Dị Ứng Mỹ Phẩm: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Chữa Tức Thì

Đặt lịch hẹn

×

Lương Y Bác sĩ Bùi Thị Thu Hằng

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Dị ứng mỹ phẩm là “tai nạn” đáng sợ nhất đối với các chị em khi chăm sóc và làm đẹp cho làn da của mình. Tất cả các loại mỹ phẩm đều có nguy cơ gây dị ứng nghiêm trọng, đặc biệt là với những làn da nhạy cảm. Phải xử lý ra sao trong những tình huống như vậy? 

Dị ứng mỹ phẩm và các dấu hiệu nhận biết

Mỗi ngày, làn da của bạn phải tiếp xúc với vô số các loại mỹ phẩm từ sữa rửa mặt, kem dưỡng da, kem chống nắng, tẩy trang, dưỡng ẩm, nước hoa hồng, kem nến , phấn má, son môi… Không thể phủ nhận vai trò của những loại mỹ phẩm này trong việc chăm sóc da và làm đẹp. Tuy nhiên, đây cũng chính là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây nên tình trạng dị ứng, đặc biệt là ở vùng da mặt. 

Dị ứng mỹ phẩm là tình trạng da bị nổi mẩn đỏ, mề đay, sẩn ngứa, mụn mủ khi tiếp xúc với các thành phần có trong mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc da. Theo các chuyên gia da liễu, các thành phần có trong mỹ phẩm dễ gây dị ứng gồm paraben (một loại chất bảo quản), mineral oil/ paraffin (dầu khoáng), perfume (hương liệu), chì, cồn,… 

Dị ứng mỹ phẩm có thể gặp ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể song da mặt là vùng dễ bị dị ứng nhất do có cấu trúc mỏng, độ nhạy cảm cao, dễ tổn thương.

Dựa vào mức độ dị ứng, người ta chia dị ứng mỹ phẩm thành 2 loại:

Dấu hiệu dị ứng mỹ phẩm nhẹ

Dị ứng mỹ phẩm thường phổ biến và dễ gặp trong cuộc sống. Các dấu hiệu để nhận biết tình trạng này gồm:

• Da mặt đỏ và ngứa nhẹ: Đây là dấu hiệu đầu tiên và thường gặp nhất do . Vùng da dị ứng thường có cảm giác nóng ran, đỏ ứng, châm chích.
• Nổi mụn: Đây là hậu quả của việc sử dụng mỹ phẩm không phù hợp với tình trạng, cấu trúc da, làm da tăng tiết bã nhờn, bịt kín các lỗ chân lông, gây nên các mụn viêm. Mụn dị ứng mỹ phẩm có thể xuất hiện ngay lập tức hoặc sau 1 – 2 ngày. Kích thước mụn to nhỏ khác nhau, thường là những nốt mụn li ti, đôi khi là mụn nhọt, bỏng nước hoặc có thể là mụn bọc.
• Da tiết dầu quá mức: Dị ứng mỹ phẩm ở mặt có thể khiến da tăng tiết dầu, bã nhờn hơn bình thường. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến mặt dễ nổi mụn.
• Viêm sưng, mề đay: Đây cũng là biểu hiện khá nguy hiểm ảnh hưởng nghiêm trọng đến vẻ ngoài và sức khỏe của làn da. Vùng da dị ứng sẽ xuất hiện những mảng đỏ diện rộng kèm theo 
• Da khô, tróc vảy: Trái người với tình trạng tăng tiết dầu, một số trường hợp dị ứng mỹ phẩm có thể khiến da mất nước, khô ráp, bong tróc, đóng vảy, mất thẩm mỹ.
• Nám da: Khi bị dị ứng mỹ phẩm, vùng da bị tổn thương dễ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là tia UV sinh ra các phản ứng hóa học tạo thành những vết nám đen hoặc nám trắng.

Dấu hiệu dị ứng mỹ phẩm nặng

Tình trạng dị ứng mỹ phẩm nhẹ nếu không được khắc phục kịp thời sẽ nhanh chóng chuyển sang giai đoạn nặng với các dấu hiệu:

• Loét da
• Bỏng da
• Mụn sưng viêm
• Lão hóa sớm (Da bong tróc, xỉn màu, xuất hiện nhiều nếp nhăn và tình trạng thâm nám, tàn nhang)
• Sốc phản vệ: Tình trạng này hiếm gặp nhưng có thể gây tử vong nếu cơ thể dung nạp quá nhiều dị nguyên (tác nhân gây dị ứng) cùng lúc, gây khó thở, suy hô hấp, trụy tim mạch…
• Triệu chứng toàn thân kèm theo: thường là buồn nôn, khó thở, đau đầu, chóng mặt, kém ăn…

Các dấu hiệu dị ứng mỹ phẩm nặng có thể xuất hiện sau vài tuần, vài tháng, thậm chí vài năm tùy thuộc vào nồng độ dị nguyên và cơ địa da mỗi người. 

Nguyên nhân gây hiện tượng dị ứng khi dùng mỹ phẩm 

Dị ứng mỹ phẩm phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như cơ địa, loại và thành phần mỹ phẩm, môi trường làm việc, sinh sống, chế độ chăm sóc da hằng ngày… Do vậy, sử dụng mỹ phẩm đắt tiền, thành phần tự nhiên không đồng nghĩa với việc bạn sẽ hoàn toàn không bị dị ứng.

Các nguyên nhân gây dị ứng mỹ phẩm thường gặp:

• Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp: Mỹ phẩm chỉ cho hiệu quả tốt nếu sử dụng phù hợp với cấu trúc da và độ tuổi. Nếu da dầu và da hỗn hỗn hợp thiên dầu mà sử dụng các loại mỹ phẩm có độ ẩm cao, dày và đặc sẽ làm gia tăng tình trạng bít tắc, dị ứng và nổi mẩn. Ngược lại, trường hợp da khô nhưng sử dụng các sản phẩm kiềm dầu sẽ làm nghiêm trọng thêm tình trạng mất nước, làm suy giảm hàng rào bảo vệ và gây nên dị ứng mỹ phẩm.
• Lựa chọn sản phẩm chứa các thành phần dị ứng: Chất bảo quản như paraben, quaternium-15, formaldehyde, isothiazolinone,.. đóng vai trò ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn sinh sôi, gây hại và làm hỏng sản phẩm, cũng là nguyên nhân có thể gây dị ứng da. Ngoài ra,  retinol – đang được xem là thần dược trong trị liệu và chăm sóc da, giúp giảm mụn, nếp nhăn có thể dẫn đến kích ứng, viêm nhiễm nặng nếu dùng quá liều.
• Sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc: Các sản phẩm không có nguồn gốc rõ ràng, hàng giả, hàng nhái, chứa các chất cấm… có thể gây dị ứng mỹ phẩm.
• Sử dụng mỹ phẩm sai cách
• Thay đổi mỹ phẩm liên tục
• Trang điểm quá dày hoặc để lớp trang điểm quá lâu (trên 8 giờ đồng hồ) có thể khiến nang lông bị tắc nghẽn, sinh ra mụn.
• Dùng quá nhiều sản phẩm dưỡng da cùng một lúc hoặc kết hợp mỹ phẩm sai cách
• Sử dụng mỹ phẩm hết hạn sử dụng (quá date): Con số vài năm ghi trên bao bì mỹ phẩm chỉ áp dụng khi bạn chưa mở nắp chúng. Tất cả các loại serum, kem, phấn,… sau khi mở nắp, chỉ còn giá trị thực sự trong khoảng 2-4 tháng tiếp theo. 

Ngoài ra dị ứng mỹ phẩm trên mặt còn có thể xảy ra do một số lý do ít gặp hơn dưới đây:

• Dạ mặt quá nhạy cảm hoặc có tiền sử dị ứng, viêm da cơ địa, chàm da mặt.
• Không vệ sinh dụng cụ trang điểm thường xuyên
• Không làm sạch tay trước khi thoa mỹ phẩm lên mặt
• Bảo quản mỹ phẩm sai cách khiến các thành phần bị biến đổi

Dị ứng mỹ phẩm có tự khỏi không? Bao lâu thì hết?

Với những người thường xuyên sử dụng mỹ phẩm nhưng có làn da nhạy cảm thì vấn đề dị ứng mỹ phẩm có tự hết không rất được quan tâm. Theo các chuyên gia da liễu, dị ứng mỹ phẩm có tự hết không, bao lâu thì hết phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

• Mức độ dị ứng: Ở mức độ nhẹ, các triệu chứng dị ứng có thể tự hết sau khi chị em ngưng sử dụng sản phẩm đồng thời vệ sinh da sạch sẽ. Thời gian hồi phục da mất khoảng 1 – 2 ngày hoặc 1 – 2 tuần. Với những trường hợp dị ứng nghiêm trọng, các triệu chứng ít khi tự biến mất. Khi đó, chị em cần đi khám để được can thiệp dùng thuốc phù hợp. Mức độ này có thể cần 3 – 6 tháng, thậm chí lâu hơn để hồi phục hoàn toàn.
• Cơ địa từng người: Hệ miễn dịch tốt, trạng thái da khỏe mạnh sẽ giúp khả năng hồi phục sau dị ứng tốt hơn, nhanh hơn. Ngược lại nếu cơ thể yếu, tình trạng dị ứng có thể kéo dài lâu hơn.
• Cách chăm sóc da: Tốc độ hồi phục còn phụ thuộc vào cách bạn loại bỏ hóa chất tồn đọng và chăm sóc da mỗi ngày.

Bị dị ứng mỹ phẩm phải làm sao? Điều trị như thế nào?

Dị ứng mỹ phẩm không chỉ gây ngứa ngáy, nổi mụn, khó chịu mà còn gây tổn thương đến làn da, ảnh hưởng xấu đến thẩm mỹ, e ngại, mất tự tin khi giao tiếp. Chưa kể, tình trạng này nếu kéo dài, không được can thiệp kịp thời làm tăng nguy cơ để lại sẹo thâm, sẹo lõm, gây sạm nám và tăng nhanh quá trình lão hóa sớm. Do vậy, ngay khi có nhũng  dấu hiệu dị ứng ban đầu như da mẩn đỏ, ngứa ngáy, châm chích… bạn nên thực hiện ngay các bước xử lý dưới đây:

Loại bỏ tác nhân gây dị ứng

Nếu thấy da có dấu hiệu dị ứng, việc đầu tiên bạn cần làm là  hãy nhanh chóng rửa mặt dưới vòi nước với một lực thật mạnh để cuốn trôi lớp mỹ phẩm. Ngoài nước, bạn cũng có thể sử dụng nước muối sinh lý hoặc các dung dịch rửa mặt chuyên dụng được các chuyên gia da liễu tư vấn sử dụng.

Bạn cũng nên hạn chế các sản phẩm tẩy rửa hóa học vào thời điểm này bởi nó có thể chứa các thành phần khiến tình trạng dị ứng nặng hơn.

Ngưng sử dụng mỹ phẩm và thay đổi sản phẩm chăm sóc da

Khi da bị dị ứng, bạn nên tìm hiểu sản phẩm gây kích ứng và loại bỏ nó ra khỏi quy trình chăm sóc, trang điểm. Đối với những tín đồ thường xuyên makeup thì việc tránh xa các sản phẩm trang điểm rất khó khăn. Tuy nhiên, đây là việc cần làm để làn da được thông thoáng, thư giãn trong thời gian dị ứng. 

Trong quá trình chăm sóc da hằng ngày cần chú ý:

• Tối giản các bước skincare:  Làm sạch – Dưỡng ẩm – Chống nắng (ban ngày) và Làm sạch – Dưỡng ẩm (ban đêm).
• Loại bỏ các loại mỹ phẩm chứa các chất dễ gây kích ứng như AHA, Renova, benzoyl peroxide, chất làm sáng… 
• Ưu tiên các sản phẩm làm sạch không chứa cồn hay xà phòng, có độ pH từ 5 – 6, dịu nhẹ.
• Nên lựa chọn các loại kem dưỡng ẩm có kết cấu mỏng nhẹ, không tạo gánh nặng trên da, chứa các thành phần lành tính như vitamin E, Glycerin, Niacinamide, vitamin B5, Acid hyaluronic,…
• Sử dụng kem chống nắng để giảm tối đa sự tiếp xúc của tia UV với vùng da đang bị tổn thương, tránh để lại nám sạm, tàn nhang..

Cách chữa dị ứng mỹ phẩm trên mặt tại nhà

Các mặt nạ dưỡng da từ những nguyên liệu tự nhiên có thể giúp đào thải độc tố tồn đọng, đồng thời đẩy nhanh quá trình tái tạo và phục hồi da. Với những trường hợp dị ứng mỹ phẩm trên mặt nhẹ, bạn có thể sử dụng một số loại mặt nạ thiên nhiên dưới đây:

• Mặt nạ mướp đắng – mật ong
• Mặt nạ dâu tây – bơ
• Mặt nạ mật ong – dâu tây- sữa chua
• Mặt nạ lòng trắng trứng – dầu oliu – nước cốt chanh

Dị ứng mỹ phẩm uống thuốc gì ?

Nếu như các biện pháp chăm sóc làm dịu da tại nhà không hiệu quả, cách tốt nhất là bạn nên “nhờ cậy” các chuyên gia da liễu để được tư vấn và chỉ định một số loại thuốc phù hợp:

• Thuốc bôi dị ứng mỹ phẩm ngắn hạn: Thường là các loại kem bôi có chứa corticoid có tác dụng chống viêm, chống dị ứng nhanh chóng như: Eumovate, Dermovat, Flucinar… 
• Thuốc uống: bao gồm thuốc kháng sinh, chống viêm, thuốc kháng Histamin H1, Viên uống bổ sung vitamin C liều cao

Với những trường hợp cơ địa đáp ứng thuốc tốt, thông thường chỉ sau 3 ngày điều trị, các triệu chứng sẽ giảm dần và khỏi hẳn. Tuy nhiên, những loại thuốc này có thể gây ra những tác dụng không mong muốn trên da và toàn thân. Vì vậy, bạn chỉ nên sử dụng thuốc khi có chỉ định từ bác sĩ da liễu và tuyệt đối tuân thủ các nguyên tắc về  hướng dẫn sử dụng và thời gian dùng thuốc.

Bị dị ứng mỹ phẩm nên kiêng ăn gì? Ăn gì?

Với những trường hợp dị ứng mỹ phẩm, bên cạnh việc chăm sóc và xoa dịu những tổn thương trên bề mặt da, bạn cũng đừng quên phải nuôi dưỡng làn da từ bên trong bằng chế độ ăn uống hợp lý:

Kiêng ăn gì? 

Một số thực phẩm dưới đây có thể khiến tình trạng dị ứng nặng nề hơn:

• Hải sản và các động vật có vỏ: Các món ăn từ tôm, cua, ghẹ, sò, nghiêu… có hàm lượng dinh dưỡng cao, rất tốt cho sức khỏe. Nhưng đồng thời, chúng cũng chứa nhiều loại “protein lạ” có thể gây ra không ít phản ứng dị ứng khó chịu, làm nặng thêm tình trạng dị ứng và kéo dài thời gian hồi phục của da.
• Thịt đỏ: Thịt bò, thịt cừu, thịt dê, thịt gà…. cũng là một trong số những loại thực phẩm dễ gây kích ứng do chúng khá nóng và có nhiều histamin tự do, xúc tác cho các phản ứng dị ứng nguy hiểm.
• Thực phẩm lên men như dưa cà muối, kim chi…: Loại thực phẩm này chứa nhiều axit, ảnh hưởng không tốt đến quá trình hồi phục của làn da.
• Gia vị cay nóng: Những loại gia vị nồng như: bột tiêu, ớt bột, bột cà ri, bột quế, mù tạt… sẽ kích thích tuyến mồ hôi, tuyến bã nhờn đều hoạt động hết công suất, gây tắc nghẽn nang lông làm nặng hơn tình trạng dị ứng.
• Thực phẩm chứa nhiều muối, đường: Đồ ăn mặn, bánh kẹo, thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn… có hàm lượng muối, đường cao, nhiều dầu mỡ.. vừa không tốt cho sức khỏe, vừa kích thích hệ thống vận mạch, tăng tiết bã nhờn, gây kích ứng da.
• Chất kích thích như bia, rượu, cà phê, thuốc lá, nước ngọt có ga…: có thể làm nóng cơ thể, kích thích phản ứng ngứa, làm vết thương lâu lành hơn.

Nên ăn gì?

Các thực phẩm dưới đây sẽ giúp tăng cường chất dinh dưỡng, nâng cao hệ miễn dịch đồng thời chống ẩm, chống viêm và ngăn ngừa dị ứng hiệu quả:

• Thực phẩm chứa nhiều vitamin A, C, E: bao gồm  rau, củ quả tươi như cà rốt, cà chua, các loại rau xanh họ cải, rau mồng tơi, rau dền, bí đỏ, bí đao….
• Sữa chua không đường: có chứa các vi khuẩn có lợi, giúp ngăn ngừa và bảo vệ làn da chống lại sự phát triển của nấm và các loại vi khuẩn có hại xâm nhập, giảm các phản ứng dị ứng.
• Uống nhiều nước: bao gồm nước tính khiết, nước ép từ hoa quả như cam, bưởi, chanh, nước ép dâu, nha đam, cà rốt, cà chua… và các loại trà thảo dược.

Chăm sóc và phòng ngừa dị ứng khi dùng mỹ phẩm

Để tăng tốc độ phục hồi làn da sau khi bị dị ứng và phòng ngừa tình trạng này, bạn cần lưu ý những điều sau: 

• Không chạm tay lên mặt, không gãi ngứa hoặc thực hiện bất cứ tác động lực nào lên vùng da bị dị ứng
• Thử sản phẩm lên vùng da dưới cổ tay trong vòng 24 giờ trước khi sử dụng cho mặt.
• Nên lựa chọn những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, không chứa thành phần gây dị ứng và quan trọng nhất là phải phù hợp với cấu trúc da của bạn.
• Che chắn da cẩn thận, hạn chế để da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, bụi bẩn, hóa chất…
• Tập thể dục đều đặn để tăng cường lưu thông máu, ăn uống đủ chất để nâng cao hệ miễn dịch.
• Ngủ sớm, ngủ đủ giấc, sinh hoạt lành mạnh.

Dị ứng mỹ phẩm, đặc biệt là dị ứng trên mặt là tình trạng khá nguy hiểm có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực vĩnh viễn đến thẩm mỹ và sắc đẹp của chị em. Vì vậy, cách tốt nhất là tránh lạm dụng mỹ phẩm, thận trọng khi chọn mua và sử dụng các sản phẩm chăm sóc, bảo vệ da, đặc biệt là ở những bạn có làn da nhạy cảm. Ngay khi có những dấu hiệu dị ứng ban đầu, hãy bình tĩnh xử lý và tham khảo ý kiến chuyên gia nếu cần.