Viêm Mũi Dị Ứng Mãn Tính: Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CK2 Thầy thuốc ưu tú, Bác sĩ CKII Lê Phương

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Viêm mũi dị ứng mãn tính là tình trạng sức khỏe phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ. Đây là một dạng viêm mũi kéo dài do phản ứng dị ứng với các tác nhân môi trường như phấn hoa, bụi nhà, lông thú cưng và nấm mốc. Mặc dù không đe dọa đến tính mạng nhưng căn bệnh này có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi và ngứa mắt. Bài viết dưới đây sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu rõ về căn bệnh này.

Viêm mũi dị ứng mãn tính là gì?

Viêm mũi dị ứng mãn tính là một tình trạng viêm nhiễm kéo dài ở niêm mạc mũi do phản ứng quá mức của hệ miễn dịch đối với các chất gây dị ứng như phấn hoa, bụi nhà, lông thú cưng, nấm mốc và các chất gây dị ứng khác. 

Tình trạng này thường kéo dài ít nhất 12 tuần trong một năm hoặc xuất hiện thường xuyên trong nhiều năm liền. Gây ra các triệu chứng khó chịu như hắt hơi, nghẹt mũi, chảy nước mũi và ngứa mũi. Bệnh lý này tuy không quá nguy hiểm nhưng lại gây ra nhiều khó chịu cho người bệnh và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Quá trình gây bệnh:

• Tiếp xúc với dị nguyên: Khi tiếp xúc với chất gây dị ứng, hệ miễn dịch của người bệnh sẽ nhận diện chúng như một mối đe dọa.
• Phản ứng miễn dịch: Cơ thể sản sinh ra kháng thể IgE để chống lại dị nguyên.
• Giải phóng histamin: Khi kháng thể IgE kết hợp với dị nguyên, các tế bào mast sẽ giải phóng histamin và các chất trung gian hóa học khác.
• Gây viêm: Các chất trung gian hóa học này gây ra các phản ứng viêm ở niêm mạc mũi, dẫn đến các triệu chứng như ngứa, hắt hơi, chảy nước mũi…

Triệu chứng viêm mũi dị ứng mãn tính

Các triệu chứng của viêm mũi dị ứng mãn tính thường kéo dài và có thể gây khó chịu cho người bệnh. Dưới đây là những triệu chứng viêm mũi dị ứng phổ biến:

• Hắt hơi liên tục: Người bệnh thường hắt hơi nhiều lần liên tiếp, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc khi tiếp xúc với chất gây dị ứng.
• Chảy nước mũi: Mũi chảy nước trong suốt, thường là không màu.
• Nghẹt mũi: Tắc nghẽn mũi có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên, gây khó thở.
• Ngứa mũi: Cảm giác ngứa trong mũi là một triệu chứng phổ biến, thường đi kèm với hắt hơi và chảy nước mũi.
• Ngứa mắt, tai và họng: Ngứa có thể lan sang các khu vực khác như mắt, tai và họng.
• Chảy nước mắt: Mắt có thể bị kích ứng và chảy nước.
• Đau đầu, áp lực xoang: Do tắc nghẽn và viêm nhiễm kéo dài, người bệnh có thể cảm thấy đau đầu và áp lực quanh vùng xoang.
• Giảm khả năng ngửi và nếm: Nghẹt mũi và viêm nhiễm có thể ảnh hưởng đến khả năng ngửi và nếm.
• Mệt mỏi: Triệu chứng này do viêm mũi kéo dài và giấc ngủ bị gián đoạn do nghẹt mũi.
• Quầng thâm dưới mắt: Do tình trạng viêm mãn tính và mất ngủ, quầng thâm dưới mắt có thể xuất hiện.

Nếu bạn gặp phải các triệu chứng này kéo dài và không thuyên giảm, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Nguyên nhân gây bệnh

Dưới đây là những nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm mũi dị ứng mãn tính:

• Các chất gây dị ứng trong không khí: Bao gồm phấn hoa, bụi nhà, nấm mốc, lông thú cưng,… Những yếu tố dị nguyên có nhiều trong không khí, gây dị ứng mạnh.
• Khói thuốc lá: Gây kích thích và làm nặng thêm các triệu chứng viêm mũi.
• Khói và hóa chất: Các hóa chất trong không khí như nước hoa, sơn, dung môi.
• Ô nhiễm không khí: Các hạt bụi mịn và các chất ô nhiễm khác trong không khí.
• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người bị viêm mũi dị ứng hoặc các bệnh dị ứng khác, nguy cơ mắc bệnh cũng cao hơn.
• Phản ứng miễn dịch: Hệ miễn dịch của một số người phản ứng quá mức với các chất vô hại trong môi trường, gây ra viêm nhiễm niêm mạc mũi.
• Tiếp xúc với các chất gây dị ứng tại nơi làm việc: Như bụi, hóa chất, hoặc các chất gây dị ứng khác trong môi trường làm việc.
• Tiếp xúc thường xuyên với chất gây dị ứng: Sống trong môi trường có nhiều tác nhân gây dị ứng mà không có biện pháp bảo vệ.
• Chế độ dinh dưỡng kém: Thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết có thể làm suy yếu hệ miễn dịch.
• Các bệnh dị ứng khác: Những người mắc các bệnh dị ứng khác như hen suyễn, viêm da dị ứng thường có nguy cơ cao bị viêm mũi dị ứng.

Viêm mũi dị ứng mãn tính có nguy hiểm không?

Viêm mũi dị ứng mãn tính không phải là một bệnh nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nó có thể gây ra nhiều vấn đề ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số ảnh hưởng và biến chứng có thể gặp phải:

Tác động xấu đến cuộc sống 

• Khó chịu kéo dài: Các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mũi, và ngứa mũi liên tục gây khó chịu và mệt mỏi.
• Giảm chất lượng giấc ngủ: Nghẹt mũi và khó thở khi ngủ có thể dẫn đến rối loạn giấc ngủ, gây ra mệt mỏi và giảm khả năng tập trung ban ngày.
• Giảm hiệu suất công việc: Các triệu chứng kéo dài có thể làm giảm khả năng làm việc và học tập, ảnh hưởng đến hiệu suất và kết quả công việc hoặc học tập.

Một số biến chứng có thể gặp

• Viêm xoang: Viêm mũi dị ứng mãn tính có thể dẫn đến viêm xoang do sự tắc nghẽn và viêm nhiễm kéo dài trong các hốc xoang.
• Viêm tai giữa: Sự tắc nghẽn trong mũi có thể làm dịch chảy ngược vào tai giữa, gây ra viêm tai giữa.
• Polyp mũi: Viêm mũi mãn tính có thể dẫn đến sự phát triển của polyp mũi, gây tắc nghẽn và khó thở.
• Hen suyễn: Viêm mũi dị ứng có thể liên quan đến sự phát triển hoặc làm nặng thêm bệnh hen suyễn, gây khó thở và các vấn đề về hô hấp.
• Rối loạn giấc ngủ: Các triệu chứng như ngáy, ngưng thở khi ngủ có thể xuất hiện do tắc nghẽn mũi.

Điều trị viêm mũi dị ứng mãn tính

Điều trị viêm mũi dị ứng mãn tính thường tập trung vào việc giảm viêm, giảm các triệu chứng và tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng.

Thuốc chữa viêm mũi dị ứng mãn tính

Chữa viêm mũi dị ứng mãn tính bằng thuốc Tây y được sử dụng khá phổ biến. Dưới đây là một số loại thuốc chữa bệnh điển hình:

Thuốc kháng histamin

Thuốc kháng histamin giúp giảm triệu chứng viêm mũi dị ứng như hắt hơi, ngứa mũi và chảy nước mũi bằng cách ức chế tác động của histamin, một chất gây ra phản ứng dị ứng. Các loại phổ biến bao gồm loratadine (Claritin), cetirizine (Zyrtec), fexofenadine (Allegra) và desloratadine (Clarinex). Thuốc này có sẵn dưới dạng viên uống, xịt mũi hoặc nhỏ mắt và thường được sử dụng để giảm các triệu chứng nhanh chóng.

Thuốc xịt mũi Corticosteroid

Thuốc xịt mũi corticosteroid rất hiệu quả trong việc giảm viêm và nghẹt mũi do viêm mũi dị ứng mãn tính. Chúng hoạt động bằng cách giảm sưng và viêm trong niêm mạc mũi. Một số loại phổ biến bao gồm fluticasone (Flonase), mometasone (Nasonex), budesonide (Rhinocort) và beclometasone (Beconase). Các loại thuốc này thường được dùng hàng ngày để duy trì kiểm soát triệu chứng.

Thuốc thông mũi

Thuốc thông mũi giúp giảm nhanh chóng triệu chứng nghẹt mũi bằng cách co mạch máu trong niêm mạc mũi. Các loại phổ biến bao gồm oxymetazoline (Afrin) và phenylephrine (Sudafed). Tuy nhiên, thuốc này không nên được sử dụng lâu dài (quá 3-4 ngày) vì có thể dẫn đến tình trạng phụ thuộc và làm triệu chứng tồi tệ hơn.

Thuốc kháng Leukotriene

Thuốc kháng leukotriene giúp giảm viêm và triệu chứng dị ứng bằng cách ức chế các chất gây viêm trong cơ thể. Montelukast (Singulair) và zafirlukast (Accolate) là những loại thuốc phổ biến trong nhóm này. Chúng thường được sử dụng khi các triệu chứng không được kiểm soát đủ tốt với thuốc kháng histamin hoặc corticosteroid.

Thuốc nhỏ mũi Anticholinergic

Thuốc nhỏ mũi anticholinergic giúp giảm chảy nước mũi bằng cách ức chế các tuyến sản xuất dịch trong mũi. Ipratropium bromide (Atrovent) là một ví dụ điển hình của loại thuốc này. Thuốc này thường được dùng khi triệu chứng chảy nước mũi là vấn đề chính.

Áp dụng mẹo dân gian

Cách chữa bệnh viêm mũi dị ứng mãn tính bằng mẹo dân gian có thể hỗ trợ trong việc điều trị và giảm triệu chứng viêm mũi dị ứng mãn tính:

Sử dụng nước muối sinh lý

Nước muối sinh lý giúp làm sạch niêm mạc mũi, giảm nghẹt mũi và làm dịu triệu chứng viêm. Pha một thìa cà phê muối vào một cốc nước ấm và dùng dung dịch này để rửa mũi. Bạn có thể sử dụng bình xịt mũi hoặc ống xịt để thực hiện việc này.

Xông mũi bằng hơi nước

Xông hơi giúp làm sạch đường hô hấp, giảm nghẹt mũi và làm dịu các triệu chứng viêm. Đun sôi một nồi nước và thêm vài giọt tinh dầu (như tinh dầu bạc hà hoặc tinh dầu tràm). Sau đó, hít hơi nước từ nồi nước này, có thể dùng khăn để che đầu và nồi nước, giúp tăng cường hiệu quả.

Uống trà gừng mật ong

Gừng có tính chất kháng viêm và làm ấm cơ thể, trong khi mật ong giúp làm dịu cổ họng và giảm viêm. Đun sôi nước cùng với một ít gừng tươi. Sau khi nước đã sôi, cho thêm một thìa mật ong vào để uống.

Sử dụng tinh dầu 

Các loại tinh dầu này có tính chất kháng khuẩn, kháng viêm và giúp thông mũi, giảm triệu chứng dị ứng. Nhỏ vài giọt tinh dầu bạc hà, tinh dầu tràm hoặc tinh dầu oải hương vào máy khuếch tán hoặc thêm vào nước xông hơi. Phương pháp này giúp làm giảm tình trạng ngứa mũi, khô mũi…

Nước cốt chanh, mật ong

Nước chanh cung cấp vitamin C và có tính chất chống viêm, trong khi mật ong giúp làm dịu triệu chứng viêm và giảm ho. Pha nước cốt chanh với mật ong trong một cốc nước ấm và uống. Áp dụng liên tục trong nhiều ngày cho đến khi triệu chứng thuyên giảm. 

Câu hỏi liên quan

Dưới đây là một số câu hỏi phổ biến liên quan đến tình trạng viêm mũi dị ứng mãn tính:

Viêm mũi dị ứng mãn tính có chữa được không?

Viêm mũi dị ứng mãn tính hiện tại chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát các triệu chứng và cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của mình.

Làm thế nào để chẩn đoán viêm mũi dị ứng mãn tính?

Bác sĩ có thể chẩn đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng, tiền sử bệnh và có thể yêu cầu xét nghiệm dị ứng (như xét nghiệm da hoặc xét nghiệm máu) để xác định các chất gây dị ứng cụ thể.

Liệu pháp miễn dịch có hiệu quả trong điều trị viêm mũi dị ứng mãn tính không?

Có, liệu pháp miễn dịch (tiêm phòng dị ứng hoặc dưỡng miệng) có thể giúp cơ thể quen dần với các chất gây dị ứng và giảm triệu chứng theo thời gian.

Khi nào nên gặp bác sĩ về viêm mũi dị ứng mãn tính?

Nên gặp bác sĩ nếu triệu chứng không thuyên giảm với thuốc không kê đơn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày, hoặc có dấu hiệu của biến chứng như viêm xoang hoặc viêm tai giữa.

Phòng ngừa viêm mũi dị ứng 

Viêm mũi dị ứng mãn tính tuy không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể kiểm soát và giảm thiểu các triệu chứng bằng cách phòng ngừa.  

Tránh để cơ thể tiếp xúc với các chất gây dị ứng

• Xác định dị nguyên: Điều quan trọng đầu tiên là xác định chính xác những chất gì khiến bạn dị ứng. Bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để thực hiện các xét nghiệm cần thiết.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp: Hạn chế tiếp xúc với phấn hóa, mạt nhà, lông động vật, nấm mốc…

Vệ sinh môi trường sống

• Giữ nhà cửa sạch sẽ: Lau chùi nhà cửa thường xuyên, đặc biệt là những nơi dễ tích tụ bụi bẩn như sàn nhà, thảm, rèm cửa.
• Sử dụng máy lọc không khí: Máy lọc không khí giúp loại bỏ bụi bẩn, phấn hoa và các hạt gây dị ứng khác trong không khí.
• Tránh khói thuốc lá: Khói thuốc lá là một chất gây kích thích mạnh, có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng.

Chăm sóc sức khỏe mũi

• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Việc rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch mũi, loại bỏ bụi bẩn và dị nguyên, giảm viêm.
• Sử dụng bình xịt mũi: Các loại bình xịt mũi chứa corticosteroid có thể giúp giảm viêm và giảm các triệu chứng.
• Tránh dùng các chất kích thích: Tránh uống rượu bia, cà phê, các loại đồ uống có ga, vì chúng có thể làm tăng tiết dịch mũi.

Cải thiện lối sống

• Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục giúp tăng cường sức đề kháng và giảm căng thẳng.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ sớm, ngủ đủ giấc giúp cơ thể nhanh chóng phục hồi và tăng cường hệ miễn dịch.
• Giữ tinh thần thoải mái: Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng dị ứng.

Viêm mũi dị ứng mãn tính dù không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể được kiểm soát và điều trị hiệu quả bằng các phương pháp y tế và biện pháp hỗ trợ. Việc điều trị và phòng ngừa đúng cách là yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát căn bệnh này. Hy vọng rằng những thông tin dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về viêm mũi dị ứng mãn tính và tìm ra các giải pháp hiệu quả để cải thiện tình trạng sức khỏe của mình.