Lục phủ ngũ tạng là gì? Những thông tin bạn nên biết

Đặt lịch hẹn

×

Lục phủ ngũ tạng là gì? Những thông tin bạn nên biết

Lục phủ ngũ tạng là gì? Những thông tin bạn nên biết

Đặt lịch

Lục phủ ngũ tạng là thuật ngữ dùng để ám chỉ những cơ quan bên trong cơ thể con người. Chúng cùng hoạt động và thống nhất với nhau tạo thành một thể hoàn chỉnh để giúp ổn định sức khỏe và phòng tránh bệnh tật, nuôi dưỡng cơ thể lớn lên. Để hiểu rõ hơn ngũ tạng là gì, lục phủ là gì, mối quan hệ của chúng bạn đọc hãy theo dõi nội dung dưới đây.

Lục phủ ngũ tạng là gì?

Lục phủ ngũ tạng con người là gì? Theo đó, lục phủ ngũ tạng là một nhóm các cơ quan trong cơ thể con người. Tùy theo chức năng mà phân chúng thành lục phủ và ngũ tạng. Trong đó những cơ quan làm nhiệm vụ chứa đựng, co bóp và chuyển hóa sẽ được xếp vào nhóm Tạng. Những cơ quan có tác dụng thu nạp, vận chuyển dinh dưỡng được xếp vào nhóm Phủ. Cụ thể là:

• Ngũ tạng: Đây là cơ quan có nhiệm vụ mang huyết, dịch, tân, khí, thần, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cơ thể con người. Vậy ngũ tạng gồm những gì? Chúng bao gồm tỳ (lách), tâm (tim), phế (phổi), thận (cật), can (gan). Mỗi tạng là một cơ quan riêng nhưng được gắn kết với nhau và cùng hoạt động theo một chu trình nhất định.
• Lục phủ: Là cơ quan có nhiệm vụ tiếp nhận nước, thức ăn,… đã được chuyển hóa ở tạng đi hấp thu và nuôi dưỡng cơ thể. Ngoài ra chúng cũng bài tiết chất độc hại ra khỏi cơ thể, từ đó phòng ngừa bệnh hiệu quả. Có 6 phủ chính: Đởm (mật), vị (dạ dày), tiểu trường (ruột non), đại trường (dạ dày), bàng quang (bọng đái), tam tiêu (thượng tiêu, trung tiêu và hạ tiêu).

Lục phủ ngũ tạng trong Đông y gắn với thuyết ngũ hành được phân chia cụ thể như sau:

• Kim: Gồm có ruột già và phổi
• Mộc: Gồm có mật và gan
• Thủy: Gồm bàng quang và thận
• Hỏa: Gồm có ruột non và tim
• Thổ: Gồm có dạ dày và lá lách

Ngũ tạng gồm những gì? Vai trò của ngũ tạng với cơ thể

Học thuyết tạng phủ cho biết, mỗi một tạng trong cơ thể đều đảm nhận nhiệm vụ riêng. Đây được xem là phần linh hồn của con người trong mọi hoạt động sống thường ngày. Ngũ hành nội tạng gồm có:

Tạng tâm

Tạng tâm đứng đầu trong lục phủ ngũ tạng người. Theo ngũ tạng trong Đông y, tạng tâm đóng vai trò quan trọng, là quân hóa, là trung tâm của mọi hoạt động. Tâm điều khiển, biểu hiện và thể hiện ra tất cả. Cụ thể vai trò của tạng tâm theo học thuyết tạng tượng được công nhận và có những chức năng như sau:

• Tâm chủ huyết mạch: Theo đó tâm làm đầy huyết mạch, bởi mạch là những đường dẫn lối trải dài khắp các cơ quan và tứ chi trong cơ thể. Huyết cũng cung cấp dinh dưỡng và làm nhiệm vụ nuôi cơ thể. Nếu huyết lưu thông tốt thì sắc mặt người đó sẽ hồng hào, da dẻ tươi sáng. Ngược lại huyết lưu thông kém thì da dẻ xám xịt, vàng vọt và người mệt mỏi.
• Tâm tàng thần: Thần là biểu hiện của trí tuệ, sự minh mẫn và tài trí của con người. Chức năng này thực hiện tốt thì người đó sẽ lanh lợi, thông minh, ứng xử nhanh, hành động cơ trí. Ngược lại, chức năng này hoạt động kém thì người đó sẽ hay quên, tư duy kém, stress,… Tâm tàng thần liên hệ trực tiếp với tâm chủ huyết mạch và khiếu mắt cũng là một trong những biểu hiện của chức năng này.
• Tâm chủ hãn: Hãn trong Đông y được hiểu là mồ hôi, là chất được bài tiết ra ngoài cơ thể thông qua lỗ chân lông. Tâm điều khiển các bệnh về hãn như tự hãn, đạo hãn, vô hãn. Trường hợp thần gặp vấn đề, hãn sẽ tự mình tiết ra tùy theo trạng thái tâm lý và hoàn cảnh, không gian khi đó.
• Tâm khai khiếu ra lưỡi: Lưỡi chính là một trong những cách thể hiện ra ngoài của tâm. Chức năng này hoạt động tốt thì lưỡi hồng hào, ăn nói trơn tru và linh hoạt. Nếu chức năng này hoạt động không tốt thì ăn nói lắp bắp, lưỡi nhợt nhạt.

Chúng ta có thể kể một số bệnh lý liên quan đến tạng tâm như: Tim đập nhanh, môi thâm tím tái, thiếu máu, đau tim,..

Để tạng tâm hoạt động tốt hơn mỗi ngày trước khi đi ngủ bạn có thể bấm huyệt Lao Cung ở lòng bàn tay hoặc huyệt Dũng Tuyền ở lòng bàn chân. Những huyệt này nếu được tác động đúng cách sẽ giúp tim, thận kết nối với nhau, từ đó cải thiện hoạt động của tim, ngủ ngon hơn.

Tạng can

Can được hiểu là gan, một bộ phận quan trọng trong cơ thể giúp chuyển hóa thức ăn thành dinh dưỡng đi nuôi cơ thể. Đồng thời gan cũng lọc bỏ các chất độc hại ra bên ngoài, không làm ảnh hưởng đến các bộ phận khác. Can trong ngũ tạng có chức năng như sau:

• Can tàng huyết: Can làm nhiệm vụ lưu trữ và chuyển máu đến từng tế bào, nuôi sống chúng và giúp cho hoạt động cơ thể trơn tru hơn. Nhưng nếu trong quá trình cơ thể nghỉ ngơi thì huyết sẽ được dồn về can. Như vậy nếu huyết không dồn về can sẽ gây ra những triệu chứng như mất ngủ, bồn chồn, lo lắng. Chức năng can tàng huyết nếu không hoạt động cũng sẽ khiến cơ thể gầy gò, xanh xao, miệng đắng, mệt mỏi,…
• Can chủ cân: Can chủ cân mà kém sẽ khiến các chi co duỗi khó khăn hơn. Ở trẻ nhỏ sẽ dẫn đến tình trạng chậm nói, chậm đi, teo cơ,…
• Can chủ sơ tiết: Nói đến chức năng sơ tiết mật, men của gan. Chức năng can chủ sơ tiết tốt sẽ giúp cho hoạt động tiêu hóa của tỳ vị ổn định hơn. Nếu chức năng này kém sẽ dẫn đến các triệu chứng như trướng bụng, ăn uống không tiêu, vàng da, tức ngực, bế kinh hoặc rối loạn kinh nguyệt.

Một số bệnh lý về tạng can như: Vàng da, nóng trong người, đầy bụng, khó tiêu, bức bách khí, sườn đau,…

Tạng tỳ

Tỳ là cơ quan có nhiệm vụ tiêu hóa thức ăn và chất dinh dưỡng. Chúng bao gồm cả phủ là vị (dạ dày), tiểu tràng và một số tuyến để tiêu hóa nước bọt, tuyến tụy. Chức năng của tạng tỳ trong lục phủ ngũ tạng như sau:

• Tỳ ích khí sinh huyết: Tỳ có chức năng làm giàu phần khí trong cơ thể, tạo ra nguồn năng lượng để các cơ quan khác hoạt động ổn định hơn, duy trì sự sống. Khi tỳ khỏe mạnh thì cơ thể sẽ có đầy đủ vận khí, tỳ yếu thì khí huyết vàng vọt, xanh xao, người mệt mỏi.
• Tỳ chủ vận hóa: Có nghĩa là ám chỉ tiêu hóa, lấy những thành phần dinh dưỡng của thức ăn và luân chuyển nước trong cơ thể. Tỳ chủ vận hóa kết hợp với những phủ khác như bàng quang để chuyển hóa thủy dịch trong cơ thể, kết hợp với tâm phế thận để lọc máu hiệu quả hơn.
• Tỳ chủ nhiếp huyết: Chức năng này giúp huyết lưu thông trong các mao mạch ổn định hơn. Nếu gặp chấn thương, huyết xuất ra ngoài hoặc nội thương bên trong cũng sẽ gây ảnh hưởng đến hoạt động của tỳ.
• Tỳ chủ cơ nhục, chân tay: Nếu tỳ khỏe thì cơ nhục sẽ nở nang, béo tốt và hồng nhuận. Ngược lại, tỳ yếu thì cơ nhục teo, không có, biến tướng, tay chân gầy gò, xanh xao, suy dinh dưỡng, còi xương.
• Tỳ chủ thăng: Khi cơ thể khỏe mạnh thì khí tỳ ở trên giúp các cơ quan trong cơ thể hoạt động tốt hơn. Trường hợp tỳ hư, vận khí tuột xuống dẫn đến dễ mắc các bệnh ở đường tiêu hóa dưới.
• Tỳ khai khiếu ra miệng: Tỳ vận hành tốt thì tiêu hóa tốt hơn, ăn uống ngon miệng. Tỳ yếu dẫn đến ăn không ngon, ngủ không yên, tiêu hóa kém, ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể.

Tạng phế

Phế được ví giống như một cái lọng nằm ở trong lồng ngực, sát với lưng. Nói một cách khác, phế chính là 2 lá phổi trong cơ thể con người. Trong lục phủ ngũ tạng theo Đông y phế có chức năng như sau:

• Phế chứa khí: Chức năng chính của tạng phế chính là hô hấp, mang lại sự sống cho con người. Nếu không có hô hấp, tim sẽ ngừng đập, mọi hoạt động khác cũng sẽ ngừng lại và chết. Phế tiếp nhận khí trời (O2) sau đó lọc và thải ra môi trường một lượng khí khác (CO2). Quá trình này là một vòng tuần hoàn để cung cấp dưỡng khí cho các hoạt động bên trong cơ thể con người.
• Phế hợp bì mao: Phế có khả năng đóng mở các lỗ chân lông trên cơ thể. Khi nóng các bì mao mở ra và lạnh sẽ co lại dưới sự điều khiển của phế. Vì thế phế sung túc, đầy đủ thì quá trình đóng mở bì mao diễn ra trơn tru. Ngược lại phế kém thì việc đóng mở bì mao bị ảnh hưởng, các tác nhân có hại sẽ lợi dụng điều đó để xâm nhập gây bệnh. Một số bệnh lý như ho, suyễn, đờm,…
• Phế chủ thông điều đạo thủy: Phế là bộ phận có nhiệm vụ điều hòa thủy dịch thông suốt trong toàn bộ cơ thể. Trường hợp phế bị tổn hại thì lượng thủy dịch sẽ không được lưu thông, dẫn đến ứ đọng và gây phù nề.
• Phế chủ thanh: Một vai trò khác của tạng phế chính là xuất ra âm thanh – tiếng nói. Nếu phế khỏe thì âm thanh xuất ra to, rõ ràng, trong trẻo, ngược lại phế hư thì anh thanh khàn đục, kèm theo một số biểu hiện khác như sốt, ho, có đờm,…
• Phế khai khiếu ra mũi: Mũi chính là bộ phận có quan hệ mật thiết với tạng phế. Phế tốt thì hơi thở nhịp nhàng, phế hư thì hơi thở bị gián đoạn, thở dài, khó thở.

Tạng thận

Trong lục phủ ngũ tạng không thể thiếu tạng thận. Đây là một trong ngũ tạng được đánh giá cao về chức năng. Nó nằm ở vị trí tướng hòa. Theo Đông y, toàn bộ những trạng thái của con người đều do thận quyết định.

Thận gồm 2 quả thận nằm ở 2 hố lưng và một vài vị trí của đường tiết niệu. Chức năng chính của tạng thận bạn cần nắm rõ như sau:

• Thận tàng tinh: Đây là một chức năng vô cùng quan trọng, là tinh hoa được lưu truyền từ bố mẹ. Nó giúp mọi chi hoạt động tốt hơn, dẻo dai và sống lâu. Những trường hợp thận hư sẽ dẫn đến suy giảm sinh lý, mệt mỏi, nguy hiểm hơn là vô sinh, hiếm muộn, phụ khoa.
• Thận chủ cốt sinh tủy: Thận còn liên quan đến các bệnh lý về xương khớp, đau sống lưng, đau răng, đau khớp,… Nguyên nhân là thận sinh tủy, tủy tạo và nuôi dưỡng cốt, chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau.
• Thận chủ nạp khí: Thận đóng vai trò quan trọng trong quá trình hô hấp. Thận nạp khí kém sẽ dẫn đến đoản hơi, hen suyễn. Nếu thận nạp khí tốt thì cơ thể thư giãn tốt, khỏe mạnh.
• Thận khai khiếu ra nhị âm và tai: Khi chúng ta gặp tình trạng ù tai hay điếc tai thì chính là do thận hoạt động kém. Thế nhưng những triệu chứng này thường gặp ở người già.

Lục phủ gồm những gì? Vai trò trong cơ thể

Phủ là một số bộ phận trong cơ thể con người có nhiệm vụ thu nạp, tiêu hóa và chuyển hóa đồ ăn thành chất dinh dưỡng. Đồng thời nó cũng có nhiệm vụ bài tiết ra bên ngoài cơ thể. Cụ thể chức năng của từng phủ như sau:

Phủ đởm (mật)

Phủ đởm chính là mật dịch ở trong túi mật của con người. Đây là nơi đựng mật do can bài tiết ra. Những dịch mật này sẽ chảy xuống ống dạ dày, kết hợp với hoạt động co bóp để tiêu hóa thức ăn.

Mật có màu xanh, vàng và vị rất đắng. Nếu đởm gặp vấn đề như chứa sỏi sẽ gây ra những biến chứng ảnh hưởng đến da. Cụ thể là vàng da, miệng đắng, khô miệng, buồn nôn hoặc nôn nhiều.

Ngoài ra phủ đởm còn có vai trò quyết định tinh thần của con người. Đây là yếu tố cơ sở của lòng dũng cảm, tinh thần dám nghĩ dám làm của thần.

Phủ vị (dạ dày)

Trong ngũ tạng lục phủ thì phủ vị (dạ dày) cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Vị chính là là dịch vị có trong dạ dày, nó được tiết ra nhằm mục đích co bóp tiêu hóa thức ăn. Hoàn thành xong quá trình này chúng sẽ đi xuống tiểu trường. Vì thế mà tạng tỳ và phủ vị có mối liên hệ mật thiết với nhau. Chúng kết hợp với nhau để chuyển hóa thức ăn một cách thuận lợi nhất, đưa chất dinh dưỡng đi nuôi cơ thể, đồng thời bài trừ chất độc ra bên ngoài.

Trong việc chẩn đoán bệnh lý thì tỳ vị đóng vai trò quan trọng, nó giúp bác sĩ kiểm tra, đánh giá chính xác được tình trạng bệnh hiện tại. Vì thể trong Đông y mới có câu nói “Vị khí là gốc của con người”. Còn vị khí tức là còn sống, cơ thể sẽ hoạt động tốt, hết vị khí thì cơ thể sẽ chết. Do đó bảo vệ vị khí là nguyên tắc trong điều trị nhiều bệnh lý theo y học cổ truyền.

Phủ tiểu trường (ruột non)

Theo sơ đồ lục phủ ngũ tạng người, tiểu trường chính là phần ruột non của cơ thể, chúng sẽ hấp thụ chất dinh dưỡng (tinh chất) của thức ăn sau khi được tiêu hóa từ dạ dày. Những chất này được tiểu trường đưa đi nuôi cơ thể, phần cặn bã được đẩy xuống đại trường hoặc bàng quang và đi ra ngoài cơ thể.

Tiểu trường đóng vai trò quan trọng trong lục phủ ngũ tạng theo Đông y. Khi tiểu trường bị ngoại tà xâm nhập sẽ khiến cơ thể không được nuôi dưỡng đầy đủ. Cùng với đó sẽ xảy ra những rối loạn ở cơ quan này, gây ra bệnh tiêu chảy, phân lỏng hoặc một số bệnh lý khác.

Phủ đại trường (ruột già)

Đại trường chính là bộ phận ruột già trong cơ thể. Đây cũng chính là cơ quan cuối cùng trong hệ thống tiêu hóa. Các chất đục cặn bã đẩy xuống từ tiểu trường sẽ được nén thành khối và đi ra ngoài cơ thể thông qua đường hậu môn.

Đại trường hoạt động tốt thì việc tiểu tiện, đại tiện diễn ra bình thường, khỏe mạnh. Ngược lại đại trường hoạt động kém sẽ gây nên những bệnh như đại tiện ra máu, đại tràng, đau rát hậu môn, trĩ, người mệt mỏi,…

Phủ bàng quang (bọng đái)

Lục ngủ ngũ tạng gồm những gì? Một trong lục phủ chính là bàng quang (bọng đái). Nó là một chiếc túi bên trong cơ thể có nhiệm vụ nhận nước tiểu chảy từ niệu quản xuống sau khi đã được lọc máu ở 2 quả thận. Phủ bàng quang liên kết với tạng thận để việc đào thải nước tiểu ra ngoài luôn ở trạng thái tốt nhất.

Nếu thận hoạt động tốt thì việc đi tiểu tiện không gặp vấn đề gì. Nhưng nếu phủ bàng quang bị hư tổn, hay tạng thận bị biến chứng sẽ gây ra những vấn đề như: Tiểu rắt, tiểu buốt, tiểu không tự chủ, tiểu ra máu,…

Phủ tam tiêu

Phủ tam tiêu bao gồm 3 phần, đó là thường tiêu, trung tiêu, cuối cùng hạ tiêu. Đây là một con đường được gắn bó chặt chẽ với tỳ vị và tạo thành một hệ thống tiêu hóa hoàn chỉnh nhất. Thượng tiêu được hiểu là từ miệng đi xuống tâm vị dạ dày. Nơi này tiếp nhận trực tiếp các loại thức ăn và nước uống đi xuống dạ dày. Trung tiêu là từ tâm vị dạ dày đi đến hậu môn, bao gồm cả tạng thận và tạng can cùng kết hợp. Hạ tiêu làm nhiệm vụ thanh lọc tinh chất và cặn bã. Phần tinh được thận giữ lại còn cặn bã sẽ được đẩy ra ngoài cơ thể bằng con đường đại tiện hoặc tiểu tiện.

Tam tiêu kết hợp với nhau để chuyển hóa thức ăn thành chất dinh dưỡng đi đến các tạng phủ tạng khác trong cơ thể. Đây là phủ yêu cầu sự kết hợp nhiều nhất trong lục phủ ngũ tạng con người.

Làm sao để lục phủ ngũ tạng luôn hoạt động khỏe mạnh?

Lục phủ ngũ tạng gồm những gì, hoạt động ra sao chắc hẳn các bạn đều đã biết. Thế nhưng làm thế nào để hệ thống này có thể hoạt động một cách khỏe mạnh, liên tục và không gặp bất cứ hư hại nào? Nội dung dưới đây sẽ đưa ra một số lời khuyên hữu ích để lục phủ ngũ tạng con người hoạt động trơn tru hơn.

Có chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, lành mạnh

Thực tế các căn bệnh mà bạn gặp phải đều do chế độ ăn uống kém khoa học, thiếu lành mạnh gây nên. Vì thế để ngũ tạng lục phủ hoạt động trơn tru bạn cần lưu ý những điều sau trong chế độ dinh dưỡng của mình:

• Thường xuyên cung cấp tinh bột vào cơ thể mỗi ngày: Tinh bột có thể là gạo, ngô, khoai, sắn, ngũ cốc,… Những tinh bột này có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa thành đường – một năng lượng quan trọng để duy trì mọi hoạt động trong cơ thể. Theo đó bạn nên nạp khoảng 50 – 55% tinh bột vào mỗi bữa ăn.
• Chất đạm: Bạn cần cung cấp một lượng đạm vừa đủ vào cơ thể mỗi ngày. Theo đó bạn có thể bổ sung đạm bằng việc ăn các loại thịt, cá, trứng, sữa,… Mỗi ngày nên nạp từ 10 – 15% chất đạm.
• Vitamin và khoáng chất: Đây là những chất đặc biệt cần thiết để duy trì hoạt động của lục phủ ngũ tạng người. Bạn có thể bổ sung chúng bằng cách ăn các loại hoa quả họ cam, quýt, rau xanh,… Hơn nữa những loại thực phẩm này còn chứa chất chống oxy hóa, vitamin C giúp tăng cường đề kháng, bảo vệ ngũ tạng lục phủ.
• Chất béo: Bạn nên dung nạp các loại chất béo không no để giảm hàm lượng cholesterol xấu có trong cơ thể. Những thực phẩm chứa chất béo tốt như dầu oliu, cá hồi, hạt,…

Ngoài những thực phẩm nên ăn, bạn cũng cần hạn chế một số nhóm thực phẩm sau:

• Đồ ăn đóng hộp, thức ăn nhanh, đồ đông lạnh vì chúng chứa nhiều chất bảo quản, phụ gia, chất béo xấu gây ảnh hưởng đến hoạt động của ngũ tạng lục phủ.
• Hạn chế dung nạp những thức uống có cồn, có gas, chất kích thích như bia, rượu, trà, cà phê,…
• Kiêng những món ăn sử dụng nhiều muối, đường hóa học,…

Rèn luyện thân thể mỗi ngày để lục phủ ngũ tạng khỏe mạnh

Tập luyện thể thục thể thao là cách rèn luyện thân thể, giúp lục phủ ngũ tạng hoạt động tốt hơn. Bạn có thể lựa chọn những bài tập đơn giản vào buổi sáng, buổi chiều để tăng cường sức khỏe. Một số bộ môn thể dục bạn có thể tham khảo như: Yoga, gym, đạp xe, chạy bộ, bơi lội hay leo núi,…

Lời khuyên hữu ích cho bạn là nên tập luyện ít nhất 15 – 30 phút mỗi ngày. Hoặc buổi tối trước khi đi ngủ bạn có thể đi bộ để thư giãn gân cốt, cũng như giúp kinh mạch và máu huyết lưu thông tốt hơn. Từ đó khiến cho giấc ngủ của bạn được sâu và ngon hơn.

Lục phủ ngũ tạng khỏe mạnh nhờ xây dựng lối sống khoa học

Để hoạt động của lục phủ ngũ tạng luôn trơn tru bạn nên nạp đủ năng lượng cho một ngày, ăn đủ bữa, nhất là bữa sáng. Thói quen bỏ bữa khiến cho các cơ quan trong cơ thể dần yếu đi, không có năng lượng để bắt đầu một ngày mới. Lâu dần sẽ khiến đề kháng suy giảm, tạo điều kiện cho ngoại tà xâm nhập gây bệnh.

Dưỡng thần là cách để dưỡng tâm tốt nhất. Bạn phải luôn giữ một tâm trạng ổn định, không quá xúc động trong mọi tình huống. Vì điều này có thể gây ảnh hưởng đến những cơ quan khác trong cơ thể. Việc ngủ trưa cũng là một cách để tâm được thoải mái, điều hòa tim mạch tốt hơn.

Ngủ nghỉ đúng giờ là lời khuyên dành cho đa số các bạn trẻ ngày nay. Việc thức khuya dậy sớm sẽ làm đảo lộn thời gian hoạt động của lục phủ ngũ tạng và gây nên những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Ngoài những phương pháp trên bạn cũng có thể sử dụng các loại thuốc bổ lục phủ ngũ tạng. Thế nhưng trước khi sử dụng cần tìm hiểu kỹ nguồn gốc xuất xứ, công dụng, thành phần, tránh tác dụng phụ không mong muốn gây tổn hại cơ thể.

Trên đây là những thông tin tổng quan nhất về lục phủ ngũ tạng con người. Việc hiểu và nắm rõ chức năng của chúng sẽ xác định được những hành vi không tốt ảnh hưởng đến sức khỏe. Từ đó bảo vệ bản thân một cách toàn diện, phòng chống bệnh lý nguy hiểm.