Vảy Nến Ở Trẻ Em: Dấu Hiệu, Cách Chữa Và Phòng Ngừa Hiệu Quả

Đặt lịch hẹn

×

Lương Y Bác sĩ Bùi Thị Thu Hằng

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Vảy nến ở trẻ em là một bệnh lý viêm da mạn tính, tương đối hiếm gặp nhưng có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tổng thể của trẻ. Hiểu rõ về nguyên nhân, biểu hiện lâm sàng và các phương pháp điều trị bệnh đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán sớm, cải thiện chất lượng cuộc sống cho trẻ.

Bệnh vảy nến ở trẻ em là gì?

Vảy nến ở trẻ em là một tình trạng da mãn tính ảnh hưởng đến trẻ em ở mọi lứa tuổi. Bệnh xảy ra khi hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức và gây ra sự phát triển nhanh chóng của các tế bào da. Điều này dẫn đến sự tích tụ của các tế bào da trên bề mặt da, tạo thành các mảng đỏ, vảy có thể gây ngứa, rát hoặc đau nhức.

Phần lớn các trường hợp vảy nến trẻ em sẽ khởi phát từ khi sơ sinh đến dưới 4 tuổi. Điều này sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và sự phát triển của con.

Nguyên nhân trẻ bị vảy nến

Nguyên nhân gây bệnh vảy nến ở trẻ em vẫn chưa được biết rõ ràng, nhưng có liên quan mật thiết đến yếu tố di truyền và môi trường.

Yếu tố di truyền: Các nhà khoa học đã xác định một số gen liên quan đến bệnh vảy nến. Vậy nên nguy cơ trẻ sơ sinh bị vẩy nến cao hơn ở những gia đình có cha mẹ hoặc anh chị em cũng mắc bệnh da liễu này.

Yếu tố môi trường:

Một số yếu tố có thể kích hoạt hoặc làm bùng phát bệnh vảy nến ở trẻ em bao gồm:

• Nhiễm trùng: Nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng liên cầu khuẩn có thể là yếu tố khởi phát bệnh vảy nến ở trẻ sơ sinh.
• Chấn thương da: Chấn thương do tai nạn, côn trùng cắn hoặc thậm chí cạo râu dẫn đến bùng phát bệnh vảy nến ở những vị trí bị tổn thương của trẻ.
• Căng thẳng: Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng bệnh vảy nến, đặc biệt là vảy nến da đầu ở trẻ em.
• Một số loại thuốc: Một số loại thuốc như lithium và thuốc chẹn beta làm bệnh vảy nến bùng phát hoặc làm trầm trọng hơn.
• Thay đổi nội tiết tố: Thay đổi nội tiết tố ở bé gái trong thời kỳ dậy thì hoặc mang thai có thể ảnh hưởng đến bệnh vảy nến.

Dấu hiệu phân biệt từng dạng vảy nến ở trẻ em

Vảy nến ở trẻ em có thể xuất hiện dưới nhiều dạng khác nhau, mỗi dạng có những đặc điểm riêng biệt. Dưới đây là dấu hiệu phân biệt từng dạng.

Vảy nến thể mảng bám

• Đây là dạng phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh, chiếm khoảng 80% các trường hợp.
• Xuất hiện dưới dạng các mảng đỏ, dày, có vảy trắng hoặc bạc trên da.
• Mảng vảy có thể gây ngứa, rát hoặc đau nhức.
• Các mảng vảy thường xuất hiện ở da đầu, khuỷu tay, đầu gối và tã, ít gặp hơn ở mặt, cổ và thân.

Vảy nến thể giọt

• Thường xuất hiện sau nhiễm trùng như viêm họng liên cầu khuẩn.
• Xuất hiện dưới dạng các đốm nhỏ, giống như giọt nước trên da, các đốm vảy thường có màu đỏ và có vảy trắng hoặc bạc.
• Có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên cơ thể, nhưng thường gặp ở thân mình và chân tay.
• Dạng vảy nến này thường tự khỏi trong vòng vài tuần hoặc vài tháng mà không cần điều trị.

Vảy nến đảo ngược (vảy nến kẽ nếp gấp)

• Xuất hiện ở các nếp gấp da, chẳng hạn như nách, bẹn và dưới mông.
• Các mảng vảy thường mỏng, mịn và có màu đỏ hoặc hồng.
• Ít có vảy hơn so với các dạng vảy nến khác.

Vảy nến mủ

• Ít phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh so với các dạng khác.
• Ở thể mủ, dấu hiệu bệnh vảy nến ở trẻ em như mụn mủ nhỏ, trắng hoặc vàng trên da, gây ngứa, rát hoặc đau nhức.
• Các mụn mủ thường xuất hiện ở da đầu, mặt và tã.

Trẻ em bị vảy nến có nguy hiểm không?

Giống như ở người lớn, vảy nến ở trẻ em là một bệnh da liễu mạn tính và tự miễn không đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, nếu để bệnh kéo dài, không điều trị đúng cách sẽ gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe và ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của trẻ như:

Ảnh hưởng thể chất

• Ngứa và đau: Trẻ có thể cảm thấy ngứa và đau ở các vùng da bị ảnh hưởng, gây khó chịu và khó ngủ.
• Nhiễm trùng da: Vết nứt hoặc trầy xước da do gãi dẫn đến nhiễm trùng da, khiến da suy yếu, dễ mắc các bệnh lý da liễu khác.
• Biến chứng xương khớp: Bệnh không được điều trị sẽ biến chứng viêm khớp với triệu chứng như đau, sưng, cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng có thể là dấu hiệu của viêm khớp vảy nến.
• Đe dọa đến thị lực, thính giác: Nếu vảy nến xuất hiện ở vùng da gần mắt hoặc ở trong tai sẽ gây cản trở đến khả năng nghe nhìn của trẻ. Trường hợp nghiêm trọng hơn sẽ dẫn đến viêm bờ mi, viêm kết mạc, giảm thính giác,…

Ảnh hưởng tinh thần 

• Tự ti và căng thẳng: Trẻ có thể tự ti về ngoại hình của mình, dẫn đến căng thẳng, lo âu và trầm cảm.
• Khó khăn trong hoạt động hằng ngày: Các triệu chứng của vảy nến làm giảm khả năng tham gia vào các hoạt động hàng ngày, bao gồm học tập và thể thao.

Khi nào trẻ em bị vảy nến cần khám bác sĩ?

Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ da liễu ngay lập tức nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào sau đây của bệnh vảy nến:

• Xuất hiện triệu chứng bệnh vảy nến ở trẻ em như mảng da đỏ, dày, có vảy trắng hoặc bạc.
• Các mảng vảy gây ngứa, rát hoặc đau nhức dẫn đến mệt mỏi và khó chịu.
• Các mảng vảy nến lan rộng hoặc xuất hiện trên diện tích lớn của cơ thể.
• Trẻ có các triệu chứng nhiễm trùng, chẳng hạn như sốt, đau họng hoặc sưng hạch bạch huyết.
• Trẻ bị ảnh hưởng về mặt tinh thần hoặc cảm xúc do bệnh vảy nến.
• Trẻ thường xuyên bị bùng phát triệu chứng vảy nến, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. 

Ngoài ra, cha mẹ cũng nên đưa trẻ đi khám bác sĩ da liễu nếu trẻ có bất kỳ mối lo ngại nào về bệnh vảy nến, ngay cả khi trẻ không có các triệu chứng nghiêm trọng.

Phương pháp chẩn đoán

Dưới đây là các phương pháp cụ thể để chẩn đoán vảy nến ở trẻ em:

Khám lâm sàng

• Kiểm tra da: Bác sĩ kiểm tra kỹ các vùng da bị ảnh hưởng để nhận diện mảng da đỏ, có vảy trắng hoặc bạc đặc trưng của vảy nến.
• Trao đổi một số vấn đề: Trao đổi với cha mẹ về tiền sử người trong gia đình bị vảy nến hoặc các bệnh tự miễn khác không, thời gian bắt đầu bệnh, các yếu tố kích hoạt bùng phát bệnh ở trẻ.

Khám cận lâm sàng

• Sinh thiết da: Lấy một mẫu nhỏ của da bị tổn thương để kiểm tra dưới kính hiển vi, giúp phát hiện đặc điểm tế bào đặc trưng của vảy nến.
• Xét nghiệm máu: Để loại trừ các bệnh khác có triệu chứng tương tự, như nhiễm trùng, bệnh tự miễn.
• Kiểm tra vi khuẩn và nấm: Lấy mẫu từ vùng da bị tổn thương để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn hoặc nấm, để loại trừ các nguyên nhân khác gây viêm da.
• Chẩn đoán hình ảnh: Trong các trường hợp nghi ngờ viêm khớp vảy nến, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang hoặc MRI để kiểm tra tình trạng khớp.

Hướng dẫn điều trị vảy nến ở trẻ em

Dưới đây là những phương pháp điều trị vảy nến thường được áp dụng cho đối tượng trẻ em.

Dùng nguyên liệu tự nhiên

Một số nguyên liệu tự nhiên có thể sử dụng để điều trị vảy nến ở trẻ em tại nhà:

• Dầu dừa: Bôi dầu dừa lên các vùng da bị vảy nến của trẻ nhỏ sau khi tắm và trước khi đi ngủ.
• Dầu ô liu: Massage nhẹ nhàng dầu ô liu lên da của em bé bị vảy nến, để trong khoảng 20 -30 phút, sau đó rửa sạch bằng nước ấm.
• Nha đam: Bôi gel nha đam tươi lên các vùng da bị ảnh hưởng bởi vảy nến, để trong khoảng 20 phút rồi rửa sạch bằng nước ấm.
• Mật ong: Bôi một lớp mỏng mật ong lên da, massage nhẹ nhàng và đợi 20 phút rửa lại bằng nước sạch.
• Bột yến mạch: Hòa bột yến mạch vào bồn tắm nước ấm và cho trẻ ngâm mình khoảng 10 – 15 phút. Sau đó tắm lại cho trẻ với nước sạch và ấm.
• Dầu tràm trà: Pha loãng dầu tràm trà với dầu dẫn (như dầu dừa hoặc dầu ô liu) và bôi lên da. Không nên sử dụng trực tiếp vì có thể gây kích ứng cho làn da nhạy cảm của trẻ nhỏ.

Các mẹo điều trị tại nhà đòi hỏi kiên trì thực hiện hằng ngày để phát huy tác dụng cải thiện triệu chứng mẩn ngứa, bong tróc da do vảy nến gây ra.

Sử dụng thuốc Tây y

Đây là phương pháp điều trị chính cho các trường hợp vảy nến nhẹ đến nặng. Tùy từng trường hợp bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp hơn. 

• Thuốc bôi tại chỗ: Thuốc mỡ corticosteroid, Tazarotene, thuốc chứa calcipotriene, calcitriol hoặc các loại kem dưỡng ẩm cho da.
• Thuốc uống: Bao gồm Methotrexate, Cyclosporine, Acitretin,… thường được sử dụng cho các trường hợp vảy nến nghiêm trọng.
• Sinh học (Biologics): Các loại thuốc sinh học như etanercept, adalimumab và ustekinumab nhắm vào các phần cụ thể của hệ miễn dịch, phương pháp này cũng được sử dụng cho các trường hợp vảy nến trẻ nhỏ mức độ nghiêm trọng.

Trong quá trình sử dụng thuốc chữa vảy nến, cha mẹ cần quan sát kỹ càng biểu hiện của con. Nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường như buồn nôn, da teo, sốt cao,… cần đưa con đến đơn vị y tế thăm khám.

Liệu pháp ánh sáng chữa vảy nến ở trẻ em

Liệu pháp ánh sáng (phototherapy) là một phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả cho bệnh vảy nến trẻ em. Các loại ánh sáng gồm:

• UVB dải rộng: Tia UVB dải rộng có thể thâm nhập vào lớp ngoài cùng của da, giúp giảm tốc độ tăng sinh tế bào da.
• UVB dải hẹp: Sử dụng dải ánh sáng có bước sóng 311 – 313 nm, hiệu quả hơn trong việc điều trị vảy nến và có ít tác dụng phụ hơn so với UVB dải rộng.
• PUVA (Psoralen + UVA): Kết hợp psoralen (một chất làm da nhạy cảm với ánh sáng) với tia UVA để điều trị vảy nến nghiêm trọng hoặc lan rộng.

Cách phòng ngừa bệnh vảy nến ở trẻ nhỏ

Một số biện pháp dưới đây có thể giúp phòng ngừa, giảm nguy cơ bùng phát và kiểm soát tình trạng vảy nến ở trẻ em.

Chăm sóc da hàng ngày

• Giữ ẩm da: Sử dụng kem dưỡng ẩm không chứa hương liệu và hóa chất để giữ cho da luôn ẩm mượt, đặc biệt là sau khi tắm.
• Tránh tắm nước nóng: Tắm nước ấm thay vì nước nóng, vì nước nóng có thể làm khô da và kích thích vảy nến.

Tránh các yếu tố kích thích

• Chấn thương da: Tránh làm tổn thương da như cào gãi, trầy xước và các vết thương nhỏ có thể dẫn đến vảy nến.
• Sản phẩm chăm sóc da: Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da nhẹ nhàng, không chứa hóa chất gây kích ứng.
• Quần áo: Mặc quần áo mềm mại, thoáng khí và tránh các chất liệu gây kích ứng như len.
• Khói thuốc lá: Tránh xa khói thuốc lá vì nó có thể kích thích bùng phát vảy nến.
• Môi trường khô hanh: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà để duy trì độ ẩm không khí, giúp da không bị khô.

Chế độ ăn uống lành mạnh

• Chế độ ăn giàu dinh dưỡng: Cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất, đặc biệt là các loại thực phẩm chứa omega-3, như cá hồi, hạt lanh và hạt chia có thể giúp giảm viêm.
• Hạn chế thực phẩm gây viêm: Tránh các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, thực phẩm chứa nhiều đường và chất béo không lành mạnh.

Quản lý căng thẳng

• Kỹ thuật thư giãn: Hướng dẫn trẻ các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, hít thở sâu để giảm căng thẳng.
• Hoạt động vui chơi: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động vui chơi ngoài trời và thể thao để giảm căng thẳng và tăng cường sức khỏe.

Khám sức khỏe định kỳ

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ để theo dõi và quản lý các yếu tố nguy cơ liên quan đến vảy nến.
• Theo dõi triệu chứng: Quan sát và ghi lại các triệu chứng của trẻ, cung cấp thông tin chi tiết cho bác sĩ để có phương pháp điều trị và quản lý hiệu quả.

Bài viết đã cung cấp những thông tin cơ bản về bệnh vảy nến ở trẻ em, bao gồm các yếu tố nguy cơ, biểu hiện lâm sàng, phương pháp chẩn đoán và điều trị. Bằng việc nắm được những kiến thức này, cha mẹ sẽ nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh ở trẻ và đưa con đi thăm khám, điều trị kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc về lâu dài.