Nổi Mề Đay

Đặt lịch hẹn

×

Lương Y Bác sĩ Bùi Thị Thu Hằng

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Nổi mề đay, còn được gọi là mày đay, là một vấn đề da liên quan đến tình trạng viêm da dễ gặp phổ biến. Thường có triệu chứng mẩn đỏ, ngứa, và da bong tróc. Bệnh nổi mề đay có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, từ trẻ sơ sinh đến người lớn, và có thể xảy ra ở bất kỳ vùng nào trên cơ thể. Những nốt mề đay có thể xuất hiện ở một khu vực da nhất định như tay, chân, mặt, bụng, lưng hay nổi khắp toàn thân. Nếu nghĩ căn bệnh này là bình thường, không gây ra quá nhiều hiểm họa cho người bệnh thì bạn đã thực sự nhầm lẫn. 

Nổi mề đay là gì? Bệnh có lây không?

Y học hiện đại xác định nổi mề đay hay còn được gọi là nổi mày đay là tình trạng trên da xuất hiện những nốt bất thường, có màu sắc và hình dáng khác biệt với các vùng da không bị ảnh hưởng kèm cảm giác ngứa ngáy đặc trưng.

Những nốt mề đay ban đầu có thể xuất hiện ở một vùng da nhỏ sau đó lan rộng ra khắp toàn cơ thể nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Theo các số liệu thống kê, cứ 100 người thì có 15-20 người mắc bệnh và khả năng tái phát nhiều lần trong suốt cuộc đời. Đặc biệt đối tượng phụ nữ và người thuộc nhóm tuổi từ 20-40 là có nguy cơ nổi mề đay cao hơn.

Vậy nổi mề đay có lây không? Theo Thầy thuốc ưu tú, Bác sĩ Lê Thị Phương – Giám đốc chuyên môn Trung tâm Thừa kế và Ứng dụng Đông y Việt Nam, mề đay có 2 dạng chính là cấp tính và mãn tính. Bệnh không có khả năng lây nhiễm từ người bị bệnh sang người khỏe mạnh tuy nhiên yếu tố di truyền có thể tác động tới nguy cơ mắc bệnh.

Cụ thể, nếu trong gia đình bạn có người thân đã mắc mề đay, đặc biệt là những người có huyết thống gần gũi như ông, bà, bố, mẹ, anh, chị, em thì khả năng mắc bệnh này của bạn sẽ cao hơn so với những người bình thường.

Những vị trí nổi mề đay và đối tượng dễ mắc bệnh

Mề đay xuất hiện ngoài da, trung bình diện tích da trên cơ thể con người là khoảng 2m2. Như vậy mề đay có thể nổi lên ở bất cứ đâu trong 2m2 này. Tuy nhiên, một số vị trí thường xuất hiện triệu chứng bệnh như:

• Nổi mề đay ở mặt: Các nốt mề đay xuất hiện rải rác hoặc dày đặc trên mặt khiến người bệnh hoàn toàn mất tự tin trong giao tiếp hàng ngày. 
• Nổi mề đay ở mông: Vùng mông hay tiếp xúc, cọ sát nên nếu mề đay xuất hiện ở đây, người bệnh sẽ càng khó chịu.
• Nổi mề đay ở chân: Mề đay đặc biệt hay nổi lên ở vùng bắp chân, chạy dọc theo ống chân.
• Nổi mề đay ở tay: Tay cũng là một vị trí mà mề đay thường xuất hiện.
• Nổi mề đay ở cổ: Khi mề đay nổi lên ở các nếp gấp ở cổ, cảm giác ngứa ngáy, khó chịu sẽ càng tăng cao.

Thậm chí mề đay không xuất hiện đơn lẻ tại một khu vực trên cơ thể mà nhiều người phải đối mặt với tình trạng nổi mề đay khắp người, nổi mề đay toàn thân.

Dựa trên các số liệu thống kê, vì một số nguyên nhân mà những đối tượng dưới đây thuộc nhóm dễ mắc bệnh nhất:

• Nổi mề đay ở trẻ em: Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ còn non yếu, chưa hoàn thiện như của người lớn nên cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi các tác nhân bên ngoài.
• Nổi mề đay khi mang thai: Khi mang thai, cơ thể của chị em phải trải qua hàng loạt thay đổi, đặc biệt là những thay đổi về nội tiết tố. Đây chính là nguyên nhân chủ yếu khiến chị em dễ bị mẩn ngứa. 

• Mề đay sau sinh: Sau quá trình sinh nở, cơ thể phụ nữ mất nhiều sức lực, không thể phục hồi ngay nên dễ dàng bị các tác động từ môi trường, thực phẩm hay thời tiết ảnh hưởng gây bệnh.

Bác sĩ Lê Thị Phương cho biết: “Ai cũng có khả năng bị nổi mề đay nhưng trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và sau sinh là những đối tượng dễ mắc nhất vì những đối tượng này đều có hệ miễn dịch đang bị suy yếu, cơ thể dễ suy nhược, rối loạn”.

Triệu chứng nổi mề đay điển hình

Nhằm tránh sự nhận biết nhầm lẫn triệu chứng nổi mề đay dẫn tới phán đoán sai tình hình từ đó điều trị không hiệu quả, bạn cần ghi nhớ những biểu hiện dưới đây.

• Nổi mẩn đỏ phát ban: Dấu hiệu nổi mề đay khá dễ nhận biết, theo đó trên da nổi lên hàng loạt nốt ban có màu đỏ hoặc trắng là biểu hiện khá đặc trưng.
• Kích thước các nốt mề đay: Nốt mề đay có thể có màu đỏ hoặc trắng và cũng có thể có nhiều kích thước lớn, nhỏ khác nhau. Theo đó, mề đay nhìn qua giống như vết muỗi đốt, dài như vết lằn hoặc chằng chịt như màng nhện.

• Cảm giác ngứa ngáy: Đây chính là một dấu hiệu đặc trưng nhất của căn bệnh này. Tại các khu vực da xuất hiện mày đay, người bệnh sẽ cảm thấy ngứa ngáy điên cuồng. Cơn ngứa đặc biệt xuất hiện vào ban đêm, vị trí ngứa phổ biến là vùng cổ, tay, chân, bụng hoặc lưng.
• Da vẽ nổi: Da vẽ nổi là triệu chứng tiêu biểu của bệnh. Cụ thể, trên da người bệnh sẽ nổi hằn lên và dễ bị viêm khi gãi, vuốt ve hoặc cọ xát.
• Nổi mụn nước: Người bệnh có thể phát hiện các mụn nước li ti. Khi mụn nước vỡ ra sẽ chảy dịch, gây lây lan tới những vùng da lân cận.

• Nhiễm trùng: Đây là dấu hiệu cho thấy tình trạng bệnh đã ở mức báo động. Do người bệnh gãi nhiều, vùng da nổi mề đay bị trầy xước, tổn thương, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập gây viêm nhiễm thậm chí hoại tử.
• Khó thở: Khó thở, sốc phản vệ khi vùng khí quản, thanh quản của người bệnh bị thu hẹp. Điều này đe dọa trực tiếp tới tính mạng người bệnh nếu không được cấp cứu, điều trị kịp thời.

Bị nổi mề đay, khi nào cần gặp bác sĩ? Tình trạng nổi mề đay có các mức độ từ nặng tới nhẹ. Nếu nhẹ thì các triệu chứng có thể dừng ở mức ngứa ngáy và xuất hiện các nốt mề đay trên da. Tuy nhiên trong trường hợp nặng, nổi mề đay có thể dẫn tới hiện tượng sốc phản vệ đe dọa trực tiếp tới tính mạng của người bệnh.

Do đó, khi thấy các biểu hiện bất thường dưới đây, cần đưa người bệnh tới ngay cơ sở y tế gần nhất để tiến hành cấp cứu, tránh chậm trễ:

• Hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn và nôn.
• Niêm mạc ở vùng miệng, lưỡi, cổ họng hay môi sưng to.
• Cơ thể đổ mồ hôi, người cảm thấy lạnh.
• Cảm giác bất an.
• Nhịp tim rối loạn.
• Khó thở.
• Ngất xỉu.

Những triệu chứng kể trên cho thấy có khả năng cao người bệnh đã rơi vào trạng thái sốc phản vệ cần cấp cứu khẩn cấp để đảm bảo tính mạng.

Nguyên nhân gây mày đay mẩn ngứa thường gặp

Tại sao lại có nhiều người mắc nổi mề đay như vậy? – Do bệnh lý này có rất nhiều nguyên nhân, cả những yếu tố bên ngoài môi trường và bên trong cơ thể. Vậy nên, ai cũng có nguy cơ mắc bệnh. Một số nguyên nhân chủ yếu phải kể đến như:

• Dị ứng: Dị ứng thời tiết, dị ứng lông vật nuôi, dị ứng thuốc, dị ứng thực phẩm, dị ứng mỹ phẩm. Sau khi tiếp xúc với các dị nguyên kể trên, người bệnh lập tức thấy xuất hiện các nốt mề đay trên da.
• Tiếp xúc với côn trùng: Một số loại côn trùng như ong, kiến… chứa chất độc trong vòi nên sẽ đốt người nếu chúng cảm thấy nguy hiểm. Điều này cũng dẫn tới hiện tượng mề đay.
• Nhiễm khuẩn, ký sinh trùng: Một số loại vi khuẩn, ký sinh trùng, virus, các loại giun khi xâm nhập vào cơ thể có thể gây ra hiện tượng mề đay.
• Bệnh lý: Khi mắc lupus ban đỏ, bệnh tuyến giáp tự miễn hay cryoglobulinemia…, người bệnh cũng có khả năng nổi mề đay.
• Di truyền: Yếu tố di truyền khiến khả năng mắc bệnh mề đay cao hơn.

Nguyên nhân gây mề đay có thể tới từ tác động bên ngoài hoặc từ bên trong cơ thể nhưng hầu hết đều cùng chung một cơ chế. Cụ thể, là sau khi tiếp xúc với các dị nguyên, cơ thể phản ứng thái quá và sản sinh ra chất độc khiến các nốt mề đay nổi lên. Nếu hệ miễn dịch đang suy yếu, tình trạng nổi mề đay của người bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

Nổi mề đay có nguy hiểm không? Điều trị như thế nào?

Theo Thầy thuốc Ưu tú, bác sĩ CKII Lê Phương – chuyên gia da liễu có hơn 40 năm kinh nghiệm điều trị bệnh: nhiều người bệnh tới trung tâm thăm khám khi tình trạng mề đay đã trở nên nghiêm trọng. Nguyên nhân là do, người bệnh quá chủ quan, chỉ nghĩ mề đay là bệnh ngoài da, một thời gian là khỏi để rồi bệnh phát triển trở thành mãn tính và kéo theo những biến chứng nguy hiểm như:

• Suy nhược cơ thể: Các triệu chứng khó chịu của nổi mề đay hành hạ người bệnh hàng ngày khiến họ “ăn không ngon, ngủ không yên”, năng suất làm việc hay học tập giảm sút trầm trọng cùng với đó là tình trạng suy nhược cơ thể do ăn uống không đủ chất, tâm trạng lo lắng không yên.
• Nhiễm trùng da: Hành động gãi ngứa liên tục khiến da không tránh khỏi bị trầy xước tại các vùng nổi mề đay tạo điều kiện cho vi trùng, vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua vị trí tổn thương dẫn tới hiện tượng nhiễm trùng, lở loét.
• Phù mạch: Đây là tình trạng sưng phù tại mí mắt, môi hoặc trong miệng do cơ thể phản ứng mãnh liệt với hiện tượng bệnh lý da liễu này.
• Bệnh về tuyến giáp: Trường hợp này đa phần xuất hiện ở đối tượng trẻ nhỏ. Cụ thể, trẻ bị mề đay mãn tính thường dễ mắc bệnh tuyến giáp tự miễn và suy tuyến giáp.
• Sốc phản vệ: Đây là một biến chứng nghiêm trọng của nổi mề đay, có thể đe dọa trực tiếp tới tính mạng của người bệnh. Khi xảy ra sốc phản vệ, cơ thể người bệnh sẽ gặp phải một loạt các biểu hiện nguy hiểm như: Khí quản hẹp lại, hô hấp khó khăn, huyết áp giảm đột ngột…

Nổi mề đay đe dọa gây ra hàng loạt những biến chứng nguy hiểm như trên vì vậy ngay khi phát hiện các triệu chứng bất thường, bạn cần tiến hành thăm khám và điều trị kịp thời, không nên chủ quan khiến bệnh lý phát triển thêm.

Trong quá trình chẩn đoán nổi mề đay, bác sĩ sẽ chủ yếu dựa vào các biểu hiện lâm sàng và đặt ra các câu hỏi về tiền sử bệnh lý. Trong đó, đặc biệt lưu ý tới mối liên quan giữa sự xuất hiện của các nốt mề đay và tiền sử tiếp xúc với các yếu tố lạ.

Cách trị nổi mề đay tại nhà bằng mẹo dân dân gian

Trong dân gian lưu truyền khá nhiều mẹo chữa mề đay. Những mẹo này rất dễ thực hiện, nguyên liệu lại dễ kiếm. Ông bà ta đã áp dụng khá nhiều mẹo chữa mề đay theo dân gian, tiêu biểu là:

• Trị mề đay bằng muối: Dùng nước muối loãng rửa trực tiếp lên vùng da bị mề đay, sau đó rửa sạch lại với nước.
• Chữa mề đay bằng lá tía tô: Lọc lấy nước cốt của lá để uống, bôi nước lá tía tô lên da hoặc nấu nước tía tô tắm hàng ngày.
• Chữa mề đay bằng lá khế: Người bệnh sử dụng lá khế sao nóng rồi chườm lên các vị trí nổi mể đay trên cơ thể hoặc nấu nước khế tắm hàng ngày.

Như vậy, nhìn chung người bệnh sẽ dùng các loại thảo dược này đắp ngoài da hoặc nấu lấy nước uống. Phải thừa nhận các mẹo dân gian rất dễ thực hiện, nguyên liệu dễ kiếm nhưng hiệu quả chỉ phần nào nếu tình trạng nổi mề đay ở dạng nhẹ.

Ngoài ra, cơ địa của từng người bệnh có thể phản ứng tiêu cực với các loại lá dùng để chữa nổi mề đay. Lúc này, không chỉ không chữa được bệnh mà tình trạng ngứa ngáy còn gia tăng.

Thuốc điều trị mề đay mẩn ngứa

Thuốc Tây y có thế mạnh là ngăn chặn gần như ngay lập tức các triệu chứng khó chịu mà nổi mề đay gây ra bằng các loại thuốc uống, thuốc bôi ngoài da hoặc thuốc tiêm. Cơ chế hoạt động của thuốc Tây y là đi vào cơ thể và chặn đứng quá trình sản sinh độc tố của hệ miễn dịch.

• Thuốc kháng Histamin H1: Chlopheniramin, loratadine…
• Thuốc Glucocorticoide: Prednisone, methylprednisolon…
• Thuốc bôi ngoài da chứa corticoide: Eeumovate…

Tuy nhiên “dục tốc bất đạt”, khi sử dụng thuốc Tây y chữa nổi mề đay, khả năng tái phát rất cao và cơ thể sẽ phụ thuộc vào thuốc dẫn tới khả năng nhờn thuốc.

Đó là chưa kể tới các tác dụng phụ nguy hiểm của thuốc Tây y nếu người bệnh thuộc nhóm chống chỉ định. Ngoài ra, dùng thuốc Đông y sẽ khiến gan, thận phải tăng cường hoạt động nhằm đào thải các chất có trong thuốc. 

Chữa nổi mề đay bằng đông y

Theo y học cổ truyền, nguyên nhân gây nổi mề đay là do cơ thể nhiễm phong hàn, phong nhiệt hoặc uất tích tại bì, trường vị thấp nhiệt lại bị ngoại tà xâm nhập, suy nhược cơ thể, khí huyết lưu thông kém…,

Như vậy theo Đông y nguyên nhân của bệnh mề đay chủ yếu là do phong hàn (bên ngoài) kết hợp với huyết nhiệt (bên trong) cùng với một số tác nhân không thích hợp (thức ăn, nước uống, môi trường không khí….) gây nên. Giải quyết được nguyên nhân gây bệnh kể trên sẽ giúp người bệnh điều trị mề đay thành công.

Trong Đông y, để điều trị dứt điểm tình trạng nổi mề đay, các vị thuốc được nghiên cứu, phối kết hợp để hỗ trợ gan, thận hoạt động tốt hơn nhằm loại bỏ hoàn toàn các độc tố còn tồn đọng trong cơ thể đồng thời đẩy mạnh hễ miễn dịch, tăng sức đề kháng giúp người bệnh chống chọi tốt hơn với các triệu chứng mà bệnh gây ra.

Mề đay kiêng gì? Có được tắm không?

Khi cơ thể đang gặp vấn đề, các vết mề đay xuất hiện khắp trên da thì quá trình ăn uống hàng ngày sẽ có ảnh hưởng không nhỏ tới việc hỗ trợ điều trị bệnh. Bên cạnh việc tăng cường uống nước, ăn uống các loại hoa quả giàu vitamin C, người bệnh cũng nên lưu ý một số điều cần kiêng như:

• Hạn chế ăn thực phẩm giàu đạm (tôm, cua, hải sản, thịt bò…) vì chúng có thể là tác nhân khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
• Thực phẩm chứa nhiều đường và muối (đồ ngọt, đồ đóng hộp, thực phẩm chế biến sẵn hoặc đồ khô) vì những nhóm thực phẩm này sẽ gây kích ứng thần kinh ngoại biên khi tình trạng nổi mề đay đang tấn công người bệnh.
• Những món chứa gia vị cay, nóng sẽ khiến vùng da bị tổn thương nghiêm trọng hơn, các nốt mẩn ngứa sẽ ngày càng sưng, đỏ và cảm giác ngứa cũng sẽ tăng lên.
• Khi bị mày đay, người bệnh cũng cần phải tránh xa rượu, bia và các chất kích thích vì những thứ này đẩy nhanh quá trình tuần hoàn máu dẫn đến tình trạng sưng phồng tại các nốt mề đay phát triển.
• Sử dụng hóa mỹ phẩm cũng là điều người bệnh cần hạn chế. Nguyên nhân là do da đang bị tổn thương, việc sử dụng hóa mỹ phẩm khiến da tiếp tục bị kích ứng thêm, bí bách hơn và đối mặt với khả năng bệnh lý trở nên trầm trọng hơn.
• Gãi là hành động thông thường khi bạn cảm thấy ngứa ngáy. Tuy nhiên nếu gãi nhiều gây tổn thương da thì bạn còn có thể đối mặt với khả năng viêm nhiễm vô cùng nguy hiểm.

Nhiều người mắc bệnh còn thắc mắc rằng nổi mề đay có được tắm không? Nhằm giải đáp câu hỏi này, bác sĩ Lê Phương cho biết, theo dân gian, khi mắc các bệnh ngoài da thì không nên tắm rửa hàng ngày tuy nhiên đây là một quan niệm sai lầm.

Cụ thể, hàng ngày da luôn tiết ra một lượng chất nhờn nhất định kèm mồ hôi, bụi bẩn có thể bám vào. Nếu không tắm rửa sạch sẽ, da sẽ bị bít tắc bởi bã nhờn và bụi bẩn khiến người bệnh đã khó chịu lại càng bứt rứt hơn.