Cao ban long

Dược liệu cao ban long từ xưa đã được xem là vị thuốc quý, được sử dụng khá phổ biến trong y học cổ truyền. Vị thuốc cao ban long có tác dụng hỗ trợ bồi bổ cơ thể, cầm máu hiệu quả trong nhiều trường hợp như thổ huyết, nôn ra máu, kinh nguyệt ra nhiều…. Tìm hiểu thông tin về dược liệu quý này trong bài viết dưới đây.

Những thông tin cơ bản về dược liệu

Cao ban long là gì là câu hỏi được nhiều người đặt ra khi mới tìm hiểu về dược liệu này. Đây là một loại cao được bào chế từ sừng già của nai và hươu. Dưới đây là một số thông tin cơ bản về dược liệu cao ban long.

• Tên dược liệu: Cao ban long.
• Tên gọi khác: Lộc giác giao, bạch giao, cao sừng hươu.
• Tên gọi khoa học: Colla Cornus Cervi.

Đặc điểm của dược liệu

Để phân biệt loại cao này với những dược liệu khác, người dùng cần nắm được một số đặc điểm như sau:

• Dược liệu mang hình dạng gần giống bánh xà phòng, dày khoảng 5cm và nặng khoảng 50gr – 100gr.
• Dược liệu có màu nâu sẫm và bề mặt có nhiều nếp nhăn to, nhỏ không giống nhau. Trên bề mặt có có bọt khí, những vết lõm và khi sờ thì không bị dính tay. 
• Thành phần cao ban long bào gồm gạc hươu hoặc gạc nai đã già.

Bào chế và bảo quản

Khác với nhiều dược liệu từ thực vật, cách nấu cao ban long khá phức tạp. Lựa chọn nguyên liệu và bào chế dược liệu đều phải tuân thủ đúng theo đúng quy trình. 

Khi lựa chọn nguyên liệu, người dùng nên lựa chọn như sau:

• Lựa chọn những nguyên liệu là sừng có phân nhánh, cân xứng và đều nhau. Thân của sừng nên có gốc to, bè ra như cái đĩa.
• Nên lựa chọn những gạc nhẵn bóng, có  nhiều đường khía dọc, màu vàng nâu và phần đầu nhánh nhạt màu.

Sừng hươu nai thường rụng theo chu kỳ từng năm, người dùng hoàn toàn có thể sử dụng chúng để nấu cao. Thông thường, loại có đề sẽ tốt hơn loại không có đề. 

Sau khi thu hoạch sừng hươu, nai, thực hiện bào chế dược liệu theo những bước dưới đây:

• Rửa sạch nguyên liệu với nước phèn 1% trong 10 tới 15 phút. Nếu không sử dụng nước phèn, có thể ngâm cùng nước ấm qua đêm để lớp sừng mềm ra. Sắp xếp sừng theo chiều dọc để phần đế sừng không bị chạm vào nước khi ngâm rửa.
• Sau khi ngâm rửa, dùng bàn chải để đánh, cạo sạch lớp bên ngoài cho tới khi lớp đen sạch và lộ ra phần sừng ở bên trong. 
• Sử dụng dụng cụ và cưa sừng thành từng đoạn ngắn khoảng 5 đến 6cm rồi thái mỏng thành các bản hoặc chẻ đôi. Sau khi cưa cần cạo sạch phần tủy và rửa qua với nước lã, đem phơi cho tới khi khô hoàn toàn. 
• Lần lượt xếp sừng vào thùng nhôm rồi đặt rọ tre ở giữa để chiết lấy dịch. Sử dụng nước, đổ ngập phần dược liệu khoảng 10cm, sau đó đun sôi liên tục trong 24 giờ. Khi đun, người dùng cần lưu ý nếu nước cạn thì tiếp tục cho nước vào, giữ lượng nước cho ngập sừng. Nếu có bọt cần phải vớt hết bọt và dùng phần nước chiết lần 1 đi cô đặc.
• Đun sừng trong 24 giờ tiếp theo, rút phần nước chiết thứ hai và đem cô đặc. Tiếp tục làm như vậy lần thứ ba rồi gộp cả ba phần nước chiết với nhau. Người dùng đánh đều tay cho tới khi thu được một phần cao đặc.
• Lưu ý khi cô cao, nên để lửa nhỏ và phải khuấy đều tay nhằm tránh tình trạng cao bị cháy khê.
• Sau khi đã cô đặc cao, người dùng đổ vào khay. Cần bôi dầu lạc để tránh bị dính khay. Chờ cao nguội thì cắt thành từng miếng có trọng lượng từ 50gr đến 100gr rồi gói vào từng giấy bóng.

Sau khi bào chế ra thành phẩm, người cũng cần lưu ý đến việc bảo quản dược liệu. Nên để cao ban long tại những khu vực kín gió, mát mẻ và khô thoáng. Tránh đặt tại những nơi có nhiệt độ cao, nhiệt độ có thể làm tan chảy và làm biến chất thuốc cao ban long. 

Công dụng của dược liệu

Cao ban long có tác dụng gì là thắc mắc của không ít độc giả khi tìm hiểu về vị thuốc này. Thực chất, tác dụng của cao ban long đã được rất nhiều tài liệu y học cổ truyền ghi chép lại. Thêm vào đó, những nghiên cứu từ Tây y cũng đã kiểm chứng được công dụng của dược liệu này mang lại cho sức khỏe người dùng.

Tác dụng của cao ban long trong y học cổ truyền

Theo nhiều tài liệu Đông y, cao ban long có vị mặn, ngọt, tính ấm và không chứa độc tố. Loại cao này được quy vào kinh Can và Thận, chủ trị một số chứng bệnh như sau:

• Sinh tinh dịch, hoạt huyết và cường tinh.
• Giúp mạnh xương khớp.
• Hỗ trợ bổ trung và ích khí.
• Có khả năng chống suy nhược và hỗ trợ bồi bổ cơ thể.

Tác dụng trong Tây y

Theo các nghiên cứu, thành phần cao ban long có chứa các dưỡng chất:  Tyrosin, Arginin, Lencin, Cystein, muối Canxi, Lysin, Acid Glutamic. Theo đó, dược liệu có những tác dụng như sau:

• Có khả năng hỗ trợ điều trị chảy máu trong ruột, xuất huyết dạ dày.
• Có tác dụng trị xuất huyết âm đạo, máu kinh ra nhiều, kinh nguyệt kéo dài và chảy máu tử cung.
• Xương khớp bị đau nhức, lạnh chân tay, đổ mồ hôi trộm và đi tiểu nhiều lần.
• Có hiệu quả phòng chống và ngăn ngừa cơ thể suy nhược. 
• Sử dụng dược liệu để trị ho gió, ho khan và ho có đờm. 

Các bài thuốc Đông y hiệu quả từ cao ban long

Với những công dụng của cao ban long, không có gì ngạc nhiên khi dược liệu này được sử dụng nhiều trong các bài thuốc y học cổ truyền. Người bệnh có thể tham khảo và áp dụng một trong những bài thuốc dưới đây.

Trị chứng kém ăn, mất ngủ và sốt về chiều

Chuẩn bị nguyên liệu: 40gr long nhãn và 40gr cao ban long.

Cách thực hiện:

• Đun long nhãn với nước trong khoảng 10-15 phút thì chắt lấy nước.
• Thái nhỏ cao ban long rồi cho vào khuấy cùng. Lưu ý khuấy để tay và đun kỹ cho tới khi cao tan chảy thì tắt bếp.

Sử dụng hỗn hợp dược liệu và long nhãn khi còn nóng sẽ thấy hiệu quả tích cực.

Cao ban long chống suy nhược cơ thể, đau lưng mỏi gối

Nguyên liệu chuẩn bị: Chánh bạch truật, dược liệu, bổ cốt chỉ, ích trí nhân, ngưu tất bắc, quy đầu, phục thần, hoài sơn, nhục đầu khấu. 

Cách thực hiện:

• Trước khi sử dụng đem làm sạch tất cả các dược liệu đã chuẩn bị, để ráo nước rồi đem sắc lấy thuốc. 
• Đun sôi thuốc rồi để nhỏ lửa, tiếp tục đun khoảng 15 – 20 phút thì tắt bếp.

Mỗi ngày, người dùng uống thuốc hai lần, vào 10 giờ sáng và 10 giờ tối. 

Bổ tỳ âm tiễn, trị kém ăn

Nguyên liệu chuẩn bị: Sâm bổ chính, can khương sao đen, thục địa nướng khô, long nhãn và dược liệu.

Cách thực hiện:

• Sơ chế sạch sẽ các nguyên liệu rồi sắc cùng nước, đun nhỏ lửa cho tới khi phần thuốc cô đặc thành cao.
• Khi sử dụng, người dùng uống 2 cốc nhỏ cùng nước hạt sen. 
• Với một số trường hợp bị sôi bụng, có thể thêm 4gr đinh lăng, đun cùng nước và uống cùng. 

Cao ban long trị mệt mỏi sau ốm, đổ mồ hôi trộm

Nguyên liệu chuẩn bị: Cao ban long, mật ong, cao ngũ gia bì, Triphosphat Calc.

Cách thực hiện:

• Sử dụng tất cả các dược liệu, trộn cùng cao ban long rồi vo thành từng viên nhỏ để tiện sử dụng.
• Sử dụng mỗi ngày 2 – 3 viên, với người lớn thì dùng 3 – 4 viên. 

Người dùng lưu ý hàm lượng cần sử dụng tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe. 

Trị dạ dày, thổ huyết, kinh nguyệt ra nhiều, chảy máu dạ dày

Nguyên liệu chuẩn bị: Bồ hoàng, cam thảo và cao ban long.

Cách thực hiện: 

• Sơ chế bồ hoàng và cam thảo rồi đem sắc cùng dược lược.
• Đun cùng 400ml nước, đun nhỏ lửa cho tới khi chỉ còn khoảng 100ml thì tắt bếp và sử dụng. 

Người dùng chỉ nên sử dụng thuốc khi còn nóng và dùng trong ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất. 

Ngoài ra, người dùng có thể tham khảo bài thuốc cao ban long ngâm rượu. Đây cũng là một trong những cách chế biến thuốc được nhiều người áp dụng, mang lại hiệu quả trong việc bồi bổ cơ thể. 

Những lưu ý khi dùng

Cách uống cao ban long ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả mà vị thuốc này mang lại. Dù là dược liệu được dùng phổ biến với những công dụng với sức khỏe người dùng, tuy nhiên, khi sử dụng cần phải lưu ý một số vấn đề cơ bản sau đây:

• Không dùng cao ban long cho các nhóm đối tượng mắc các bệnh lý: thiếu hụt canxi, loãng xương, viêm khớp, cơ thể bị suy nhược, người cao tuổi ăn uống không ngon, trẻ em muốn tăng trưởng chiều cao…
• Cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc người có chuyên môn khi sử dụng cho phụ nữ có thai và cho con bú. 
• Không được phép kết hợp cao ban long với các dược liệu khác khi chưa có sự chỉ định. Việc này sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe cũng như quá trình điều trị bệnh của bệnh nhân. 

Cao ban long mua ở đâu và giá cao ban long bao nhiêu?

Là một trong những dược liệu quý trong Đông y, được áp dụng phổ biến trong các bài thuốc khác nhau, không có gì ngạc nhiên khi hiện nay ngày càng có nhiều người tìm kiếm chúng. Với cách bào chế khá phức tạp cùng nguồn nguyên liệu khá hiếm, việc tìm kiếm địa chỉ uy tín đối với người tiêu dùng lại càng trở nên khó khăn. 

Dù trên thị trường có rất nhiều cơ sở bán dược liệu, tuy nhiên điều này càng khiến người tiêu dùng hoang mang khi lựa chọn điểm bán chất lượng và uy tín. Trong trường hợp người tiêu dùng còn phân vân thì có thể tham khảo cao ban long tại các hiệu thuốc đông y, cơ sở kinh doanh dược liệu, website uy tín. 

Cao ban long ngày càng được sử dụng phổ biến bởi những hiệu quả mà dược liệu này mang lại cho sức khỏe người dùng. Tuy vậy, trong quá trình sử dụng, người dùng cần lưu ý về cách dùng, liều lượng để đạt được hiệu quả tốt nhất.