Tràn dịch khớp cổ chân: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả nhất
Khớp cổ chân được cho là một trong những vị trí dễ bị tràn dịch nhất. Nguyên nhân là do khớp xương phải thường xuyên vận động và chịu toàn bộ trọng lượng cơ thể. Vậy, đâu là giải pháp điều trị tràn dịch khớp cổ chân hiệu quả nhất hiện nay?
Tràn dịch khớp cổ chân là tình trạng gì? Triệu chứng nhận biết
Dịch nhầy bên trong khớp là dịch được dùng để bôi trơn và nuôi dưỡng sụn khớp. Đối với người khỏe mạnh thì lượng dịch ở khớp tiết ra rất ít. Tuy nhiên khi khớp gặp chấn thương hoặc một số nguyên nhân bất thường khác dịch khớp sẽ tiết ra nhiều hơn và gây tràn dịch.
Dấu hiệu lâm sàng giúp nhận biết tình trạng tràn dịch khớp cổ chân là:
- Sưng tấy, phù nề: Lượng dịch khớp gia tăng bất thường khiến cho không gian khớp không đủ, dẫn tới sưng phồng ở vị trí khớp. Khi nhìn bằng mắt thường sẽ thấy bên khớp bị tràn dịch sưng to hơn so với bên còn lại.
- Đau nhức âm ỉ: Khi tràn dịch khớp, vị trí xung quanh sẽ bị đau nhức vô cùng khó chịu. Các cơn đau ban đầu chỉ đau nhói có thể hết nhanh chóng, nhưng để lâu đau kéo dài từ vài tiếng đến vài ngày.
- Hạn chế vận động: Khớp bị sưng tấy và đau nhức nên di chuyển, cử động khớp sẽ khó khăn hơn. Tình trạng bệnh nặng còn xuất hiện tình trạng cứng khớp, tê bì chân khiến người bệnh ngại hoạt động.
Tràn dịch khớp cổ chân không gây nguy hiểm trực tiếp đến tình mạng, tuy nhiên ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt và sức khỏe xương khớp. Do đó, người bệnh cần tìm hiểu rõ nguyên nhân và có giải pháp điều trị kịp thời.
Nguyên nhân dẫn đến tràn dịch cổ chân
Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tràn dịch ở khớp cổ chân là:
- Tuổi tác: Tuổi càng cao nguy cơ mắc các bệnh về xương khớp càng gia tăng. Vì theo quy trình lão hóa tự nhiên hệ thống xương sẽ dần kém đi, yếu đi, không còn chắc khỏe và phát sinh nhiều bệnh khác nhau. Đây cũng là nguyên nhân quan trong gây ra tình trạng tràn dịch ở các khớp, trong đó có khớp cổ chân.
- Chấn thương: Một số chấn thương như gãy xương, rách sụn chêm khớp gối, đứt các dây chằng khớp gối cũng là nguyên nhân khiến cho dịch khớp gia tăng và bị tràn ra ngoài.
- Nhiễm khuẩn hoặc mắc bệnh lý ở khớp cổ chân: Tràn dịch có thể do khớp nhiễm khuẩn hay mắc các bệnh lý viêm khớp, viêm khớp dạng thấp, bệnh gout, thoái hóa, viêm bao hoạt dịch, viêm màng hoạt dịch mãn tính, u khớp,…
- Bệnh béo phì: Tình trạng béo phì khiến khớp cổ chân phải chịu sức ép từ trọng lượng cơ thể, dẫn đến nhanh chóng bị suy yếu và thoái hóa, chức năng sụn khớp suy giảm. Từ đó khớp xương dễ bị chấn thương gây tràn dịch.
Cách điều trị tràn dịch khớp cổ chân
Theo các chuyên gia, tràn dịch khớp cổ chân không khó điều trị nhưng bệnh lâu ngày rất dễ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như thoái hóa khớp, cứng khớp khó vận động, nhiễm trùng hoặc phá hủy khớp,… Do đó, ngay từ khi có dấu hiệu tràn dịch, người bệnh không nên chủ quan mà cần áp dụng các biện pháp điều trị sau:
Điều trị tràn dịch khớp cổ chân bằng mẹo dân gian
Một số mẹo điều trị tràn dịch khớp đơn giản mà cực kỳ hiệu quả người bệnh có thể áp dụng ngay tại nhà là:
Chườm đá
Chườm đá được cho là biện pháp giảm đau an toàn, đơn giản, người bệnh có thể áp dụng ngay tại nhà. Phương pháp này giúp cải thiện cơn đau ở mức độ nhẹ, còn làm giảm hiện tượng sưng viêm khớp hiệu quả. Cách thực hiện đơn giản như sau:
- Lấy một ít đá bọc vào một tấm khăn sạch rồi chườm lên vị trí khớp bị tràn dịch.
- Thực hiện chườm đá mỗi ngày 2 – 3 lần, mỗi lần khoảng 10 phút sẽ làm giảm nhanh các triệu chứng bệnh.
Lưu ý: Nếu áp dụng cách này không làm giảm tình trạng sưng đau, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để thăm khám và điều trị trước khi bệnh trở nên nặng hơn.
Sử dụng củ đinh lăng
Củ đinh lăng thường được dân gian dùng để chữa thoái hóa đốt sống lưng, tràn dịch khớp, giúp phục hồi sức khỏe và chữa bệnh suy nhược thần kinh. Cách dùng củ đinh lăng chữa bệnh tràn dịch khớp gối thực hiện như sau:
- Lấy 50g củ đinh lăng tươi, rửa sạch rồi đem thái thành lát mỏng.
- Sau đó cho củ đinh lăng sắc với lượng nước vừa đủ, sắc đến khi nước cô đặc lại dùng để uống trong ngày.
- Mỗi ngày dùng 1 thang, kiên trì áp dụng trong khoảng 2 tuần các triệu chứng sưng, đau nhức sẽ giảm dần.
Sử dụng cây trinh nữ
Cây trinh nữ có tác dụng giảm đau, kháng viêm, an thần, ức chế dây thần kinh trung ương rất hiệu quả. Do đó, dân gian thường dùng làm bài thuốc chữa các chứng bệnh đau lưng, thoái hóa cột sống, mất ngủ, tràn dịch khớp,… Cách sử dụng cây trinh nữ điều trị tràn dịch khớp cổ chân như sau:
- Chuẩn bị 30g rễ cây trinh nữ cùng với 20g rễ bưởi bung, 20g rễ cúc tần, 10g rễ đinh lăng và 10g cam thảo.
- Đem sao nóng tất cả dược liệu đã chuẩn bị rồi sắc cùng 5 bát nước đến khi còn 3 bát thì tắt bếp.
- Chi nước thuốc uống 2 lần trong ngày vào sau các bữa ăn khoảng 30 phút. Áp dụng cách trị bệnh này khoảng 2 tuần thì bắt đầu có hiệu quả.
Điều trị tràn dịch bằng các biện pháp Tây y
Trước khi đưa ra các giải pháp điều trị, bác sĩ thường tiến hành thăm khám và chẩn đoán tình trạng bệnh. Bác sĩ thường thăm khám và chẩn đoán tình trạng bệnh bằng các cách sau:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ tiến hành quan sát để thấy phần khớp cổ chân có bị nóng, tấy đỏ hay sưng không,… Sau đó quan sát về khả năng vận động của khớp cổ chân rồi đưa ra kết luận bệnh ban đầu.
- Thực hiện các xét nghiệm: Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ xác định được chính xác nguyên nhân và tình trạng tràn dịch. Một số xét nghiệm giúp chẩn đoán chính xác tình trạng tràn dịch khớp cổ chân là:
- Siêu âm: Sử dụng sóng âm để biết mô xương và các mô liên kết ở khớp cổ chân ra sao. Từ hình ảnh thu được bác sĩ thấy rõ được tình trạng viêm khớp, gân, dây chằng.
- Chụp X-quang và chụp CT: Hình ảnh kết quả giúp bác sĩ phát hiện tình trạng rạn, nứt, gãy xương hoặc có khối u trong khớp hay không.
- Chụp MRI giúp xác định rõ trạng thái của mô mềm trong khớp.
- Phân tích dịch khớp: Dịch khớp cũng biểu hiện tình trạng sức khỏe xương khớp vì vậy: Nếu dịch màu trắng và nhớt giống như lòng trắng trứng thì là dịch khỏe mạnh. Nếu dịch có màu sắc và mùi thất thường thì chứng tỏ khớp xương đang gặp vấn đề, cần điều trị kịp thời.
Điều trị nội khoa
Sau khi thăm khám, bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân tràn dịch khớp gối sử dụng một trong các loại thuốc sau:
- Thuốc chống viêm không steroid: Tiêu biểu trong nhóm thuốc này là Ibuprofen, Naproxen, Diclofenac,… Nhóm thuốc này có tác dụng ức chế COX 1 và 2 giúp giảm hiện tượng viêm, từ đó cải thiện cơn đau, nóng rát và co cứng ở khớp. Các loại thuốc này ảnh hưởng rất lớn đến dạ dày, tá tràng, vì vậy người bệnh cần cân nhắc trước khi sử dụng.
- Thuốc chứa corticosteroid: Trường hợp bệnh nhân khớp sưng viêm nghiêm trọng thì tiêm corticosteroid là giải pháp tốt nhất. Nguyên nhân do nhóm thuốc này có khả năng chống viêm mạnh và giảm đau vô cùng hiệu quả. Tuy nhiên, tiêm corticosteroid có nguy cơ làm suy giảm hệ miễn dịch, gây tổn thương các khớp khỏe mạnh khác do đó cần kiểm soát chặt chẽ trong quá trình sử dụng.
- Kháng sinh: Kháng sinh có thể được chỉ định dùng qua đường tiêm hoặc đường uống tùy vào tình trạng của mỗi người bệnh. Các loại thuốc này có tác dụng chống nhiễm khuẩn, giảm đau rất tốt.
- Thuốc ức chế miễn dịch: Loại thuốc ức chế miễn dịch này có tác dụng cải thiện tràn dịch khớp do tình trạng tự miễn hoặc viêm khớp dạng thấp. Tùy vào tình trạng tràn dịch mà người bệnh được chỉ định sử dụng theo đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch.
Các loại thuốc trị tràn dịch khớp cổ chân kể trên đều để lại tác dụng phục cho cơ thể. Do đó, người bệnh không nên lạm dụng trong thời gian dài và cần áp dụng theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
Điều trị ngoại khoa
Điều trị ngoại khoa được chỉ định áp dụng khi các giải pháp khác không mang lại hiệu quả cao. Căn cứ vào triệu chứng và mức độ tổn thương vùng khớp các bác sĩ chỉ định áp dụng một trong 2 biện pháp sau:
- Chọc hút dịch khớp: Thủ thuật này được bác sĩ thực hiện bằng cách dùng kim tiêm để hút dịch nhầy dư thừa bên trong khớp. Đây được xem là giải pháp điều trị ngoại khoa ít xâm lấn và ít gây ra tác dụng phụ nhất. Tuy nhiên, chọc hút dịch khớp không thể điều trị dứt điểm căn nguyên của bệnh nên có tỷ lệ tái phát cao.
- Thay khớp cổ chân: Thay khớp hiện nay chưa thực sự phổ biến và được cho là giải pháp điều trị cuối cùng nếu khớp bị biến dạng nặng nề. Thủ thuật này sử dụng khớp nhân tạo để thay thế cơ quan bị tổn thương giúp người bệnh vận động và di chuyển bình thường trở lại. Tuy nhiên, khi thực hiện có thể xảy ra một số rủi ro và phải thực hiện nhiều lần do khớp nhân tạo chỉ có tuổi thọ từ 5 – 10 năm.
Sử dụng bài thuốc Đông y
Thuốc Đông y có ưu điểm giúp giảm tình trạng tràn dịch khớp cổ chân từ bên trong. Bên cạnh đó, sử dụng dược liệu tự nhiên nên người bệnh có thể áp dụng trong thời gian dài mà không lo tác dụng phụ như thuốc Tây y. Tuy nhiên, thuốc có tác dụng chậm, để mang lại hiệu quả cao người bệnh cần kiên trì, không nên điều trị với tâm lý nóng vội.
Một số bài thuốc Đông y giúp giảm nhanh tình trạng tràn dịch khớp người bệnh có thể tham khảo là:
Bài thuốc 1:
Sử dụng các loại dược liệu sau:
- Tần giao, đương quy, hoàng bá, ma hoàng, phòng phong và quế chi mỗi loại 12g
- Phong kỷ, uy linh tiên và ngưu tất mỗi loại 3g
- Độc hoạt, tri mẫu, tang chi, ý dĩ nhân, khương hoạt, thương truật và xích thược mỗi loại 8g
Cách thực hiện:
- Đem tất cả dược liệu đã chuẩn bị sao đến khi nóng để tăng dược tính.
- Sau đó sắc cùng với 1 lít nước đến khi thuốc cô đặc lại chỉ còn 1 chén thì chắt ra.
- Tiếp tục cho thêm 1 lít nước vào sắc lần 2 để lấy thêm 1 chén thuốc.
- Chia nước thuốc thu được uống ngày 2 lần vào sáng và tối và nên uống thuốc khi còn ấm vào sau bữa ăn 30 phút.
Để đạt hiệu quả cao, khi áp dụng bài thuốc này người bệnh cần kiên trì dùng hàng ngày. Bên cạnh đó cần kết hợp với chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý giúp khớp cổ chân nhanh chóng hồi phục.
Bài thuốc 2:
Sử dụng các dược liệu sau:
- Tang ký sinh, địa hoàng mỗi loại 20g
- Nhân sâm, đỗ trọng, độc hoạt, thổ phục linh, ngưu tất, phòng phong, thược dược, đương quy, xuyên khung, tần giao mỗi loại 12g
- Quế tâm, tế tân và chích thảo mỗi loại 4g
Cách thực hiện: Đem tất cả các dược liệu sắc chung với 5 chén nước đến khi chỉ còn 1 chén. Sau đó tiếp tục sắc lần 2 với 5 chén nước để lấy thêm 1 chén thuốc nữa. Chia phần thuốc sắc được uống ngày 2 lần sau khi ăn 30 phút. Nên uống thuốc khi còn ấm để có hiệu quả tốt nhất.
Sau một thời gian kiên trì sử dụng sẽ giải thiện các triệu chứng tràn dịch khớp gối nhanh chóng. Bên cạnh đó, bài thuốc này còn có tác dụng ích can thận, tiêu độc, thanh nhiệt giải độc và bồi bổ khí huyết.
Biện pháp ngăn ngừa tình trạng tràn dịch khớp cổ chân
Để ngăn ngừa tình trạng tràn dịch khớp ở cổ chân, cần thực hiện một số lưu ý sau:
- Duy trì cân nặng hợp lý, tránh tình trạng tăng cân, béo phì làm gia tăng áp lực lên khớp cổ chân và kích thích bao hoạt dịch sản sinh dịch nhầy.
- Cần thực hiện điều trị sớm tình trạng nhiễm khuẩn và các bệnh xương khớp như viêm khớp dạng thấp, tiểu đường, gout,…
- Cần hạn chế mang vác, lao động nặng hoặc di chuyển quá nhiều khiến khớp xương nhanh chóng bị lão hóa.
- Nên vận động nhẹ nhàng để khớp gối không bị cứng khớp, dính khớp và giúp khớp xương linh động hơn.
- Có chế độ ăn uống, sinh hoạt và làm việc khoa học để tăng sức đề kháng, tăng miễn dịch và giúp xương khớp khỏe mạnh hơn.
- Người bệnh cần thường xuyên thăm khám để kiểm soát tình trạng tràn dịch và có biện pháp xử lý kịp thời.
Tràn dịch khớp cổ chân có thể biến chứng làm giảm khả năng di chuyển hoặc gây bại liệt rất nguy hiểm. Do đó, khi khớp cổ chân có dấu hiệu sưng đau từ 3 ngày trở lên cần đến cơ sở y tế thăm khám và điều trị.
