Viêm đường tiết niệu ở trẻ em: Nguyên nhân và cách điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Tiến sĩ. Bác sĩ Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh

Hồ sơ Trung Tâm Thừa Kế và Ứng Dụng Đông Y Việt Nam

Đặt lịch

Viêm đường tiết niệu ở trẻ em là một tình trạng ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và sự phát triển của bé. Do đó, bố mẹ nên để mắt đến trẻ và nhận biết sớm căn bệnh này. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ cho bạn nguyên nhân gây viêm nhiễm đường tiết niệu ở trẻ và cách điều trị hiệu quả. 

Viêm đường tiết niệu ở trẻ nhỏ là bị bệnh gì?

Viêm đường tiết niệu ở trẻ em là hiện tượng niệu đạo, thận, bàng quang của trẻ bị virus, vi khuẩn xâm nhập. Tình trạng này sẽ gây nhiễm trùng đường tiểu khiến bé cảm thấy khó chịu, đau buốt khi đi tiểu. Nếu không được điều trị sớm, bệnh sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tâm lý của bé. Đồng thời tác động xấu đến khả năng sinh sản của trẻ sau này.

Hiện nay, bệnh viêm tiết niệu ở trẻ em xảy ra khá phổ biến. Trong đó, viêm đường tiết niệu ở trẻ em gái nhiều hơn bé trai gấp 5 lần. Đáng chú ý, thói quen ngồi bệt, chơi đùa chính là một trong những yếu tố làm gia tăng nguy cơ bị bệnh. 

Nguyên nhân viêm đường tiết niệu ở trẻ em

Theo các chuyên gia, tác nhân gây bệnh viêm đường tiết niệu cho trẻ đa phần là do vi khuẩn E.coli, ký sinh trùng… tồn tại trong môi trường sống. Bằng các điều kiện nào đó chúng xâm nhập vào niệu đạo làm trẻ nhỏ mắc bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Do đó, có thể nói, nguyên nhân chủ yếu gây bệnh là do môi trường sống ô nhiễm xung quanh trẻ. 

Dưới đây là một số những điều kiện thuận lợi gây ra bệnh viêm đường tiết niệu: 

• Phụ huynh không đảm bảo vệ sinh sạch sẽ cho trẻ và mặc bỉm cho trẻ trong thời gian dài. Từ đó, vi khuẩn có cơ hội xâm nhập và phát triển trong đường tiết niệu.
• Bộ phận sinh dục bị tắc nghẽn hoặc biến dạng có khả năng gây bệnh.
• Bố mẹ thường xuyên cho trẻ mặc những trang phục bó sát, không thông thoáng.
• Việc vệ sinh sau khi đi ngoài không đảm bảo sạch sẽ và thực hiện sai cách.
• Số lần đi tiểu của trẻ nhỏ quá nhiều hoặc trẻ nín tiểu trong một thời gian dài. 

Đối tượng trẻ nhỏ hay mắc bệnh viêm đường tiết niệu bao gồm:

• Trẻ sơ sinh cũng có nguy cơ mắc bệnh viêm nhiễm đường tiết niệu. Bệnh xảy ra bởi sự tấn công của vi khuẩn Enterococcus và Klebsiella pneumoniae. 
• Trẻ bị sinh non hoặc suy dinh dưỡng sẽ dễ bị virus, vi khuẩn, nấm tấn công và gây bệnh. Vì cơ thể của trẻ rất yếu ớt và sức đề kháng kém.
• Những trẻ em bị đái tháo đường, liệt bàng quang, hẹp bao quy đầu, mắc hội chứng thận hư… thì tỷ lệ viêm nhiễm đường tiết niệu sẽ cao hơn so với các bé khác.
• Thông thường, nguy cơ viêm đường tiết niệu ở trẻ em nam sẽ thấp hơn các bé nữ. Vì cơ quan sinh dục và niệu đạo của bé gái ngắn nên vi khuẩn dễ tấn công.
• Nhiều trẻ mắc tình trạng chảy nước tiểu ngược do dị tật bẩm sinh.

Dấu hiệu trẻ bị viêm đường tiết niệu

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ sẽ khác nhau tùy vào độ tuổi. Do đó, phụ huynh nên chú ý đến những biểu hiện sau để có biện pháp xử lý phù hợp:

Những biểu hiện viêm đường tiết niệu ở trẻ sơ sinh

Dấu hiệu viêm đường tiết niệu ở trẻ sơ sinh mà bố mẹ nên lưu ý:

• Trẻ sơ sinh có biểu hiện sốt cao từ 39 – 40 độ C. Hoặc nhiệt độ có thể hạ thấp hơn so với bình thường.
• Da của trẻ trở nên tái xanh.
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược, ngủ li bì.
• Hệ tiêu hóa bị rối loạn với các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy…

Dấu hiệu viêm đường tiết niệu ở trẻ còn bú mẹ

• Trẻ có triệu chứng sốt cao, rét run.
• Trẻ quấy khóc thường xuyên, hay nôn ói.
• Trẻ bị chướng bụng, tiêu chảy, buồn nôn và nước tiểu đục hơn bình thường.

Dấu hiệu viêm đường tiết niệu ở trẻ em lớn:

• Trẻ có triệu chứng sốt cao.
• Nước tiểu có màu đục, đi tiểu có cảm giác rát, buốt.
• Đau vùng thắt lưng.
• Lưỡi bẩn, môi khô tróc da và hơi thở có mùi hôi. 

Bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ em có nguy hiểm hay không? 

Nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ sẽ rất mau khỏi. Tuy nhiên, khi bệnh diễn biến nặng sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm không thể lường trước được. Cụ thể như:

• Thận bị suy giảm chức năng, thậm chí là gây suy thận.
• Thận bị ứ đọng nước, lâu ngày sẽ dẫn đến tình trạng phù nề thận.
• Thận bị áp xe.
• Nhiễm khuẩn huyết ở trẻ sẽ làm gia tăng nguy cơ suy gan và dẫn đến tử vong.

Những biến chứng trên rất nguy hiểm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của bé. Do đó, bố mẹ nên thường xuyên quan tâm đến con. Khi phát hiện triệu chứng, phụ huynh cần sớm đưa trẻ đi khám và điều trị đúng cách. 

Khi trẻ có những diễn biến nặng và nghiêm trọng như dưới đây, bố mẹ nên nhanh chóng đưa con đến bệnh viện:

• Trẻ em dưới 6 tháng tuổi và có dấu hiệu bị viêm đường tiết niệu.
• Bố mẹ đã áp dụng các biện pháp hạ sốt nhưng vẫn không có dấu hiệu thuyên giảm.
• Da trẻ tái xanh, môi khô do mất nước nghiêm trọng. 
• Nguy cơ cao trẻ bị nhiễm trùng thận, nhiễm trùng máu. 

Cách chữa viêm đường tiết niệu ở trẻ em

Trước khi điều trị, bác sĩ sẽ thực hiện xét nghiệm cần thiết để tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Bác sĩ sẽ chỉ định kiểm tra bàng quang, thận, đường tiết niệu có xuất hiện khối u, sỏi hay dị vật bất thường không. Một số xét nghiệm được thực hiện như siêu âm, chụp X quang, chụp cộng hưởng từ.

Sau khi có kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ có cách điều trị viêm đường tiết niệu ở trẻ em cho phù hợp.

Điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu ở trẻ em bằng thuốc Tây

Bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ thường được bác sĩ chỉ định điều trị bằng thuốc Tây. Dựa vào tác nhân gây bệnh, độ tuổi và thể trạng, bác sĩ sẽ kê toa thuốc phù hợp cho bé. Một số loại thuốc tân dược thường được chỉ định bao gồm:

• Thuốc Amoxicillin: Đây là loại thuốc kháng sinh được sử dụng bằng đường uống hoặc tiêm. Trẻ nhỏ sử dụng với liều lượng là 50mg/kg/ngày và chia làm 3 lần. Thuốc có tác dụng ức chế vi khuẩn gây bệnh, ngăn ngừa nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
• Thuốc Trimethoprim: Đây là loại thuốc kháng sinh với liều dùng cho trẻ là 4 – 6mg/kg/ngày. Bố mẹ cho trẻ dùng thuốc theo đường uống hoặc đường tiêm, mỗi ngày 2 lần. Thuốc có công dụng tiêu diệt và ngăn ngừa các loại vi khuẩn gây viêm nhiễm đường tiết niệu như E.Coli, Enterobacter…
• Thuốc Bactrim: Thuốc có công dụng tiêu diệt các loại vi khuẩn gây bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Liều dùng áp dụng cho trẻ là từ 20 – 30mg/kg/ngày và sử dụng thuốc bằng đường uống.
• Thuốc Cephalosporin IG: Đây là loại thuốc đặc trị vi khuẩn E Coli gây nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Liều lượng áp dụng cho trẻ là từ 50mg/kg/ngày và chia thuốc thành 3 lần uống. 

Khi cho trẻ uống các loại thuốc tân dược chữa viêm đường tiết niệu, bố mẹ cần lưu ý những điều như sau:

• Tuân thủ theo đúng hướng dẫn sử dụng thuốc của bác sĩ chuyên khoa. Sử dụng thuốc sai liệu trình sẽ gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
• Trong quá trình uống thuốc Tây y, nếu thấy trẻ có bất kỳ dấu hiệu khác thường nào thì bố mẹ nên đưa con đến bệnh viện để được xử lý kịp thời. 

Đông y điều trị bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ em

Trong Đông y, nguyên căn gây bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ là do ngoại tà xâm nhập. Điều này sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng thận, gây đình trệ hạ tiêu, hội uẩn bàng quang. Các bài thuốc Đông y chú trọng giải độc, lợi tiểu, thanh nhiệt. Từ đó giúp loại bỏ các vi khuẩn gây bệnh ở đường tiết niệu. 

Dưới đây là một số bài thuốc Đông y mà bố mẹ có thể tham khảo để chữa bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ:

• Bài thuốc số 1: Rễ cỏ tranh, lá diếp cá, cam thảo, cẩu tích, tỳ giải, đơn đỏ, hồng hoa. Trộn các thảo dược lại với nhau, đun sôi tầm 30 phút. Bạn chia thuốc thành 3 lần và cho trẻ uống hết trong ngày.
• Bài thuốc số 2: Rau má, hải kim sa, cam thảo, xích đồng, liên kiều, hương phụ, tơ hồng. Sắc các nguyên liệu trên với 700ml nước trong 30 – 35 phút. Sau khi, bạn thu được hỗn hợp thuốc thì chia thuốc thành 2 lần và cho trẻ uống hết trong ngày. 
• Bài thuốc số 3: Ké đầu ngựa, kim ngân hoa, tỳ giải, sa nhân, thân cù mạch, rễ đậu biếc, đỗ trọng. Bạn chuẩn bị nguyên liệu với liều lượng vừa đủ, sắc tất cả nguyên liệu trên với 1200ml nước. Khi nước cạn còn 300ml nước thì lấy cho trẻ uống. 

Bố mẹ cần đưa trẻ đến thăm khám tại phòng khám Đông y uy tín. Trẻ sẽ được thăm khám và điều trị theo hướng dẫn của thầy thuốc. Vì có một số vị thuốc Đông y chống chỉ định cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. 

Chữa viêm đường tiết niệu ở trẻ bằng mẹo dân gian

Với những trường hợp trẻ bị viêm đường tiết niệu ở mức độ nhẹ, bố mẹ có thể chữa trị tại nhà bằng mẹo dân gian. Các vị thuốc dân gian thường rất dễ kiếm, an toàn và tiết kiệm chi phí điều trị. Cụ thể, một số mẹo dân gian chữa bệnh như sau:

Rau diếp cá

Rau diếp cá có tác dụng tiêu viêm, kháng khuẩn rất tốt. Do đó, phụ huynh có thể sử dụng loại rau này để điều trị bệnh viêm đường tiết niệu cho các bé. Cách thực hiện như sau:

• Nhặt bỏ lá sâu và rửa sạch rau diếp cá. Ngâm rau với nước muối pha loãng để loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn, tạp chất.
• Vớt rau diếp cá ra rổ, đợi cho rau ráo nước. Xay nhuyễn rau diếp cá và cho vào nồi đun sôi.
• Gạn phần nước ra và cho trẻ uống mỗi ngày 1 bát. 

Râu ngô

Râu ngô có tác dụng chính là thanh lọc cơ thể, giải độc, lợi tiểu và ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng. Phụ huynh có thể áp dụng bài thuốc từ râu ngô dưới đây để cải thiện tình trạng viêm đường tiết niệu ở trẻ em:

• Rửa sạch 100g râu ngô và để ráo. Cho râu ngô vào nồi với 200ml nước và đun sôi.
• Bạn phải đun sôi thật kỹ để tinh chất trong râu ngô tiết ra hết trong nước.
• Gạn lấy phần nước thuốc vào cho con uống đều đặn vào mỗi buổi sáng và tối.

Mã đề

Tác dụng chính của cây mã đề là tiêu viêm, lợi tiểu và giảm viêm nhiễm đường tiết niệu. Phụ huynh có thể áp dụng bài thuốc từ cây mã đề để điều trị bệnh cho trẻ. Cách thực hiện như sau:

• Bạn chuẩn bị 10g mã đề và 2g cam thảo. Rửa sạch nguyên liệu và với ra cho vào nồi cùng 600ml nước.
• Hạ lửa nhỏ khi nước vừa sôi, đun đến khi nước cạn còn 200ml thì tắt bếp.
• Bạn gạn nước này, chia làm 3 phần và cho trẻ uống hết trong ngày. 

Các cách chữa bệnh viêm đường tiết niệu bằng dân gian chỉ đạt hiệu quả cao khi mới chớm bệnh. Bố mẹ không nên lạm dụng cách điều trị này mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi áp dụng bất kỳ mẹo dân gian chữa bệnh nào. 

Cách chăm sóc và phòng tránh bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ

Để hỗ trợ điều trị bệnh cũng như phòng tránh bệnh viêm nhiễm đường tiết niệu ở trẻ, bố mẹ nên lưu ý một số vấn đề như sau:

• Tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ và liệu trình chữa bệnh. Cho trẻ tái khám đúng hẹn để bác sĩ có thể kiểm soát bệnh tốt nhất.
• Sau khi con đi vệ sinh, bố mẹ cần lau rửa cẩn thận và sạch sẽ cho trẻ. Đối với trẻ nhỏ mặc bỉm, tã bố mẹ nên thay thường xuyên cho trẻ. Đồng thời thay tã cho trẻ ngay sau khi đi vệ sinh.
• Xây dựng cho trẻ thói quen đi tiểu tự chủ, không được nhịn tiểu. Vì thói quen này dễ gây nhiễm trùng đường tiểu.
• Phụ huynh nên dùng nước ấm vệ sinh vùng kín cho trẻ sạch sẽ và đúng cách. Chú ý vệ sinh từ trước ra sau nhằm đảm bảo vi khuẩn không di chuyển từ hậu môn lên lỗ tiểu.
• Cho trẻ uống đủ nước mỗi ngày. Bố mẹ nên cho trẻ uống nước lọc, nước đun sôi để nguội. Hoặc trẻ có thể uống nước hoa quả để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Uống đủ nước sẽ giúp quá trình lọc rửa thận diễn ra thường xuyên, đảm bảo quá trình bài tiết hiệu quả hơn.

• Giữ gìn môi trường sống xung quanh trẻ luôn sạch sẽ, thông thoáng. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa các tác nhân gây bệnh như nấm, vi khuẩn, virus…
• Khuyến khích trẻ thường xuyên tập luyện thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe và đẩy lùi nguy cơ mắc bệnh.
• Nếu thấy trẻ có sự bất thường về hệ bài tiết, bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám. 
• Phụ huynh nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe như ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống sữa… Không nên cho trẻ ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ăn quá mặn, quá ngọt vì sẽ không tốt cho hệ tiết niệu. 

Bài viết trên đã chia sẻ cho bạn thông tin về bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ em. Hy vọng, bài viết trên sẽ giúp ích cho các bậc phụ huynh trong việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời khi trẻ mắc bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu.