Viêm khớp dạng thấp ở trẻ em: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả cao
Viêm khớp dạng thấp ở trẻ em là một bệnh lý ngày càng trở nên phổ biến và khiến không ít phụ huynh lo lắng. Nếu không điều trị sớm thì bệnh sẽ gây ra những biến chứng trầm trọng cho trẻ và làm suy giảm khả năng vận động, sinh hoạt.
Viêm khớp dạng thấp ở trẻ em là bệnh gì?
Viêm khớp dạng thấp ở trẻ em còn được gọi là viêm khớp dạng thấp chưa thành niên và phổ biến ở trẻ từ 13 đến 16 tuổi. Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý do rối loạn tự miễn trong cơ thể, khiến chúng nhầm lẫn các tế bào và mô khỏe mạnh là những tác nhân gây hại.
Hệ thống miễn dịch sẽ tấn công các mô và tế bào này làm cho các khớp bị sưng tấy và viêm nhiễm. Từ đó dẫn đến tình trạng đau xương, xơ cứng khớp. Bệnh thường xảy ra ở một số khớp trên cơ thể như ngón tay, ngón chân, cổ tay, cổ chân.
Ở trẻ em, bệnh viêm khớp dạng thấp được chia làm ba loại:
- Oligoarticular (hay Pauciarticular): Bệnh chủ yếu xảy ra ở 5 khớp nhỏ hoặc ít hơn và thường ở khớp cổ tay, khuỷu tay, đầu gối. Theo thống kê y tế, có đến 50% trẻ em mắc phải viêm khớp dạng này.
- Viêm khớp dạng thấp đa giác: Có khoảng 30 – 40% trẻ em mắc viêm khớp dạng này. Khớp bàn chân, bàn tay, cổ và hàm là những vị trí chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Bệnh sẽ tác động lên ít nhất 5 khớp tại các vị trí này.
- Viêm khớp dạng thấp toàn thân – bệnh Still: Dạng này chỉ có khoảng 10 – 15% trẻ em gặp phải. Khi gặp phải tình trạng này, bệnh sẽ tác động đến một hoặc nhiều khớp trên cơ thể, đồng thời có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác như gan, tim, phổi…
Các giai đoạn của bệnh
Cũng giống như bệnh lý viêm khớp dạng thấp nói chung, viêm khớp dạng thấp ở trẻ em cũng trải qua 4 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Xuất hiện tình trạng đau, nóng và sưng khớp do màng trên khớp bị viêm. Các tế bào trong hệ thống miễn dịch sẽ di chuyển đến vị trí này vì thế dịch khớp chứa nhiều tế bào hơn bình thường.
- Giai đoạn 2: Lúc này bệnh đã phát triển, viêm nhiễm gia tăng và lan truyền trong các mô. Sự phát triển của mô xương làm ảnh hưởng đến không gian trên sụn và các khoang khớp. Từ từ, sụn khớp sẽ có dấu hiệu bị phá hủy, khớp bị thu hẹp lại mất đi sụn khớp. Ở giai đoạn này, khớp của trẻ chưa bị dị dạng.
- Giai đoạn 3: Bệnh chuyển biến nặng trong giai đoạn này. Xương dưới sụn lộ ra ngoài do các sụn khớp đã bị phá hủy và biến mất. Bệnh nhân sẽ cảm thấy đau khớp, cứng khớp, sưng tấy, không thể di chuyển bình thường, cơ thể bị suy nhược và hình thành dị dạng.
- Giai đoạn 4: Đây là giai đoạn cuối cùng của tình trạng viêm khớp dạng thấp. Khi bệnh đã chuyển biến trầm trọng, trẻ em sẽ bị bại liệt do hình thành các xương chùng và mô xương khiến chức năng của khớp không còn hoạt động.
Nguyên nhân, dấu hiệu viêm khớp dạng thấp ở trẻ em
Cho đến hiện nay thì nguyên nhân gây ra sự rối loạn miễn dịch vẫn chưa xác định được chính xác. Dưới đây là một số những yếu tố thuận lợi hình thành nên tình trạng này:
- Chấn thương xương khớp: Chấn thương làm cho xương khớp bị tác động, ảnh hưởng và suy yếu. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì sẽ hình thành nên bệnh viêm khớp dạng thấp ở trẻ em.
- Thừa cân, béo phì: Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng rối loạn chuyển hóa bên trong cơ thể trẻ em. Khi trọng lượng quá mức, cơ thể sẽ tạo ra một lực chèn ép lên các cơ xương khớp. Đặc biệt, khớp gối và bàn chân đi đứng nhiều sẽ dễ dẫn đến tình trạng viêm khớp dạng thấp.
- Di truyền: Khi trong gia đình có người mắc bệnh, trẻ em sẽ có nguy cơ cao mắc viêm khớp dạng thấp. Em bé được sinh ra có di truyền kháng nguyên từ cha, mẹ hoặc cả hai có tên là HLA. Theo nghiên cứu, số trẻ em bị di truyền kháng nguyên loại này sẽ có nguy cơ bị viêm khớp dạng thấp cao hơn trẻ em bình thường.
- Nhiễm khuẩn, virus: Sức đề kháng của trẻ nhỏ chưa được hoàn thiện, điều này tạo cơ hội cho vi khuẩn, virus xâm nhập vào cơ thể trẻ và hình thành nên bệnh.
Viêm khớp dạng thấp ở trẻ em có thể xảy ra theo từng đợt hoặc kéo dài liên tục. Dấu hiệu nhận biết ở mỗi trẻ là khác nhau, dựa vào thời gian phát bệnh, mức độ viêm nhiễm và cơ địa của bé.
Một số những triệu chứng điển hình khi trẻ bị viêm khớp dạng thấp như sau:
- Trẻ em bị sút cân và cơ thể gầy gò, xanh xao.
- Các khớp bị đau và xơ cứng. Vào buổi sáng khi vừa ngủ dậy, ngồi quá lâu thì bé sẽ cảm thấy đau khớp và nặng nề hơn. Khi bé vận động, tình trạng này sẽ thuyên giảm.
- Đôi khi tình trạng xơ cứng khớp xuất hiện đột ngột và nhanh hết nên nhiều phụ huynh nghĩ là bình thường.
- Các khớp bị nóng, đỏ, sưng và có thể bị biến dạng.
- Một số triệu chứng kèm theo như chân bị nổi nhọt, mắt bị ngứa, chán ăn, sốt cao, nhịp thở ngắn, ăn không ngon…
Viêm khớp dạng thấp ở trẻ em có nguy hiểm không?
Nếu được chăm sóc đúng cách và điều trị kịp thời thì cơ thể của trẻ em sẽ được hồi phục sau vài tháng.
Mặc dù vậy, nếu không được chữa trị đúng cách thì bệnh viêm khớp dạng thấp có thể gây ra nhiều hệ lụy trầm trọng cho trẻ. Cơ thể của trẻ sẽ xuất hiện một số biến chứng nguy hiểm phải kể đến như:
- Mắt mờ yếu và bị viêm mống mắt (viêm màng bồ đào).
- Di chuyển, vận động và sinh hoạt trở nên khó khăn.
- Giấc ngủ kém dẫn đến tình trạng suy nhược, cơ thể xanh xao.
- Khi trẻ bị viêm khớp dạng thấp toàn thân, chức năng gan, tim, lách sẽ bị ảnh hưởng.
Do đó, khi phát hiện những triệu chứng ở trẻ, phụ huynh cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám và điều trị sớm nhất.
Điều trị viêm khớp dạng thấp ở trẻ em đúng cách
Bệnh viêm khớp dạng thấp ở trẻ em thường khó được chữa trị hoàn toàn bởi đây là bệnh mãn tính và có liên quan đến hệ thống miễn dịch. Các cách điều trị sẽ giúp giảm đau, giảm viêm, đề phòng tổn thương nặng hơn và không làm ảnh hưởng đến khả năng đi lại của trẻ.
Sử dụng thuốc Tây y
Các loại thuốc Tây y thường có tác dụng cải thiện triệu chứng sưng viêm, nóng khớp, đau nhức. Những loại thuốc Tây y chữa bệnh viêm khớp dạng thấp được bác sĩ kê toa sử dụng như:
- Thuốc chống viêm non – steroid (NSAID): Một số loại thuốc thường được sử dụng điều trị viêm khớp dạng thấp ở trẻ em như Ibuprofen, Naproxen… Tác dụng của thuốc là giảm viêm, giảm sưng và khắc phục tình trạng đau nhức. Bên cạnh đó, phụ huynh nên lưu ý không được sử dụng thuốc giảm đau aspirin cho trẻ em. Vì thuốc có thể kích ứng lên dạ dày và gây ra nhiều tác dụng phụ cho trẻ.
- Thuốc chống thấp khớp DMARDs: Nhằm làm chậm quá trình viêm khớp dạng thấp ở trẻ em, bác sĩ sẽ cho trẻ sử dụng thuốc chống thấp khớp DMARDs. Tuy vậy, thuốc này thường phát huy tác dụng chậm nên cần nhiều thời gian hơn các loại thuốc còn lại. Bệnh nhân thường được bác sĩ kê toa sử dụng thuốc DMARDs kết hợp với thuốc non – steroid.
- Thuốc corticosteroid: Bác sĩ sẽ sử dụng loại thuốc này đối với trẻ em đã chuyển biến nặng. Thuốc được sử dụng dưới dạng tiêm vào tĩnh mạch hoặc uống trực tiếp nhằm cải thiện tình trạng sưng, viêm khớp, giảm đau và hạn chế khớp bị biến dạng. Thuốc corticosteroid nên được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa vì thuốc có thể gây ra nhiều tác dụng phụ cho trẻ.
Phụ huynh không nên cho trẻ sử dụng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm bừa bãi vì thuốc có thể khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn và gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ. Chính vì thế, ba mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để có phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả.
Đông y chữa bệnh viêm khớp dạng thấp ở trẻ em
Trong Đông y, viêm khớp dạng thấp nói chung và viêm khớp dạng thấp ở trẻ em thuộc phạm vi chứng tý và khởi phát là do thấp nhiệt xâm nhập, khí huyết bất thông, nhiễm phong hàn, lao động nặng nhọc thường xuyên…
Nguyên tắc điều trị bệnh theo Đông y là chữa bệnh theo từng biểu hiện lâm sàng và căn nguyên của bệnh. Các bài thuốc Đông y sẽ giúp lưu thông khí huyết, bồi bổ cơ thể và thúc đẩy tuần hoàn máu. Từ đó, cơ thể giảm được tình trạng đau nhức, sưng viêm nóng ở các ổ khớp.
- Bài thuốc số 1: Phòng phong, tần giao và khương hoạt mỗi vị 12g, bạch linh và hạnh nhân mỗi vị 10g, quế chi 8g, đương quy 16g, gừng tươi từ 3 – 5 lát, cam thảo 4g, cát căn 20g. Bạn rửa sạch dược liệu và cho vào ấm rồi sắc kỹ. Bệnh nhân chia nước thành 2 lần uống trong ngày cách xa bữa ăn và uống đều đặn mỗi ngày một thang.
- Bài thuốc số 2: Ma hoàng, bán hạ chế, chích cam thảo và can khương mỗi vị 4g, đương quy, xích thược mỗi vị 16g, phục linh 10g, quế chi và chỉ xác mỗi vị 8g, cát cánh, thương truật, bạch chỉ và xuyên khung mỗi thứ 12g. Bạn cho nguyên liệu vào ấm và sắc mỗi ngày dùng 1 thang, uống 2 lần trong ngày.
- Bài thuốc số 3: Thục địa, bạch thương, đương quy, đẳng sâm mỗi thứ 16g, ngưu tất, xuyên khung và phục linh mỗi thứ 10g, cam thảo 4g, đỗ trọng, độc hoạt, phòng phong mỗi thứ 12g, tang ký sinh 16g, tế tân 8g. Bệnh nhân cũng dùng thuốc như những bài thuốc trên.
Tuy nhiên, cơ địa của trẻ em rất nhạy cảm nên trước khi sử dụng thuốc Đông y để điều trị, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở Đông y để thăm khám và điều trị theo phác đồ chữa viêm khớp của bác sĩ.
Mẹo dân gian chữa viêm khớp tại nhà
Các mẹo dân gian tại nhà là tận dụng nguồn nguyên liệu có sẵn trong cuộc sống để điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp cho trẻ. Việc áp dụng các bài thuốc dân gian sẽ hỗ trợ giảm sưng, giảm viêm mà còn tránh lạm dụng thuốc Tây, đặc biệt các loại thuốc giảm đau gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Rất nhiều bài thuốc dân gian chữa viêm khớp dạng thấp ở trẻ em được nhiều phụ huynh lựa chọn như:
Ngải cứu
Ngải cứu là một trong những vị thuốc dân gian được sử dụng để điều trị bệnh xương khớp rất quen thuộc. Dược liệu này có khả năng giảm đau và điều hòa khí huyết rất tốt. Do đó, khi bị sưng, viêm khớp, trẻ em có thể sử dụng ngải cứu để chữa bệnh.
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị khoảng 300g ngải cứu và 2 thìa mật ong nguyên chất.
- Rửa sạch ngải cứu với nước muối pha loãng rồi cho vào cối giã nát, chắt lấy nước cốt.
- Bạn cho mật ong vào khuấy đều hỗn hợp rồi uống.
- Người bệnh uống đều đặn 2 lần mỗi ngày vào buổi sáng và tối.
Lá lốt
Chữa viêm khớp bằng lá lốt là một trong những mẹo dân gian quen thuộc và được lưu truyền rộng rãi. Theo y học cổ truyền, lá lốt có vị cay, tính ấm và dùng để chống khuẩn, kháng viêm. Theo y học hiện đại, lá lốt có chứa thành phần ancaloit, beta – caryophylen và benzyl axetat, có khả năng ức chế các cơn đau ở khớp.
Cách thực hiện:
- Bạn chuẩn bị khoảng 20g lá lốt tươi và một ít muối sạch.
- Cho vào ấm và sắc cùng với 0,5 lít nước, sắc đến khi còn 100ml.
- Bạn lọc bỏ phần bã, lấy nước và uống mỗi ngày 2 lần.
Gừng
Gừng là một trong những dược liệu thiên nhiên có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn. Do đó, gừng có thể chữa bệnh viêm khớp dạng thấp ở trẻ em. Các thành phần trong gừng sẽ kích thích máu lưu thông đều đặn đến các ổ khớp.
Cách thực hiện:
- Bạn chuẩn bị 100g gừng và 1 lít rượu trắng,
- Rửa sạch gừng, cạo vỏ rồi sấy khô. Cho gừng vào rượu ngâm.
- Lấy hỗn hợp rượu gừng thoa lên những khớp mà trẻ bị viêm.
Trên đây chỉ là những mẹo dân gian chữa bệnh viêm khớp cho trẻ có tính chất tham khảo. Để an toàn khi sử dụng, phụ huynh cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi chữa bệnh cho bé.
Phẫu thuật
Phẫu thuật chỉ áp dụng cho những trường hợp bị viêm khớp nặng và có thể gây biến chứng. Phương pháp này sẽ giúp trẻ cải thiện chức năng của khớp, giảm đau và phục hồi khả năng vận động.
Các phương pháp phẫu thuật để chữa viêm khớp dạng thấp cho trẻ em như:
- Phẫu thuật nội soi: Bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật nội soi để loại bỏ phần lớp lót bị viêm. Thông thường, vị trí khớp cần phẫu thuật là khuỷu tay, khớp đầu gối, cổ tay, ngón tay…
- Phẫu thuật sửa chữa gân: Viêm khớp sẽ làm các gân xung quanh khớp dễ bị vỡ, hỏng. Phẫu thuật sẽ giúp sửa chữa lại các gân bị hư hỏng.
- Phẫu thuật chỉnh trục: Đây là phẫu thuật cầu chì giúp điều chỉnh và ổn định lại các khớp. Từ đó, trẻ sẽ giảm tình trạng đau khớp và phục hồi khả năng di chuyển, vận động.
- Phẫu thuật thay thế toàn bộ khớp: Bác sĩ sẽ chèn một bộ phận giả vào vị trí khớp như nhựa, kim loại để khôi phục chức năng của xương khớp.
Vật lý trị liệu
Ngoài việc sử dụng thuốc Tây, trẻ em sẽ được bác sĩ yêu cầu tập vật lý trị liệu để phục hồi chức năng xương khớp. Cách này sẽ giúp kiểm soát bệnh và phòng ngừa các biến chứng cho trẻ.
- Chườm nóng lạnh: Khi chườm lạnh, bố mẹ sử dụng một túi chườm chuyên dụng, cho vào đó một ít đá lạnh rồi chườm lên vùng bị nhức. Khi chườm nóng, bạn sử dụng một cái chai và cho nước ấm vào rồi chườm cho trẻ. Bố mẹ nên điều trị nhiệt độ ở ngưỡng phù hợp để tránh gây bỏng cho trẻ.
- Xoa bóp, bấm huyệt: Bác sĩ có thể xoa bóp, bấm huyệt vào những huyệt vị chủ đạo trên cơ thể nhằm kích thích lưu thông máu đến khớp và giảm sưng viêm. Biện pháp này sẽ giúp trẻ cảm thấy thư giãn, dễ chịu hơn.
- Vận động nhẹ nhàng: Dưới sự hướng dẫn của chuyên gia trị liệu, trẻ sẽ được tập một số bài tập trị liệu đơn giản như xoay khớp, đi bộ. Nhờ đó, khớp của trẻ sẽ giảm được tình trạng co cứng, sưng khớp.
Cách phòng ngừa bệnh viêm khớp dạng thấp ở trẻ em
Viêm khớp dạng thấp ở trẻ em là một bệnh lý khó điều trị và ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của trẻ. Do đó, phụ huynh nên lưu ý và có biện pháp phòng tránh bệnh cho các bé như sau:
- Bố mẹ nên giữ ấm cho trẻ khi thời tiết trở nên lạnh hơn và cho trẻ mặc đồ thoáng mát vào mùa nóng. Môi trường sống sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của trẻ, đặc biệt ảnh hưởng đến sự phát triển của xương khớp.
- Duy trì cơ thể trẻ ở một mức cân nặng vừa phải, tránh thừa cân béo phì. Bởi đây là nguyên nhân điển hình dẫn đến tình trạng viêm khớp ở trẻ.
- Để tăng cường miễn dịch cho cơ xương khớp, bố mẹ nên xây dựng cho trẻ thói quen tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày. Trẻ em vận động thường xuyên sẽ giúp xương khớp dẻo dai hơn và giúp trẻ ăn ngon miệng hơn.
- Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin, canxi giúp nhằm giúp trẻ có một hệ cơ xương khớp phát triển khỏe mạnh. Hạn chế cho bé ăn các thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ ngọt và uống nhiều nước có ga. Cập nhật các thực phẩm nên tránh đối với bệnh nhân viêm khớp dạng thấp.
Với những thông tin trên, bố mẹ đã có được những thông tin bổ ích về bệnh viêm khớp dạng thấp. Bố mẹ nên lưu ý và theo dõi sức khỏe của trẻ để kịp thời phát hiện những triệu chứng bất thường. Tốt nhất phụ huynh nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ sớm nhất để tránh gây ra hậu quả đáng tiếc.
Nội dung chínhViêm khớp dạng thấp ở trẻ em là bệnh gì?Các giai đoạn của bệnhNguyên nhân, dấu hiệu viêm khớp dạng thấp ở trẻ emViêm khớp dạng thấp ở trẻ em có nguy hiểm không?Điều trị viêm khớp dạng thấp ở trẻ em đúng cáchSử dụng thuốc Tây yĐông y chữa bệnh viêm khớp […]
Xem chi tiết
