Các Cách Chữa Thoát Vị Đĩa Đệm Cột Sống Thắt Lưng ? Ưu Nhược Điểm
Là một căn bệnh phổ biến, thoát vị đĩa đệm khiến nhiều người phải đối diện với những cơn đau nhức triền miên đặc biệt là tại vị trí thắt lưng. Có những cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng nào hiệu quả và an toàn?
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có chữa được không?
Bệnh lý thoát vị đĩa đệm là sự tổn thương của đệm giữa các đốt sống thắt lưng. Sự tổn thương này có thể dẫn đến rách, nứt, mòn bao xơ, khiến sụn khớp xương suy yếu gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt người bệnh. Thoát vị đĩa đệm tiến triển qua 4 cấp độ:
- Giai đoạn phình, lồi đĩa đệm
- Giai đoạn đĩa đệm bắt đầu có dấu hiệu sa
- Giai đoạn nhân nhầy thoát ra ngoài
- Giai đoạn thoát vị có mảnh rời (nhân nhầy tách ra khỏi khối đĩa đệm)
Với bệnh nhân ở giai đoạn đầu tiên, khả năng chữa khỏi rất cao nếu bệnh nhân tuân thủ đúng chỉ định của các bác sĩ. Tỷ lệ tái phát sau điều trị cũng khá thấp. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện kịp thời, bệnh chuyển biến qua những giai đoạn nặng hơn thì thời gian điều trị sẽ tăng lên và hiệu quả giảm xuống. Lúc này, khả năng tái phát sau điều trị cũng gia tăng đáng kể.
Yếu tố sinh hoạt, luyện tập và dinh dưỡng đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Đa số các trường hợp điều trị không dứt điểm là do những thói quen sinh hoạt của bệnh nhân gây nên. Vì thế, ngoài việc lựa chọn cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, người bệnh cần hết sức chủ động trong phòng ngừa tại nhà.
Các cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cần được tiến hành sớm ngay khi bệnh mới phát triển ở giai đoạn đầu. Bởi, thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng nếu không được điều trị tốt sẽ diễn tiến rất nhanh và gây biến chứng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và các cơ quan khác của cơ thể.
Có nhiều cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, dựa trên kết quả kiểm tra triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm, bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Theo đó, hiện nay có các phương pháp chữa bệnh phổ biến, được nhiều người lựa chọn sử dụng có thể kể đến như:
Thuốc điều trị thoát vị đĩa đệm thắt lưng
Thuốc Tây y chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có nhiều nhóm, được kê đơn tùy thuộc vào mức độ bệnh, nguyên nhân gây bệnh và thể trạng của mỗi bệnh nhân.
Nhóm thuốc giảm đau: Công dụng chính là giảm thiểu các cơn đau ở vùng thắt lưng do thoát vị đĩa đệm gây nên bằng ức chế trung tương thần kinh. Các loại thuốc giảm đau thường dùng nhất:
- Thuốc Paracetamol
- Paracetamol kết hợp Tramadol/ Codein
- Opiat và dẫn xuất
Nhóm thuốc chống viêm: Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng thường kèm theo sưng, viêm đau xung quanh vùng khớp. Vì thế trong phác đồ điều trị thoát vị đĩa đệm luôn được các bác sĩ chỉ định thuốc chống viêm kết hợp:
- Thuốc chống viêm không chứa steroid: Etoricoxib, Celecoxib, Piroxicam, Meloxicam, Diclofenac, gel bôi Diclofenac, gel bôi Profenid,…
- Thuốc chống viêm corticoid dùng tại chỗ: Methylprednisolone acetate, Hydrocortison acetat,…
Nhóm thuốc giãn cơ: Sử dụng nhằm hạn chế các tình trạng căng tức, co cứng ở các cơ bắp. Nhờ đó, hoạt động đứng lên ngồi xuống, xoay trở thắt lưng trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Các loại thuốc giãn cơ điển hình: Tolperisone, Eperisone,…
Nhóm thuốc giảm đau thần kinh: Khi bệnh chuyển biến nặng, thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng chèn ép lên các dây thần kinh tọa. Các cơn đau trở nên dữ dội hơn, không thực hiện được những cử động khớp cơ bản. Bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng:
- Thuốc Gabapentin
- Thuốc Pregabalin
- Các loại vitamin nhóm B
- Thuốc Mecobalamin
Thuốc điều trị thoát vị đĩa đệm tác dụng chậm: Những loại thuốc này có tác dụng ức chế hệ miễn dịch, ngăn chặn tình trạng tự miễn; tái tạo sụn khớp; giảm đau và kháng viêm tác dụng chậm:
- Thuốc Piascledine
- Thuốc ức chế IL1 (Diacerein)
- Chondroitin sulphate và Glucosamine sulfate
Phương pháp kéo nắn xương khớp – Chiropractic
Là một phương pháp khá mới và chưa được nhiều người biết đến, Chiropractic với ưu điểm là điều trị thoát vị đĩa đệm không cần can thiệp đến phẫu thuật, tiêm hay uống thuốc. Tiến hành điều trị, các bác sĩ sẽ dùng tay và thực hiện các kỹ thuật ấn, nắn để điều chỉnh các vị trí cột sống bị lệch; đẩy các đĩa đệm bị lệch khỏi chèn ép lên rễ thần kinh tủy sống.
Chiropractic được thực hiện dựa trên nguyên lý điều khiển của hệ thần kinh trung ương. Hệ thần kinh cột sống là một phần quan trọng của hệ thần kinh, có điểm khởi đầu là vị trí đốt sống dưới cổ kéo dài đến tận xương cùng. Sự sai lệch của các đốt sống, đặc biệt là đốt sống lưng khiến các dây thần kinh cột sống bị gián đoạn dẫn truyền tín hiệu. Điều này gây ra các bệnh lý liên quan và gây đau nhức, khó chịu.
Từ đó, Chiropractic sẽ được tiến hành để điều chỉnh những sự sai lệch này, cải thiện chức năng của hệ thần kinh cột sống. Từ đó kích thích cơ chế tự động hồi phục của cơ thể.
Phương pháp này tuy mới ở Việt Nam nhưng đã được công nhận tại các Mỹ và các quốc gia châu u về hiệu quả điều trị. Bên cạnh các kỹ thuật tay, một số thiết bị chuyên dụng khác cũng được sử dụng như: Máy kéo giãn cơ, hệ thống thiết bị BTL, hệ thống Chiropractic,…
Tuy là phương pháp an toàn, không gây ra những tác dụng phụ ngoài ý muốn như việc dùng thuốc hay phẫu thuật nhưng Chiropractic yêu cầu phải thực hiện bởi các bác sĩ có chuyên môn cao. Kỹ thuật Chiropractic không phải ai cũng có thể thực hiện, nếu nắn chỉnh không đúng vô tình lại khiến khớp bị lệch gây đau đớn hơn rất nhiều.
Cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bằng châm cứu
Châm cứu là hình thức sử dụng các dụng cụ kim, châm vào các huyệt đạo trên cơ thể để giảm thiểu các cơn đau ở đốt sống thắt lưng. Cơ chế này là do khi châm cứu, cơ thể sẽ tự động sản sinh ra steroid, một chất có tác dụng kích thích giải phóng endorphin giúp chống lại cơn đau. Phương pháp này được sử dụng trong những trường hợp thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có kèm theo các triệu chứng như sưng tấy, chuột rút.
Tác động kim lên các huyệt đạo sẽ giúp đả thông kinh mạch, hỗ trợ tuần hoàn lưu thông máu, máu được truyền đến các vùng bị tổn thương, nuôi dưỡng và phục hồi nhanh hơn. Thông thường phương pháp này sẽ được thực hiện kết hợp với các bài tập vật lý trị liệu, vừa giúp giảm đau, cải thiện tinh thần, ngủ ngon giấc,…
Một số hình thức châm cứu chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng điển hình:
- Điện châm
- Thủy châm
- Châm tinh dầu ngải cứu
- Châm cứu truyền thống
Mỗi hình thức châm cứu sẽ có những ưu nhược điểm và phù hợp với một nhóm đối tượng bệnh nhân riêng. Các bác sĩ sẽ chỉ định để bệnh nhân lựa chọn phương pháp dựa trên từng thể bệnh. Nhiều người còn lo ngại về mức độ an toàn của phương pháp châm cứu. Tuy nhiên, đây là một hình thức chữa bệnh có lịch sử trải qua hàng ngàn năm và cũng đã được y học hiện đại công nhận. Do vậy, bệnh nhân không nên quá lo lắng khi thực hiện phương pháp này.
Lưu ý, phương pháp châm cứu phải được thực hiện bằng các chuyên gia, bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý thực hiện tại nhà. Khi lựa chọn cơ sở châm cứu, người bệnh cũng cần đặc biệt lưu ý về tiêu chuẩn chất lượng, uy tín để thực hiện.
Cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bằng bài tập Yoga
Yoga là một bộ môn thể thao vận động gân cốt nhẹ nhàng nhưng mang lại những hiệu quả cực kỳ lớn. Hầu hết các bác sĩ đều khuyên bệnh nhân của mình thực hiện các bài tập yoga để giúp giãn cơ, dẻo dai xương khớp và cải thiện tinh thần rất tốt.
Dưới đây là một số bài bài tập Yoga cho bệnh nhân mắc thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể tự tập luyện tại nhà:
Bài tập bắc cầu: Hỗ trợ phục hồi những đĩa đệm thắt lưng bị tổn thương, kéo giãn các đốt sống lưng và cổ.
- Nằm ngửa, duỗi thẳng người trên sàn, hai tay đặt song song cơ thể
- Giữ nguyên đầu và hai tay, từ từ chống đầu gối lên, đẩy mông lên, hai bàn chân chống xuống sàn
- Giữ tư thế khoảng 30 – 40s rồi từ từ hạ mông và thân dưới xuống, trở lại tư thế ban đầu. Lặp lại 5 lần động tác.
Bài tập rắn hổ mang: Tác động trực tiếp đến tất cả các đốt xương cột sống, tập trung vào thắt lưng; giúp kéo dãn dây chằng, giúp xương dẻo dai hơn.
- Nằm sấp, duỗi thẳng người trên sàn, hai tay đặt ở tư thế thoải mái, khép hai chân
- Hai tay chống xuống đất ở vị trí cạnh vai, từ từ đẩy cao thân trên hướng lên
- Ngửa đầu ra phía sau, hai vai mở rộng, hít thở đều, giữ nguyên trong vòng 30s
- Từ từ hạ người xuống trở về vị trí ban đầu. Lặp lại động tác 5 lần.
Bài tập gập đầu gối: Tác động kéo giãn cột sống, giảm đau xương khớp, giảm triệu chứng do thoát vị đĩa đệm gây nên.
- Nằm ngửa, duỗi thẳng người trên sàn
- Từ từ co chân, gập đầu gối hướng về phía ngực, hai tay ôm đầu gối, uốn cong người
- Buông tay, từ từ duỗi chân thẳng, giữ nguyên tư thế thân trên không chạm lưng và gót chân xuống đất
- Lặp lại động tác gập chân 10 lần
Bài tập gập người: Động tác khá đơn giản nên người bệnh có thể tập ở bất cứ nơi đâu, có thể ngay trên giường trước khi đi ngủ.
- Nằm ngửa duỗi thẳng trên sàn
- Hai tay đặt sau gay, từ từ gập người về phía trước, cúi về phía hai chân, hai chân không nhấc khỏi mặt đất
- Lặp lại thao tác 10 – 15 lần
Điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bằng phẫu thuật
Phẫu thuật được chỉ định trong những trường hợp không có hiệu quả khi điều trị nội khoa trong một thời gian dài; dây thần kinh bị chèn ép cấp tính hoặc thoát vị đĩa đệm di trú, gây ra hiện tượng rách bao xơ.
Các phương pháp phẫu thuật thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bao gồm:
- Mổ hở hoặc sử dụng ống banh để mổ, nhằm gỡ dây thần kinh đang bị chèn ép bởi nhân thoát vị
- Mổ nội soi cột sống để loại bỏ nhân nhầy thoát vị
Quy trình phẫu thuật sẽ được tiến hành theo các bước (đối với mổ hở):
- Gây tê tủy sống hoặc gây mê hoàn toàn
- Chuẩn bị bệnh nhân nằm ở tư thế được bác sĩ chỉ định
- Sử dụng dung dịch sát trùng để sát trùng vị trí xác định mổ
- Sử dụng dụng cụ y tế rạch phần da tương ứng với vị trí thoát vị đĩa đệm
- Tiến hành bóc tách các cơ xung quanh cột sống, tùy thuộc vào tình trạng thoát vị mà bóc tách một hoặc hai bên
- Tiếp cận vị trí thoát bị bằng cách mở cửa sổ cung sau
- Tiến hành cắt dây chằng vàng
- Vén các rễ thần kinh và tiến hành loại bỏ nhân nhầy, thoát vị
- Thực hiện loại bỏ sạch sẽ thoát vị còn sót bằng dụng cụ bơm rửa
- Tiến hành đặt dẫn lưu vết mổ
- Khâu vết thương
Sau khi hoàn thiện phẫu thuật, bệnh nhân sẽ cần dùng nẹp và không cử động trong một thời gian nhất định. Sau đó, theo sự hướng dẫn của bác sĩ mà bệnh nhân tập luyện một số thao tác cử động lưng, hông để dần phục hồi chức năng.
Đối với mổ nội soi, các thao tác loại bỏ thoát vị sẽ được thực hiện thông qua một lỗ liên hợp. Phương pháp này hiện nay đã rất hiện đại, thực hiện được với một số ca bệnh thoát vị nặng. Mổ nội soi sẽ giúp người bệnh rút ngắn thời gian phục hồi hơn.
Lưu ý trong quá trình điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Một số lưu ý cho những bệnh nhân đang trong quá trình điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng như sau:
- Tăng cường bổ sung dưỡng chất: Dinh dưỡng luôn cần thiết trong điều trị bệnh và phục hồi chức năng. Đối với bệnh nhân thoát vị cột sống thắt lưng lại càng quan trọng. Những nhóm dinh dưỡng nên được ưu tiên trong giai đoạn này đó là: Chất đạm; thực phẩm giàu canxi, vitamin D, vitamin C, omega 3; thực phẩm có tính kháng viêm
- Sinh hoạt đúng tư thế: Những thói quen xấu khiến cột sống thắt lưng phải chịu áp lực lớn như cúi người quá lâu, nằm ngủ sai tư thế, mang vác vật nặng, tập luyện quá độ… cần được loại bỏ ngay lập tức.
- Kiểm soát cân nặng: Sức nặng của cơ thể khiến những người mắc chứng thừa cân, béo phì kéo dài thời gian điều trị bệnh. Hãy lưu ý thật kỹ điều này để luôn có ý thức trong kiểm soát cân nặng ở mức cho phép.
- Thích nghi lành mạnh với công việc: Nếu công việc đặc thù của bạn tác động nhiều đến khớp xương cột sống thắt lưng hãy làm việc điều độ, không nên quá sức. Sau khi làm việc nên tập một vài bài tập nhẹ nhàng để cân bằng lại sự dẻo dai của xương khớp.
Với những cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng trên đây chắc hẳn các bệnh nhân thoát vị đã có những thông tin cơ bản về phương pháp điều trị bệnh lý đang mắc phải. Đừng quên tìm gặp các bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và chỉ định phù hợp nhất.
