Bệnh Trĩ

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CK2 Thầy thuốc ưu tú, Bác sĩ CKII Lê Phương

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Bệnh trĩ là sự hình thành của các búi trĩ tại trực tràng – hậu môn. Do vị trí phát bệnh khá nhạy cảm nên đã khiến người bệnh cảm thấy e ngại trong việc thăm khám và điều trị. Việc âm thầm chịu đựng triệu chứng của bệnh trong thời gian dài mà không tiến hành can thiệp chuyên khoa đã khiến bệnh trở nặng, có nguy cơ phát sinh biến chứng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Theo dõi bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh trĩ, nguyên nhân gây ra bệnh, dấu hiệu nhận biết cũng như cách điều trị hiệu quả.

Bệnh trĩ là gì? Phân loại trĩ

Bệnh trĩ là thuật ngữ chuyên khoa dùng để chỉ hiện tượng tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng bị phình giãn quá mức, gây cản trở quá trình lưu thông máu và hình thành nên các búi trĩ. Bệnh trĩ còn có tên gọi dân gian là lòi dom, bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào nhưng thường gặp nhất là người trưởng thành và người cao tuổi. Ở nước ta, bệnh trĩ gây ảnh hưởng từ 30 – 35% dân số. Đây là bệnh lý về hậu môn – trực tràng xảy ra khá phổ biến và đang có dấu hiệu ngày càng gia tăng. Bệnh trĩ được y khoa chia thành nhiều loại khác nhau dựa vào vị trí hình thành của búi trĩ và mức độ phát triển của búi trĩ. Cụ thể là:– Phân loại theo vị trí hình thành búi trĩ:

• Trĩ nội: Búi trĩ hình thành ở trên đường lược và được niêm mạc tuyến trực tràng bao phủ. Do trĩ nội nằm ở sâu bên trong ống trực tràng nên rất khó nhận biết khi mới phát triển ở giai đoạn đầu.
• Trĩ ngoại: Búi trĩ được hình thành bên dưới đường lược. Do búi trĩ nằm gần bên ngoài ống hậu môn nên rất dễ nhận biết ngay cả khi bệnh đang trong giai đoạn mới khởi phát.
• Trĩ hỗn hợp: Búi trĩ hình thành ở cả bên trên và bên dưới của đường lược, hay còn được gọi là có cả sự xuất hiện của trĩ nội lẫn trĩ ngoại.

– Phân loại theo mức độ phát triển của búi trĩ:

• Trĩ độ 1: Búi trĩ mới hình thành, nằm hoàn toàn bên trong ống trực tràng nên chưa gây ảnh hưởng gì lớn. Nếu người bệnh lao động nặng hoặc rặn khi đi đại tiện, búi trĩ sẽ xuất hiện thập thò chứ chưa lòi ra ngoài hậu môn.
• Trĩ độ 2: Búi trĩ đã phát triển với kích thước lớn và lòi hẳn ra ngoài mỗi khi rặn đại tiện. Tuy nhiên, sau đó búi trĩ vẫn có thể co lại vào trong mà không cần tác động ngoại lực đẩy vào.
• Trĩ độ 3: Búi trĩ phát triển lớn và lòi hẳn ra bên ngoài khi đi đại tiện hoặc lao động nặng. Lúc này, chúng không thể tự thụt vào trong mà người bệnh phải dùng tay đẩy vào. Khi bệnh đã tiến triển sang độ 3 sẽ gây chảy máu kéo dài và dẫn đến thiếu máu.
• Trĩ độ 4: Búi trĩ bị ứ máu, phình to và hình thành nên các búi trĩ phụ. Lúc này búi trĩ đã sa hoàn toàn ra ngoài, không thể đẩy vào trong và có nguy cơ phát sinh biến chứng.

Bệnh trĩ nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ làm tăng khả năng điều trị khỏi. Nếu để bệnh chuyển biến nặng sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, làm suy giảm chất lượng cuộc sống và phát sinh biến chứng. Vì thế, bạn cần đặc biệt chú ý đến tình trạng sức khỏe của bản thân để sớm phát hiện ra bệnh và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Nguyên nhân gây ra bệnh trĩ

Nguyên nhân chính gây ra bệnh trĩ đó là do sự phình giãn tĩnh mạch ở thành hậu môn và trực tràng trong thời gian dài. Điều này đã khiến cho hoạt động của tĩnh mạch bị suy yếu, gây ứ đọng máu và hình thành nên các búi trĩ. Các yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh bạn cần lưu ý là:

• Thói quen ăn uống: Ăn uống thiếu chất xơ là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh trĩ. Chất xơ có tác dụng làm mềm phân và giúp việc đi đại tiện diễn ra thuận lợi hơn. Nếu cơ thể không được bổ sung đầy đủ chất xơ sẽ khiến phân bị cứng và gây ra bón kéo dài. Tình trạng này đã gây áp lực lên hệ thống tĩnh mạch xung quanh hậu môn, lâu dần hình thành nên bệnh trĩ. Ngoài ra, bệnh trĩ cũng có thể khởi phát nếu bạn có thói quen ăn đồ ăn cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ,…
• Tính chất công việc: Trĩ là bệnh lý rất dễ khởi phát ở những người có tính chất công việc thường xuyên ngồi một chỗ và ít vận động như nhân viên văn phòng, tái xế xe đường dài, thợ may,… Ngồi một chỗ quá lâu cũng sẽ tạo áp lực lên hậu môn và tĩnh mạch, ảnh hưởng đến quá trình tuần hoàn máu. Theo thời gian tĩnh mạch sẽ bị giãn ra, ứ huyết và hình thành nên búi trĩ.
• Bị rối loạn tiêu hóa: Rối loạn tiêu hóa với các triệu chứng táo bón hoặc tiêu chảy diễn ra kéo dài cũng sẽ gây áp lực lên hệ thống tĩnh mạch tại hậu môn. Lâu dần sẽ tạo điều kiện cho búi trĩ hình thành và phát triển.
• Nguyên nhân khác: Ngoài ra, bệnh trĩ cũng có thể xảy ra do tác động của yếu tố di truyền, thừa cân béo phì, lười vận động, căng thẳng kéo dài, ảnh hưởng của giai đoạn sinh lý, bệnh lý chuyển hóa (gout và tiểu đường), do mang thai và sinh con, xuất hiện khối u ở trực tràng hoặc tử cung, quan hệ tình dục bằng đường hậu môn,…

Dấu hiệu nhận biết bệnh trĩ

Thông thường, bệnh trĩ rất khó nhận biết khi mới phát triển ở giai đoạn đầu do có dấu hiệu không rõ ràng. Chỉ đến khi bệnh chuyển biến nặng, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe bạn mới thăm khám và phát hiện ra bệnh. Ngay khi thấy cơ thể có các dấu hiệu sau đây, tốt nhất bạn nên thăm khám chuyên khoa để được xác định bệnh lý:

Đại tiện ra máu là triệu chứng đặc trưng của bệnh trĩ và dễ nhận biết nhất

– Đại tiện ra máu: Đây là triệu chứng thường gặp của bệnh và dễ nhận biết nhất. Màu sắc của máu do trĩ là màu đỏ tươi, bạn cần quan sát kỹ để phân biệt với bệnh ung thư trực tràng hay chảy máu dạ dày. Máu có thể lẫn trong phân, thấm vào giấy vệ sinh hoặc chảy trực tiếp vào bồn cầu. Ở trường hợp nặng máu có thể chảy thành giọt, bắn thành tia, thậm chí là chảy máu ngay cả khi ngồi xổm– Ngứa ngáy hậu môn: Khi bị trĩ, lớp niêm mạc trực tràng sẽ tiết nhiều dịch nhầy hơn gây ngứa ngáy kèm theo mùi hôi rất khó chịu. Người bệnh không được dùng tay cào gãi để tránh bị nhiễm trùng hậu môn.– Xuất hiện búi trĩ ở trên hoặc dưới ống hậu môn: Khi dùng tay sờ vào hậu môn bạn sẽ cảm thấy có một khối mềm nhô lên hậu môn. Ở trường hợp nhẹ chỉ gây cho người bệnh cảm giác cộm như có dị vật trong hậu môn nhưng không đau. Chỉ đến khi búi trĩ bị nứt hoặc gây bít tắc hậu môn mới khiến người bệnh có cảm giác đau rát.– Búi trĩ sa ra ngoài: Khi người bệnh đi đại tiện, nếu rặn mạnh để đào thải phân ra bên ngoài thì búi trĩ cũng có thể theo đó sa ra bên ngoài. Trường hợp bệnh chỉ diễn ra với mức độ không nhẹ thì chúng có thể tự thụt vào trong. Nhưng nếu sa búi trĩ đã diễn ra với mức độ nặng thì không thể đẩy vào trong, ngay cả khi dùng tay tác động vào.Cần nhanh chóng đến bệnh viện thăm khám nếu có các dấu hiệu sau đây:

• Đau rát và ngứa ngáy dữ dội ở hậu môn, tình trạng này trở nên ngày càng nghiêm trọng hơn.
• Búi trĩ đã sa ra bên ngoài hậu môn gây ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt hàng ngày.
• Máu chảy ra nhiều mỗi khi đi đại tiện.

Bệnh trĩ có nguy hiểm không?

Bacvs sĩ chuyên khoa cho biết, các triệu chứng của bệnh khiến người bệnh gặp nhiều phiền toái trong đời sống sinh hoạt hàng ngày nhưng không đe dọa đến tính mạng. Nhưng nếu để bệnh diễn ra kéo dài sẽ dần chuyển biến nặng và phát sinh ra nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Cụ thể là:

• Thiếu máu: Ở trường hợp trĩ nặng sẽ phải đối mặt với tình trạng máu chảy thành tia mỗi khi đi đại tiện. Nếu người bệnh không có biện pháp xử lý đúng cách sẽ khiến cơ thể bị thiếu máu trầm trọng và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
• Rối loạn chức năng cơ thắt: Búi trĩ phát triển lớn cũng đã gây ảnh hưởng đến hoạt động của hậu môn. Lúc này, chức năng cơ thắt sẽ bị rối loạn khiến việc đào thải phân ra bên ngoài diễn ra khó khăn hơn rất nhiều.

• Nghẹt búi trĩ: Khi búi trĩ phát triển quá lớn sẽ gây tắc nghẽn và cản trở đến quá trình lưu thông máu diễn ra tại cơ quan này. Lúc này, người bệnh sẽ cảm thấy đau đớn mỗi khi búi trĩ bị va chạm khiến việc đi lại trở nên khó khăn hơn rất nhiều.
• Hoại tử búi trĩ: Khi bị trĩ, hậu môn luôn tiết ra dịch nhầy khiến cơ quan này luôn ở trạng thái ẩm ướt. Đây là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi và phát triển. Ở trường hợp búi trĩ có kích thước lớn nếu không được chăm sóc đúng cách sẽ vỡ ra, vi khuẩn sẽ tấn công gây hại và dẫn đến hoại tử.
• Gây ra bệnh phụ khoa ở nữ giới: Hậu môn và âm đạo là hai cơ quan nằm gần nhau. Nếu hậu môn bị nhiễm trùng sẽ có nguy cơ phát triển lan rộng sang âm đạo và gây ra các bệnh lý phụ khoa.
• Gây ra các bệnh lý tại hậu môn – trực tràng: Bệnh trĩ nếu không được xử lý đúng cách và kịp thời còn làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như áp xe hậu môn, ung thư trực tràng,…

Khi bệnh trĩ đã phát sinh biến chứng nghĩa là bệnh đã chuyển biến nặng và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Lúc này việc điều trị bệnh đã trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Ở trường hợp này, người bệnh cần nhanh chóng thăm khám và điều trị chuyên khoa, tuyệt đối không được chủ quan vì bệnh có thể đe dọa đến tính mạng.

Các phương pháp điều trị bệnh trĩ

Các triệu chứng của bệnh trĩ khá giống với xuất huyết tiêu hóa hoặc ung thư trực tràng. Nếu thấy bản thân có các dấu hiệu ở trên, bạn nên thăm khám chuyên khoa để xác định chính xác bệnh lý. Lúc này, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng về triệu chứng cơ năng và hỏi bệnh nhân về tiền sử bệnh lý. Sau đó, yêu cầu người bệnh thực hiện nội soi để xác định chân búi trĩ và chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác.Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp cụ thể. Dưới đây là các phương pháp điều trị bệnh trĩ được áp dụng phổ biến hiện nay bạn có thể tham khảo:

Chữa bệnh trĩ bằng Tây y

Dùng thuốc Tây y chữa bệnh trĩ có tác dụng giảm áp lực lên hệ thống tĩnh mạch tại trực tràng, cải thiện các triệu chứng của bệnh và ngăn ngừa bệnh chuyển biến nặng phát sinh biến chứng. Dưới đây là các loại thuốc thường được bác sĩ kê đơn điều trị bệnh trĩ bạn có thể tham khảo:

• Thuốc điều hòa nhu động ruột: Thuốc có tác dụng ngăn chặn tình trạng tiêu chảy hoặc táo bón để tránh gây áp lực lên hậu môn – trực tràng.
• Thuốc mỡ và đặt hậu môn: (Proctolog, Titanoreine, Hemorrhostop,…) Thành phần dược tính trong các loại thuốc này có khả năng giảm viêm, làm mềm phân và giúp việc đào thải phân ra bên ngoài diễn ra dễ dàng hơn.
• Thuốc chống viêm: Thường được sử dụng là NSAID với công dụng chính là kháng viêm giúp giảm nhẹ triệu chứng phù nề và đau nhức tại búi trĩ. Loại thuốc này chống chỉ định đối với những người có tiền sử viêm loét dạ dày hoặc xuất huyết tiêu hóa.
• Thuốc làm bền thành mạch: Được dùng phổ biến là Daflon, Hesperidin, Disomine,… Công dụng chính của nhóm thuốc này là làm bền thành mạch máu, ngăn chặn hiện tượng ứ máu và sự gia tăng kích thước của búi trĩ. Đồng thời, thuốc bền mạch còn có tác dụng phòng ngừa biến chứng vỡ búi trĩ đối với những trường hợp búi trĩ có kích thước to.
• Kháng sinh: Kháng sinh được kê đơn điều trị đối với những trường hợp bị viêm nhiễm hậu môn. Thành phần dược tính trong kháng sinh sẽ tiêu diệt vi khuẩn có hại tại hậu môn và phòng ngừa nguy cơ hoại tử.

Dùng thuốc Tây y trị bệnh mang lại hiệu quả khá tốt đối với những trường hợp trĩ ở cấp độ nhẹ 1 và 2. Nếu bệnh đã chuyển biến nặng thì kết quả mang lại rất hạn chế. Trong quá trình dùng thuốc Tây chữa bệnh, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa để tránh phát sinh tác dụng phụ gây hại đến sức khỏe.

Thủ thuật xâm lấn

Trường hợp không đáp ứng điều trị tốt với phương pháp nội khoa sẽ được chỉ định thực hiện các thủ thuật xâm lấn. Phương pháp này có thể áp dụng đối với những trường hợp trĩ cấp độ 1, 2 và 3. Thống kê y khoa cho thấy, hầu hết các trường hợp bị trĩ đều lựa chọn điều trị bằng phương pháp này. Dưới đây là các thủ thuật can thiệp xâm lấn điều trị bệnh trĩ bạn có thể tham khảo:+ Chích xơ hóa búi trĩ: Bác sĩ sẽ dùng dung dịch Aetoxisclerol hoặc Kinura để tiêm trực tiếp vào trong búi trĩ giúp kích thích phản ứng xơ hóa và ép chặt hệ thống mạch máu bên trong búi trĩ. Từ đó, triệu chứng chảy máu hậu môn và sa búi trĩ sẽ thuyên giảm đáng kể.+ Áp lạnh búi trĩ: Sử dụng nitơ lỏng có nhiệt độ khoảng -196 độ C để áp trực tiếp vào búi trĩ. Nhiệt độ lạnh sẽ khiến búi trĩ bị hóa băng, hoại tử và dần teo lại. Đồng thời, áp lạnh còn có tác dụng gây tê tạm thời giúp giảm nhanh các triệu chứng của bệnh như đau rát, sưng viêm,…

+ Chiếu tia hồng ngoại: Tia hồng ngoại cũng có thể được ứng dụng trong y khoa để điều trị bệnh trĩ. Chúng thường được dùng để chiếu trực tiếp vào búi trĩ làm đông chúng và ngăn chặn tuần hoàn máu đến búi trĩ. Lâu dần, triệu chứng của bệnh sẽ được cải thiện và búi trĩ cũng dần thu nhỏ kích thước.+ Thắt búi trĩ bằng vòng cao su: Thắt búi trĩ có tác dụng ngăn chặn lưu thông máu đến búi trĩ và gây thiếu máu cục bộ. Theo thời gian búi trĩ sẽ dần bị hoại tử và rụng đi. Phương pháp này được tiến hành bằng cách dùng máy hút chuyên dụng để đặt vòng cao su vào trong chân búi trĩ và thắt chặt chúng lại. Để làm tăng hiệu quả mang lại, bác sĩ sẽ tư vấn người bệnh thực hiện kết hợp với phương pháp áp lạnh hoặc chích xơ hóa.+ Nong giãn hậu môn: Thủ thuật này chỉ được áp dụng đối với trường hợp trĩ cấp độ 1 hoặc 2. Lúc này, bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ chuyên khoa để nong giãn không gian ống hậu môn, tránh gây ma sát lên búi trĩ mỗi khi vận động và đại tiện.Các thủ thuật xâm lấn điều trị bệnh trĩ có ưu điểm là thực hiện nhanh gọn, ít gây đau đớn cho người bệnh, mang lại hiệu quả nhanh chóng và không ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, phương pháp trị bệnh này cũng có tồn tại nhược điểm là chỉ thích hợp áp dụng đối với trường hợp nhẹ và có nguy cơ tái phát bệnh cao. Với những trường hợp trĩ nặng, sa ra bên ngoài và trĩ vòng thì không thể tiến hành điều trị bằng các thủ thuật này.

Phẫu thuật cắt búi trĩ

Có khoảng 10 – 20% trường hợp bị trĩ phải tiến hành điều trị bằng phương pháp can thiệp ngoại khoa. Phẫu thuật thường được chỉ định thực hiện đối với những trường hợp trĩ vòng, chảy máu kéo dài gây thiếu máu, búi trĩ bị nghẹt có nguy cơ hoại tử, gây ra các bệnh lý về hậu môn trực tràng khác,… Hiện nay, có 2 loại phẫu thuật điều trị bệnh trĩ trong y khoa là:

• Phẫu thuật cắt từng búi trĩ (cắt trĩ dưới niêm mạc, cắt trĩ khâu kín và phẫu thuật Milligan)
• Phẫu thuật cắt toàn bộ vòng trĩ (cắt bỏ toàn bộ trĩ vòng với dụng cụ tự taoh và phẫu thuật Whitehead)

Sau phẫu thuật, người bệnh phải tiến hành chăm sóc sức khỏe đúng cách để vết thương nhanh phục hồi. Đồng thời, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh cho người bệnh sử dụng để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng. Sau khi bệnh đã được cải thiện dứt điểm, người bệnh cũng nên duy trì thói quen sinh hoạt và ăn uống tích cực để phòng ngừa tái phát bệnh trở lại.

Những điều cần lưu ý khi bị trĩ

Bên cạnh việc thực hiện điều trị theo phác đồ của bác sĩ chuyên khoa, người bệnh cũng cần phải loại bỏ hết các thói quen xấu để tránh làm gia tăng kích thước búi trĩ và khiến bệnh nhanh chóng chuyển biến xấu. Dưới đây là những điều cần lưu ý khi bị trĩ người bệnh cần phải nắm rõ:

• Điều chỉnh lại thói quen ăn uống hàng ngày phù hợp với tình trạng bệnh của bản thân. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi và ngũ cốc để bổ sung thêm chất xơ, vitamin và khoáng chất cho cơ thể.
• Tránh sử dụng các loại thực phẩm dễ gây áp lực lên hệ tiêu hóa và làm gia tăng nguy cơ bị táo bón. Cụ thể là đồ ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, đồ ăn thô cứng,…
• Uống đủ 2 lít nước/ngày giúp điều hòa nhu động ruột và ngăn ngừa táo bón. Người bệnh có thể uống nước lọc, nước ép trái cây, nước canh,… Nói không với đồ uống có cồn, nước ngọt có gas, nước uống giải khát công nghiệp,…
• Nên ngâm rửa hậu môn bằng nước ấm sau khi đi đại tiện giúp giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh. Đồng thời, cách này còn có tác dụng giảm nguy cơ viêm nhiễm và các bệnh lý về hậu môn – trực tràng khác.
• Lên kế hoạch giảm cân khoa học nếu đang trong tình trạng thừa cân béo phì. Có các biện pháp kiểm soát căng thẳng để ngăn ngừa bệnh trĩ chuyển biến nặng. Tránh vận động mạnh hoặc làm việc quá sức.
• Dành từ 30 – 45 phút mỗi ngày để vận động thể chất giúp nâng cao sức khỏe, hỗ trợ điều hòa nhu động ruột và kiểm soát cân nặng. Nên ưu tiên các bộ môn thể thao nhẹ nhàng như bơi lội, đi bộ, tập yoga,… để tránh gây áp lực lên hậu môn.

Trĩ là bệnh lý về hậu môn – trực tràng xảy ra ngày càng phổ biến do ảnh hưởng bởi thói quen ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học của mọi người. Khi có các dấu hiệu của bệnh bạn nên thăm khám và can thiệp đúng cách ngay từ sớm. Điều trị đúng cách nếu bệnh đang ở giai đoạn nhẹ sẽ giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao khả năng điều trị khỏi và giảm nhẹ rủi ro. Ngược lại, nếu bệnh đã chuyển biến nặng sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, gây khó khăn cho việc điều trị và gia tăng nguy cơ phát sinh biến chứng.