Vảy Nến Toàn Thân: Nguyên Nhân Gây Bệnh Và Cách Điều Trị

Đặt lịch hẹn

×

Lương Y Bác sĩ Bùi Thị Thu Hằng

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Vảy nến toàn thân là một tình trạng da liễu mãn tính và nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh. Không chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu như ngứa, đau và khô da, vảy nến toàn thân còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Bài viết dưới đây sẽ cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị bệnh hiệu quả.

Vảy nến toàn thân là gì?

Vảy nến toàn thân là giai đoạn nặng của bệnh. Lúc này những tổn thương đã bắt đầu lan rộng bao phủ một diện tích lớn của cơ thể hoặc toàn bộ cơ thể.

Khi các tế bào da phát triển quá mức sẽ dẫn đến sự hình thành các mảng da đỏ, dày, có vảy bạc. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng, ảnh hưởng đến các khớp và làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng. 

Vảy nến toàn thân là một tình trạng nghiêm trọng đòi hỏi sự quản lý y tế chuyên nghiệp. Nếu bạn nghi ngờ mình bị vảy nến hoặc có triệu chứng của bệnh, hãy tìm đến gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bị vảy nến toàn thân nguyên nhân do đâu?

Nguyên nhân của bệnh này không hoàn toàn rõ ràng, nhưng có một số yếu tố được cho là góp phần vào sự phát triển của vảy nến:

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh vảy nến, nguy cơ bạn bị vảy nến cũng tăng lên. Gen liên quan đến hệ thống miễn dịch có thể đóng vai trò quan trọng trong việc khởi phát bệnh.
• Hệ thống miễn dịch: Vảy nến được cho là do hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào da khỏe mạnh, gây ra sự tăng sinh tế bào da nhanh chóng.
• Yếu tố môi trường: Các yếu tố như stress, chấn thương da, nhiễm trùng hoặc tiếp xúc với các chất kích thích (như hóa chất hoặc thuốc lá) có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm bệnh vảy nến.
• Thuốc: Một số loại thuốc có thể kích hoạt hoặc làm nặng thêm tình trạng vảy nến, bao gồm lithium, thuốc chống sốt rét, và một số loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs).
• Yếu tố lối sống: Hút thuốc lá, tiêu thụ rượu bia, và béo phì đều có thể liên quan đến sự phát triển và trầm trọng thêm của vảy nến.
• Nhiễm trùng: Một số loại nhiễm trùng, chẳng hạn như nhiễm trùng họng do liên cầu khuẩn, có thể kích hoạt hoặc làm nặng thêm vảy nến.

Dấu hiệu nhận biết bệnh  

Bệnh vảy nến toàn thân có thể được nhận biết qua một số dấu hiệu và triệu chứng sau:

• Da đỏ rực, có vảy bạc: Vùng da bị ảnh hưởng sẽ trở nên đỏ, có thể xuất hiện các lớp vảy bạc hoặc trắng trên bề mặt.
• Khô da và nứt nẻ: Da có thể trở nên rất khô và nứt nẻ, đôi khi có thể chảy máu.
• Ngứa và rát: Những vùng da bị vảy nến thường ngứa ngáy và có thể gây cảm giác rát hoặc đau.
• Sưng và cứng khớp: Một số trường hợp vảy nến toàn thân còn có thể kèm theo triệu chứng sưng và đau khớp, được gọi là viêm khớp vảy nến.
• Vết thương lan rộng: Vảy nến toàn thân thường ảnh hưởng đến một diện tích da lớn, có thể bao phủ toàn bộ cơ thể hoặc một phần lớn cơ thể.
• Móng tay bị ảnh hưởng: Móng tay có thể trở nên dày, có rãnh, lồi lõm hoặc thậm chí tách khỏi giường móng.
• Phát ban dạng đốm: Một số người có thể xuất hiện các đốm đỏ nhỏ trên da, thường là ở trẻ em và thanh niên.
• Rụng tóc: Nếu vảy nến ảnh hưởng đến da đầu, người bệnh có thể bị rụng tóc.
• Các biến chứng khác: Ở một số trường hợp nghiêm trọng, vảy nến toàn thân có thể dẫn đến các biến chứng như viêm da dị ứng, nhiễm trùng da hoặc các vấn đề về tuần hoàn máu.

Bệnh vảy nến toàn thân có ảnh hưởng gì?

Bệnh vảy nến toàn thân có thể nguy hiểm và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Các nguy cơ và biến chứng liên quan đến vảy nến toàn thân bao gồm:

• Nhiễm trùng da: Da bị tổn thương và nứt nẻ có thể trở thành cửa ngõ cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến nhiễm trùng da.
• Viêm da dị ứng: Da có thể phản ứng mạnh hơn với các chất kích thích hoặc dị ứng, gây ra viêm da dị ứng.
• Bệnh tim mạch: Người bị vảy nến có nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch như cao huyết áp, xơ vữa động mạch và đột quỵ.
• Hội chứng chuyển hóa: Vảy nến có thể đi kèm với các yếu tố nguy cơ của hội chứng chuyển hóa như béo phì, tiểu đường, và tăng cholesterol.
• Viêm khớp vảy nến: Đây là tình trạng viêm khớp liên quan đến vảy nến, có thể gây đau, sưng và cứng khớp, thậm chí dẫn đến tổn thương khớp vĩnh viễn nếu không được điều trị.
• Ảnh hưởng tâm lý: Bệnh vảy nến có thể gây ra căng thẳng, lo âu và trầm cảm do sự ảnh hưởng lớn đến ngoại hình và chất lượng cuộc sống hàng ngày.
• Biến chứng từ điều trị: Một số phương pháp điều trị vảy nến có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng như: Suy giảm miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng, các vấn đề về gan, thận.

Phương pháp chẩn đoán bệnh  

Chẩn đoán triệu chứng bệnh vảy nến toàn thân thường được thực hiện bởi các bác sĩ da liễu thông qua một loạt các bước sau:

Khám lâm sàng

• Quan sát tổn thương da: Bác sĩ sẽ kiểm tra các vùng da bị tổn thương để nhận diện các dấu hiệu đặc trưng của vảy nến, chẳng hạn như mảng da đỏ có vảy bạc, dày, khô và có thể nứt nẻ hoặc chảy máu.
• Đánh giá mức độ lan rộng: Bác sĩ sẽ xác định mức độ lan rộng của tổn thương da để đánh giá tình trạng toàn thân.

Tiền sử bệnh

• Hỏi về triệu chứng: Bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về các triệu chứng xuất hiện từ khi nào, mức độ nghiêm trọng và tần suất của các đợt bùng phát.
• Tiền sử gia đình: Hỏi về tiền sử gia đình có người mắc bệnh vảy nến hoặc các bệnh tự miễn khác, vì yếu tố di truyền có thể đóng vai trò quan trọng.

Xét nghiệm/chẩn đoán hình ảnh: 

• Sinh thiết da: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu lấy mẫu da nhỏ từ vùng bị ảnh hưởng để xét nghiệm dưới kính hiển vi. Sinh thiết da giúp xác định chính xác loại vảy nến và loại trừ các bệnh da khác có triệu chứng tương tự.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể được thực hiện để kiểm tra mức độ viêm trong cơ thể và loại trừ các bệnh tự miễn khác.
• X-quang hoặc MRI: Trong trường hợp nghi ngờ viêm khớp vảy nến, bác sĩ có thể chỉ định các kỹ thuật hình ảnh như X-quang hoặc MRI để đánh giá mức độ tổn thương ở các khớp.

Điều trị vảy nến toàn thân

Điều trị vảy nến toàn thân cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ da liễu chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Dưới đây là một số phương pháp bệnh nhân có thể tham khảo:

Mẹo dân gian

Điều trị vảy nến bằng các phương pháp dân gian có thể giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ điều trị. Một số mẹo dân gian hiệu quả được nhiều người tin dùng:

Dầu dừa 

Dầu dừa có khả năng dưỡng ẩm cao, giúp làm mềm da, giảm ngứa và khô rát.

Nguyên liệu: Dầu dừa.

Cách thực hiện:

• Vệ sinh sạch vùng da bị vảy nến và lau khô.
• Lấy một lượng nhỏ dầu dừa, thoa đều lên vùng da bị ảnh hưởng.
• Massage trong 5-10 phút.
• Để dầu dừa trên da qua đêm hoặc ít nhất là trong vài giờ.
• Rửa sạch lại với nước ấm.

Nha đam 

Nha đam có tác dụng làm dịu da, giảm viêm và giúp kích ứng.

Nguyên liệu: Lá nha đam tươi.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch lá nha đam, cắt bỏ viền gai hai bên.
• Cắt lá thành từng khúc, sau đó bóc lớp vỏ bên ngoài để lấy phần gel bên trong.
• Thoa gel nha đam lên vùng da bị vảy nến.
• Để gel khô tự nhiên trong 20-30 phút.
• Rửa sạch lại với nước ấm.

Cây lá lốt

Lá lốt có tính kháng viêm và giảm ngứa, giúp làm dịu da bị vảy nến.

Nguyên liệu: Lá lốt.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch lá lốt và đun sôi với nước trong khoảng 10-15 phút.
• Để nước nguội đến nhiệt độ ấm.
• Dùng nước lá lốt rửa vùng da bị vảy nến hàng ngày.

Nghệ

Nghệ có tác dụng chống viêm và làm lành vết thương, giúp giảm triệu chứng vảy nến.

Nguyên liệu: Bột nghệ, dầu dừa hoặc nước.

Cách thực hiện:

• Trộn bột nghệ với dầu dừa hoặc nước để tạo thành hỗn hợp sệt.
• Thoa hỗn hợp nghệ và dầu dừa lên vùng da bị vảy nến.
• Để hỗn hợp khô tự nhiên.
• Rửa sạch lại với nước ấm.

Mật ong

Mật ong có tính kháng khuẩn và dưỡng ẩm, giúp làm mềm da và giảm ngứa.

Nguyên liệu: Mật ong.

Cách thực hiện:

• Trộn mật ong với một ít nước ấm để tạo thành dung dịch lỏng.
• Thoa đều mật ong lên vùng da bị vảy nến.
• Massage trên da nhẹ nhàng trong vài phút.
• Để mật ong trên da trong khoảng 30-40 phút.
• Rửa sạch lại với nước ấm.

Thuốc Tây y

Điều trị vảy nến toàn thân bằng thuốc Tây y có thể bao gồm các loại thuốc bôi ngoài da, thuốc uống và các liệu pháp ánh sáng và sinh học. 

Dưới đây là một số loại thuốc Tây y phổ biến trong điều trị vảy nến toàn thân:

Thuốc bôi ngoài da 

• Corticosteroids: Là loại thuốc phổ biến nhất để điều trị vảy nến, giúp giảm viêm và ngứa. Các loại corticosteroids khác nhau có độ mạnh khác nhau, được sử dụng tùy theo mức độ nghiêm trọng của vảy nến.
• Vitamin D analogs (Calcipotriol, Calcitriol): Giúp làm chậm quá trình tăng sinh tế bào da, giảm viêm.
• Retinoids (Tazarotene): Là một dẫn xuất của vitamin A, giúp giảm viêm và làm chậm sự tăng trưởng của tế bào da.
• Calcineurin inhibitors (Tacrolimus, Pimecrolimus): Giúp giảm viêm và ngứa, thường được sử dụng cho các vùng da nhạy cảm như mặt và nếp gấp da.
• Salicylic acid: Giúp loại bỏ vảy và làm mềm da.
• Kem dưỡng ẩm: Giữ ẩm cho da, giảm ngứa và bong tróc.

Thuốc uống 

• Methotrexate: Ức chế hệ thống miễn dịch và giảm viêm. Thường được sử dụng cho các trường hợp vảy nến nặng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
• Cyclosporine: Ức chế hệ thống miễn dịch, giúp giảm viêm và triệu chứng vảy nến. Tuy nhiên, thuốc này có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng nên cần được theo dõi chặt chẽ.
• Acitretin: Là một loại retinoid uống, giúp làm chậm sự tăng trưởng của tế bào da và giảm viêm.
• Apremilast: Là một chất ức chế PDE4, giúp giảm viêm bằng cách điều chỉnh hệ thống miễn dịch.

Quang trị liệu:

• Tia UVB: Sử dụng ánh sáng UVB nhân tạo để làm chậm quá trình sản xuất tế bào da.
• PUVA: Kết hợp tia UVA nhân tạo với thuốc psoralen để tăng hiệu quả điều trị.

Liệu pháp sinh học:

• TNF-alpha inhibitors (Etanercept, Infliximab, Adalimumab): Nhắm vào yếu tố hoại tử khối u alpha (TNF-alpha), một protein gây viêm trong cơ thể.
• IL-12/23 inhibitors (Ustekinumab): Nhắm vào các cytokine IL-12 và IL-23, giúp giảm viêm và triệu chứng vảy nến.
• IL-17 inhibitors (Secukinumab, Ixekizumab): Nhắm vào cytokine IL-17, một yếu tố quan trọng trong quá trình viêm của vảy nến.
• IL-23 inhibitors (Guselkumab, Tildrakizumab, Risankizumab): Nhắm vào cytokine IL-23, giúp giảm viêm và triệu chứng vảy nến.

Phòng ngừa bệnh vảy nến 

Phòng bệnh vảy nến toàn thân đòi hỏi sự kết hợp giữa việc duy trì lối sống lành mạnh, tránh các yếu tố kích hoạt và quản lý stress. Một số biện pháp cụ thể:

• Chế độ ăn uống: Ăn uống cân bằng, bao gồm nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn protein lành mạnh. Hạn chế sử dụng đường, muối và các thực phẩm chế biến sẵn.
• Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục giúp tăng cường tuần hoàn máu và tăng cường hệ miễn dịch. Chọn các hoạt động như đi bộ, bơi lội, yoga hoặc bất kỳ hoạt động thể dục nào bạn yêu thích.
• Kỹ thuật thư giãn: Thực hành thiền, yoga, hít thở sâu và các kỹ thuật thư giãn khác để giảm căng thẳng. Dành thời gian cho sở thích và các hoạt động giải trí để giảm áp lực công việc và cuộc sống.
• Dưỡng ẩm: Sử dụng kem dưỡng ẩm đều đặn mỗi ngày để giữ cho da không bị khô, đặc biệt là trong những tháng mùa đông. Chọn các sản phẩm chăm sóc da không chứa hương liệu, không gây kích ứng để tránh làm tổn thương da.
• Không hút thuốc, uống rượu bia: Hút thuốc lá có thể làm nặng thêm triệu chứng vảy nến và tăng nguy cơ mắc bệnh. Trong khi đó, uống rượu có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng và giảm hiệu quả của thuốc điều trị.
• Tránh chấn thương da: Tránh gãi, cạo, hoặc bất kỳ hoạt động nào có thể gây tổn thương cho da, như cắt móng tay không cẩn thận, cào gãi hoặc sử dụng các sản phẩm có tính ăn mòn.

Ngày nay với sự tiến bộ trong y học người bệnh có thể kiểm soát triệu chứng và giảm thiểu tác động của vảy nến toàn thân đến cuộc sống hàng ngày một cách hiệu quả. Điều quan trọng là bạn cần duy trì lối sống lành mạnh, tuân thủ các phương pháp điều trị và đến khám bác sĩ định kỳ để được thăm khám và tư vấn cụ thể.