Amoxicillin: Kháng sinh phổ rộng, có thể kết hợp với clavulanic acid để tăng hiệu quả (Amoxicillin-Clavulanate).
• Cefuroxime, Cefdinir, Cefpodoxime: Nhóm cephalosporin thế hệ thứ hai hoặc thứ ba, thường được dùng nếu có kháng Amoxicillin hoặc dị ứng với penicillin.
• Doxycycline: Được sử dụng trong trường hợp dị ứng với cả penicillin và cephalosporin.

Thuốc giảm viêm

• Corticosteroids dạng xịt mũi: Beclomethasone, Fluticasone, Mometasone giúp giảm viêm và sưng niêm mạc mũi, ngăn chặn sự phát triển của polyp mũi.
• Corticosteroids đường uống hoặc tiêm: Được chỉ định trong trường hợp viêm xoang nặng, có polyp lớn hoặc không đáp ứng với điều trị bằng thuốc xịt.

Thuốc chống dị ứng

Bao gồm các loại Loratadine, Cetirizine hoặc Fexofenadine được sử dụng để giảm các triệu chứng dị ứng liên quan đến viêm xoang, đặc biệt là khi bệnh nhân có tiền sử dị ứng.

Thuốc giảm đau và hạ sốt

Paracetamol hoặc Ibuprofen được sử dụng để giảm đau đầu, đau mặt và hạ sốt trong trường hợp viêm xoang cấp tính.

Thuốc thông mũi

Thuốc xịt mũi chứa xylometazoline hoặc oxymetazoline: Giúp giảm nghẹt mũi, nhưng chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn (dưới 7 ngày) để tránh tình trạng phụ thuộc thuốc và nghẹt mũi hồi ứng.

Điều trị ngoại khoa

Điều trị ngoại khoa cho viêm xoang, đặc biệt trong trường hợp viêm xoang polyp mũi hoặc viêm xoang mạn tính, thường được xem xét khi các biện pháp nội khoa không mang lại hiệu quả. Dưới đây là chi tiết về các phương pháp ngoại khoa chính:

Chọc hút xoang

Chọc hút xoang là một thủ thuật đơn giản nhằm dẫn lưu dịch mủ ra khỏi xoang khi bệnh nhân có dấu hiệu tắc nghẽn nặng, đau nhức vùng xoang, hoặc nhiễm trùng nặng mà không thể tự thoát dịch. Thủ thuật này sẽ được gây tê tại chỗ trước khi thực hiện.

Quy trình:

• Bác sĩ sẽ sử dụng một kim nhỏ để chọc vào xoang thông qua mũi hoặc miệng và hút dịch mủ ra ngoài.
• Sau khi hút mủ, xoang có thể được rửa bằng dung dịch kháng sinh hoặc nước muối để làm sạch vùng nhiễm trùng.

Lợi ích:

• Giảm nhanh chóng áp lực và đau đớn do mủ tụ trong xoang.
• Ngăn ngừa biến chứng do viêm nhiễm lan rộng.

Hạn chế:

• Có thể gây khó chịu cho những người bệnh đặc biệt là trẻ em.
• Không phải lúc nào cũng giải quyết triệt để tình trạng viêm xoang, cần theo dõi và có thể phải lặp lại thủ thuật nếu dịch mủ tái phát.

Phẫu thuật nội soi xoang chức năng

Phẫu thuật nội soi xoang chức năng (FESS) là phương pháp phổ biến và hiện đại nhất để điều trị viêm xoang mạn tính và polyp mũi. Phương pháp này sử dụng một ống nội soi mỏng, có gắn camera và đèn sáng ở đầu để giúp bác sĩ nhìn rõ bên trong mũi và xoang mà không cần phải mở rộng vết mổ lớn.

Quy trình:

• Chuẩn bị: Bệnh nhân thường được gây mê toàn thân hoặc gây tê cục bộ.
• Thực hiện: Bác sĩ sẽ đưa ống nội soi vào qua lỗ mũi, sau đó sử dụng các dụng cụ vi phẫu để cắt bỏ polyp, loại bỏ mô bị viêm và mở rộng các lỗ thông xoang bị tắc nghẽn. Quá trình này giúp phục hồi lưu thông không khí và dịch từ xoang ra ngoài.
• Sau phẫu thuật: Bệnh nhân có thể cần sử dụng thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh và corticosteroids để giảm viêm và ngăn ngừa nhiễm trùng. Thời gian phục hồi có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, tùy thuộc vào mức độ phức tạp của ca phẫu thuật.

Lợi ích:

• Hiệu quả cao: FESS là phương pháp điều trị triệt để nhất cho viêm xoang mạn tính và polyp mũi, giúp giảm triệu chứng lâu dài và cải thiện chất lượng cuộc sống.
• Xâm lấn tối thiểu: Không cần vết mổ lớn, giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng và thời gian hồi phục nhanh hơn so với phẫu thuật truyền thống.

Hạn chế:

• Chi phí cao: Phẫu thuật nội soi có chi phí cao hơn so với các phương pháp điều trị khác.
• Nguy cơ biến chứng: Dù ít xảy ra vẫn có nguy cơ biến chứng như chảy máu, nhiễm trùng, hoặc tổn thương mô lân cận.

Phẫu thuật mở xoang

Phẫu thuật mở xoang là phương pháp truyền thống, thường được sử dụng trong các trường hợp viêm xoang nặng, khi các phương pháp khác không hiệu quả. Phương pháp này bao gồm mở rộng các lỗ thông xoang thông qua các vết mổ ngoài da, thường ở vùng mặt hoặc miệng.

Quy trình:

• Chuẩn bị: Người bệnh sẽ được gây mê toàn thân.
• Thực hiện: Bác sĩ sẽ tạo một vết mổ nhỏ trên da hoặc trong miệng để tiếp cận trực tiếp vào các xoang bị viêm. Sau đó, các mô bệnh, polyp, hoặc các phần bị tổn thương sẽ được loại bỏ.
• Sau phẫu thuật: Thời gian hồi phục dài hơn so với phẫu thuật nội soi, với nguy cơ cao hơn về sưng, đau và nhiễm trùng. Bệnh nhân cần theo dõi sát sao và tuân thủ hướng dẫn chăm sóc sau phẫu thuật.

Lợi ích:

• Điều trị triệt để: Được áp dụng khi các phương pháp khác không đủ để giải quyết triệt để viêm xoang.
• Tiếp cận xoang sâu: Cho phép bác sĩ tiếp cận và điều trị các khu vực xoang khó tiếp cận bằng phương pháp nội soi.

Hạn chế:

• Xâm lấn nhiều hơn: Gây tổn thương nhiều hơn và có thể để lại sẹo sau phẫu thuật.
• Thời gian hồi phục dài: Bệnh nhân cần thời gian nghỉ ngơi và hồi phục lâu hơn, với nhiều rủi ro hơn so với phương pháp nội soi.

Lưu ý khi điều trị viêm xoang

Khi điều trị viêm xoang, có một số lưu ý quan trọng cần tuân thủ để đảm bảo hiệu quả điều trị và ngăn ngừa các biến chứng. Dưới đây là những lưu ý chính:

Tuân thủ phác đồ điều trị  

• Dùng thuốc đúng liều và đủ thời gian: Dù triệu chứng có thể giảm sớm, việc ngừng thuốc quá sớm có thể dẫn đến tái phát hoặc kháng thuốc. Đảm bảo tuân thủ theo đúng liều lượng và thời gian điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
• Không tự ý sử dụng thuốc: Tránh dùng thuốc kháng sinh hoặc các loại thuốc khác mà không có chỉ định của bác sĩ, vì có thể gây ra kháng thuốc hoặc tác dụng phụ không mong muốn.

Chăm sóc mũi đúng cách

• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Thường xuyên vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý giúp loại bỏ chất nhầy, vi khuẩn và các tác nhân gây dị ứng, giữ mũi sạch sẽ và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Tránh sử dụng thuốc xịt mũi quá lâu: Thuốc xịt mũi thông mũi như oxymetazoline hoặc xylometazoline chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn (dưới 7 ngày) để tránh tình trạng nghẹt mũi hồi ứng và phụ thuộc thuốc.

Chế độ ăn uống và sinh hoạt

• Uống đủ nước: Uống đủ nước giúp làm loãng dịch nhầy, hỗ trợ việc thoát dịch và làm giảm triệu chứng nghẹt mũi.
• Tránh các chất kích thích: Tránh tiếp xúc trực tiếp với khói thuốc lá, bụi bẩn, phấn hoa và các tác nhân gây dị ứng khác có thể làm nặng thêm tình trạng viêm xoang.
• Duy trì môi trường sạch sẽ: Sử dụng máy lọc không khí trong nhà và đảm bảo vệ sinh sạch sẽ không gian sống để giảm thiểu tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng.

Điều chỉnh lối sống

• Nâng cao đầu khi ngủ: Nâng cao đầu khi ngủ có thể giúp giảm nghẹt mũi và thoát dịch nhầy dễ dàng hơn.
• Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ cơ thể trong việc chống lại vi khuẩn và virus gây viêm xoang.

Theo dõi và tái khám

• Theo dõi các triệu chứng: Nếu các triệu chứng viêm xoang không thuyên giảm hoặc trở nên nặng hơn, cần liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và điều chỉnh điều trị.
• Tái khám định kỳ: Đặc biệt quan trọng đối với những người mắc viêm xoang mạn tính hoặc có tiền sử polyp mũi, việc tái khám định kỳ giúp bác sĩ theo dõi và quản lý bệnh một cách hiệu quả.

Phòng ngừa biến chứng

• Điều trị dứt điểm các bệnh lý liên quan: Các bệnh lý như viêm họng, viêm amidan, hoặc các bệnh lý dị ứng cần được điều trị dứt điểm để tránh biến chứng viêm xoang.
• Tránh tự ý can thiệp: Không tự ý chọc hút mủ hoặc can thiệp vào các xoang mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Vì có thể gây nhiễm trùng hoặc các biến chứng nguy hiểm khác.
• Sử dụng các phương pháp bổ sung: Nếu muốn sử dụng các biện pháp điều trị bổ sung như xông hơi, sử dụng thảo dược hoặc các biện pháp tự nhiên… Người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo thực hiện đúng cách, an toàn và tránh các tác dụng phụ.

Phác đồ điều trị viêm xoang Bộ Y tế đã được xây dựng dựa trên những nghiên cứu và thực hành y học tiên tiến, nhằm đảm bảo cung cấp cho người bệnh sự chăm sóc y tế tốt nhất. Việc tuân thủ đúng phác đồ không chỉ giúp điều trị hiệu quả bệnh viêm xoang mà còn góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh.