Ngứa quanh miệng nguyên nhân do đâu? Triệu chứng và cách điều trị
Cảm giác ngứa xung quanh miệng khó chịu, gây nhiều phiền toái trong cuộc sống, sinh hoạt. Liệu đây có phải là dấu hiệu của một bệnh lý da liễu hay bệnh nội khoa nào đó? Dưới đây là những bệnh lý mà bạn có thể mắc phải khi bị ngứa xung quanh miệng và các xử lý, điều trị phù hợp.
Điều gì khiến bạn bị ngứa quanh miệng?
Ngứa quanh miệng là một dạng kích ứng da, khiến người bệnh có cảm giác ngứa râm ran, châm chích. Tình trạng này có thể chỉ là một phản ứng dị ứng thông thường khi vùng da quanh miệng tiếp xúc với các dị nguyên bên ngoài. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, ngứa quanh miệng có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm các bệnh lý nguy hiểm.
Dưới đây là 7 nguyên nhân thường gặp có thể khiến bạn bị ngứa quanh miệng:
1. Ngứa quanh miệng do zona thần kinh
Hầu hết chúng ta đều sẽ bị thủy đậu 1 lần trong đời, đặc biệt là giai đoạn trẻ nhỏ và thiếu niên. Tác nhân gây thủy đậu là virus thủy đậu, có tên là Varicella. Sau khi khỏi bệnh thủy đậu, chủng virus này sẽ tồn tại trong cơ thể dù không hoạt động. Ở thời điểm sức đề kháng của cơ thể suy giảm, chủng virus này sẽ hoạt động trở lại và gây bệnh Zona.
Nhiễm trùng da do bệnh zona thường gây ra cảm giác ngứa và xuất hiện mụn nước. Bệnh có thể gây ảnh hưởng tới bất kỳ vùng da nào trên cơ thể, thường gặp ở môi và xung quanh miệng. Triệu chứng đầu tiên là ngứa, buồn nôn, sau đó là mệt mỏi toàn thân và đau nhức.
2. Ngứa do bệnh viêm da quanh miệng
Theo các chuyên da, viêm da quanh miệng thường được nhận biết bởi các dấu hiệu như da khô, tróc vảy, phát ban dạng mụn viêm nhỏ kèm theo triệu chứng ngứa và bỏng rát. Trong một số trường hợp, bệnh không có bất kỳ triệu chứng nào.
Thông thường, các tổn thương dạng ban da chỉ xuất hiện xung quanh miệng. Sau đó, chúng lan dần đến mắt và mũi. Một vài trường hợp, người bệnh có thể gặp các dấu hiệu viêm da ở quanh bộ phận sinh dục. Các trường hợp này đều không lây nhiễm.
3. Ngứa do bệnh chàm
Chàm da quanh miệng là tổ hợp những bệnh lý viêm da gây ra bởi các tác nhân bên ngoài, thường khởi phát ở những người có cơ địa nhạy cảm, dễ bị dị ứng. Người bệnh thường gặp dạng viêm da cơ địa ở miệng và quanh miệng hoặc viêm da dị ứng…
Khi bị chàm da quanh miệng, bạn có thể xuất hiện những triệu chứng như nổi ban đỏ, da khô, ngứa và xuất hiện mụn nước. Cảm giác ngứa có thể xuất hiện từ âm ỉ tới dữ dội. Một số trường hợp, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng da căng nứt, khô cứng, lở loét, chảy dịch…
Chàm da quanh miệng thường có xu hướng tái phát nhiều lần, khó trị dứt điểm và dễ dẫn tới biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.
4. Ngứa xung quanh miệng do bệnh Herpes
Vùng da môi và xung quanh miệng và vị trí quen thuộc của bệnh Herpes. Đây là một dạng viêm da virus, gây ra bởi chủng virus Herpes Simplex (HSV). Sau khi nhiễm loại virus này, vùng da bị tổn thương của người bệnh sẽ có biểu hiện khô ngứa, xuất hiện các nốt phồng rộp, đỏ ửng… Mụn rộp sau đó vỡ ra, hình thành các vảy tiết hoặc gây tình trạng lở loét nếu không được xử lý đúng cách.
Ngoài những triệu chứng trên, người bệnh có thể gặp các triệu chứng nổi hạch dưới tai, nách, bẹn, nóng sốt, đau nhức cơ thể….
5. Ngứa do bệnh Lupus ban đỏ
Lupus là một dạng bệnh tự miễn, ảnh hưởng đến nhiều bộ phận của cơ thể, bao gồm da và các dây thần kinh. Người bệnh có thể gặp tình trạng ngứa châm chích, phát ban, nổi mụn nước… Bệnh có xu hướng khởi phát nhiều ở vùng da mặt, môi và xung quanh miệng.
Khi bị Lupus, người bệnh rất khó để dự đoán bệnh do các triệu chứng khác nhau trên từng cá thể. Một số trường hợp chỉ xuất hiện các vấn đề về thị giác, chóng mặt, đau đầu, đau mí mắt… Nếu không được điều trị và kiểm soát kịp thời, bệnh có thể gây ra các biến chứng trên gan, thận, tim, đe dọa đến tính mạng người bệnh.
6. Ngứa do các tổn thương thần kinh
Một số tổn thương ngoài da có thể dẫn tới các bệnh thần kinh, chẳng hạn như bỏng. Nếu vùng da ở môi và xung quanh miệng bị tổn thương bởi nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh, cháy nắng hoặc tiếp xúc với các hóa chất độc hại như chất tẩy rửa, chúng có thể gây tổn thương dây thần kinh ở khu vực này. Điều này sẽ làm cho vùng da môi và quanh miệng bị đau, tê, ngứa châm chích, khó chịu.
7. Các nguyên nhân khác gây ngứa quanh miệng
Ngoài một số nguyên nhân bệnh lý, bạn có thể bị ngứa xung quanh miệng do một số nguyên nhân khác như:
- Dị ứng: Thực phẩm, thời tiết, khói bụi, phấn hoa, dị nguyên, hóa chất… đều là những tác nhân có thể gây dị ứng ở vùng da miệng và quanh miệng. Người bệnh có thẻ gặp phải một số dấu hiệu điển hình như ngứa da, nổi ban đỏ, phù mạch, sưng và tạo thành các dát đỏ…
- Do tác dụng phụ của thuốc: Thành phần của một số loại thuốc có thể là nguyên nhân khiến bạn dễ bị ngứa quanh miệng. Đó có thể là hoạt chính hoặc tá dược trong thuốc. Các nhóm thuốc dễ gây ngứa bao gồm: Thuốc kháng sinh, thuốc điều trị cao huyết áp, thuốc chống co giật.
- Do vệ sinh kém: Thói quen vệ sinh răng miệng và vệ sinh da mặt không sạch sẽ, đúng cách có thể khiến vùng da này dễ bị kích ứng, ngứa ngáy, khó chịu.
- Do thiếu dưỡng chất: Chế độ ăn thiếu vitamin nhóm B, A cũng có thể là nguyên nhân khiến da trở nên khô, nứt nẻ, bong tróc và ngứa ngáy.
- Do thói quen xấu: Một số thói quen như liếm môi, uống ít nước, bóc da môi… có thể gây kích thích vùng da môi và quanh miệng khiến chúng trở nên ngứa ngáy.
Ngứa quanh miệng khi nào cần đi khám bác sĩ?
Phần lớn các trường hợp ngứa xung quanh miệng do dị ứng hoặc các tác động bên ngoài có thể sẽ được cải thiện nhờ chế độ chăm sóc tốt. Tuy nhiên, với những trường hợp ngứa do bệnh lý, người bệnh nên tiến hành thăm khám với bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán nguyên nhân và tư vấn liệu trình điều trị khoa học.
Những trường hợp dưới đây, người bệnh cần đi khám ngay:
- Ngứa kéo dài trên 1 tuần không thuyên giảm, kể cả khi áp dụng các biện pháp chăm sóc, điều trị tại nhà.
- Ngứa dữ dội kèm theo tình trạng nổi mụn nước, mụn mủ, có chảy dịch.
- Ngứa dữ dội ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt và khiến người bệnh mất ngủ
- Ngứa gây khó khăn cho việc ăn uống, nói chuyện
- Có dấu hiệu nhiễm trùng: Sốt, đỏ, sưng, lở loét
Cách khắc phục ngứa xung quanh miệng
Các biện pháp điều trị ngứa da xung quanh miệng được áp dụng tùy thuộc vào căn nguyên gây bệnh và mức độ ngứa ở từng người. Với những trường hợp nhẹ, người bệnh có thẻ áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà. Những trường hợp ngứa do bệnh lý hoặc ngứa bất thường, mức độ ngứa nặng, người bệnh nên đi khám để được bác sĩ chẩn đoán và tư vấn cách điều trị hiệu quả.
Sau đây là một số phương pháp điều trị ngứa quanh miệng:
Trị ngứa quanh miệng bằng mẹo dân gian tại nhà
Các phương pháp này sử dụng thảo dược tự nhiên, có sẵn để giảm ngứa và phục hồi làn da bị tổn thương. Người bệnh có thể tham khảo:
- Các trị ngứa bằng dầu dừa: Dầu dừa chứa nhiều vitamin A, D, E, K và các dưỡng chất tốt cho việc làm dịu da và giảm ngứa hiệu quả. Người bệnh chỉ cần làm sạch vùng da quanh miệng rồi bôi một lớp dầu dầu lên. Mát xa nhẹ nhàng trong khoảng 10 phút rồi rửa lại bằng nước ấm, lau khô.
- Cách dùng quả bơ: Để tận dụng các vitamin A, E, axit hữu cơ và Omega 3 có trong quả bơ trị ngứa, người bệnh có thể xay nhuyễn phần thịt bơ. Làm sạch vùng da xung quanh miệng rồi đắp bơ lên. Để yên trong khoảng 10 – 15 phút rồi rửa lại bằng nước sạch.
- Cách dùng nha đam: Lấy một nhánh lá nha đam, rửa sạch, bóc bỏ vỏ xanh, lấy phần thịt trắng bên trong. Làm sạch da quanh miệng đang bị ngứa và bôi phần thịt nha đam này lên. Để yên trong khoảng 15 phút rồi rửa sạch nha đam bằng nước ấm, lau khô.
Trị ngứa quanh miệng bằng thuốc tây y
Thuốc Tây y có dược tính mạnh, cho hiệu quả nhanh, ngay tại thời điểm dùng thuốc. Phương pháp dùng thuốc tây khá tiện lợi nhưng có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn. Để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tốt, người bệnh nên đi khám và dùng thuốc đúng chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Cách dùng thuốc tây theo từng nguyên nhân bệnh lý là:
- Với bệnh viêm da quanh miệng: Thường dùng kháng sinh Tetracycline hoặc Erythromycin kết hợp chế độ chăm sóc hợp lý. Không dùng các sản phẩm chứa corticoid trong thời gian điều trị vì có thể gây ức chế miễn dịch, làm nặng hơn tình trạng viêm da.
- Với bệnh Zona thần kinh: Thường dùng mỡ bôi chứa hoạt chất kháng virus Acyclovir, Famciclovir, Valacyclovir…, hồ nước, kết hợp thuốc uống kháng Histamin, kháng virus và giảm đau, hạ sốt (nếu cần).
- Với bệnh chàm môi: Thường dùng thuốc bôi ngoài chứa Corticoid hoặc thuốc ức chế Calcineurin (Tacrolimus). Với những trường hợp nặng có thể kết hợp thuốc uống: Corticoid, Kháng histamin H1, thuốc ức chế miễn dịch…
- Với bệnh Herpes: Phương pháp điều trị tương tự bệnh Zona
- Với bệnh Lupus ban đỏ: Thường dùng thuốc điều trị toàn thân như Corticosteroid, thuốc chống sốt rét như Hydroxychloroquine, Chloroquine. Những trường hợp không đáp ứng với Corticoid, người bệnh có thể được dùng các thuốc ức chế miễn dịch như Cyclophosphamide (Endoxan), Cyclosporine (Sandimmun), Azathioprine (Imuran)…
Phòng bệnh
Để phòng ngừa tình trạng ngứa quanh miệng khởi phát hoặc tái phát, những biện pháp dưới đây có thẻ mang lại hiệu quả cao:
- Hạn chế đưa tay lên vùng da mặt và quanh miệng để cào giã, nặn mụn, đặc biệt là khi cùng đang bị ngứa, kích ứng.
- Tạo thói quen vệ sinh sạch sẽ, đặc biệt là vùng da quanh miệng, da mặt, tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm hoặc bụi bẩn gây viêm ngứa
- Cân nhắc khi lựa chọn các sản phẩm làm sạch, làm đẹp cho vùng da mặt, môi. Với những người có cơ địa nhạy cảm, hãy tham khảo ý kiến các bác sĩ da liễu để lựa chọn sản phẩm chăm sóc da phù hợp, tránh gây kích ứng da.
- Cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý để tránh căng thẳng, stress. Dành thời gian để luyện tập thể thao, tăng cường trao đổi chất và nâng cao sức đề kháng cho làn da của bạn.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc đến những khu vực ô nhiễm để hạn chế sự tiếp xúc với bụi bẩn, dị nguyên
- Xây dựng thực đơn ăn uống hợp lý, đủ dưỡng chất, uống nhiều nước.
- Hạn chế sử dụng các thực phẩm cay nóng, thực phẩm nhiều dầu mỡ và các chất kích thích, không có lợi cho làn da và sức khỏe của bạn.
- Đi khám sức khỏe định kỳ hoặc khi nghi ngờ các dấu hiệu bệnh tật xuất hiện.
Trên đây là những thông tin quan trọng về nguyên nhân, triệu chứng nhận biết và cách xử lý tình trạng ngứa quanh miệng. Tình trạng này có thể cảnh báo những bệnh lý nguy hiểm, không được chủ quan trong điều trị và phòng ngừa. Hãy liên hệ ngay với bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
